Thảo luận về các dự án luật ngành Tư pháp

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, chiều 8/5 Quốc hội làm việc tại Tổ thảo luận về Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Đoàn ĐBQH các tỉnh Phú Thọ, Đồng Nai, Quảng Bình cùng tham gia thảo luận.

Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi): Luật Thanh tra năm 2022 hiện hành có một số quy định chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tồn tại sự chồng chéo giữa hoạt động thanh tra và kiểm tra chuyên ngành. Việc sửa đổi là cần thiết để thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thanh tra.

Việc sửa đổi đã bỏ phân biệt giữa thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, quy định một trình tự, thủ tục chung cho mọi hoạt động thanh tra; so với Luật hiện hành, việc thay đổi trên giúp tinh giản thủ tục. Dự thảo cũng điều chỉnh thẩm quyền thanh tra của Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh theo hướng tập trung, giảm đầu mối trung gian; thay đổi thời hạn thanh tra từ “ngày” sang “ngày làm việc”... Có ý kiến lo ngại việc thay đổi thời hạn thanh tra sẽ kéo dài thời gian xử lý, theo đó Ban soạn thảo cần cân nhắc điều chỉnh.

Khi được Quốc hội thông qua, Luật sẽ giảm thiểu tình trạng chồng chéo trong hoạt động thanh tra, tạo điều kiện thuận lợi khi người dân tham gia khiếu nại, tố cáo.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân: Luật hiện hành chưa đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo mô hình tổ chức 3 cấp. Việc sửa đổi để thể chế hóa chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp.

Dự kiến Luật sửa đổi sẽ chuyển mô hình Tòa án nhân dân (TAND) thành 03 cấp (TAND tối cao, TAND cấp tỉnh, TAND khu vực), kết thúc hoạt động của TAND cấp cao và TAND cấp huyện; tăng thẩm quyền cho TAND khu vực trong việc xét xử sơ thẩm các vụ án dân sự, hành chính và một số án hình sự có khung hình phạt cao... So với Luật 2024, TAND cấp cao và cấp huyện bị bãi bỏ, thay vào đó là TAND khu vực với thẩm quyền mở rộng. TAND tối cao đảm nhiệm thêm vai trò xét xử phúc thẩm đối với án hình sự do TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm.

Theo các đại biểu, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận công lý, giảm thiểu sự chồng chéo về thẩm quyền.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân: Việc sửa đổi nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng tại Nghị quyết 18-NQ/TW, Nghị quyết 27-NQ/TW, Nghị quyết 56-NQ/TW... để sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy VKSND, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, bảo đảm sự đồng bộ với các Luật liên quan.

Dự án Luật sửa đổi hệ thống Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) có 3 cấp (VKSND tối cao, VKSND cấp tỉnh và VKSND khu vực), kết thúc hoạt động của VKSND cấp cao và VKSND cấp huyện. Đối với quy định bổ nhiệm Kiểm sát viên, có ý kiến cho rằng, việc bổ nhiệm Kiểm sát viên không chỉ để thực hiện quyền công tố, kiểm sát tư pháp mà còn đảm nhiệm các nhiệm vụ khác, thay đổi này nhằm mở rộng phạm vi chức năng, đảm bảo phù hợp với thực tiễn công tác.

Về nâng ngạch Kiểm sát viên, bỏ quy định thi nâng ngạch, chỉ tổ chức thi lần đầu; các ý kiến cho rằng, quy định này giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, nâng cao tính linh hoạt trong quản lý nhân sự. Đồng thời, Luật sửa đổi dự kiến điều chỉnh số lượng Kiểm sát viên tại VKSND tối cao từ không quá 19 người lên không quá 27 người...

Các dự án luật ngành Tư pháp dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Khổng Thủy