Chung tay bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán

baophutho.vnBuôn bán người là một trong những tội xâm phạm nghiêm trọng quyền con người, có thể xảy ra trong nước hoặc ra nước ngoài, không chỉ có phụ nữ và trẻ em gái mà nam giới và trẻ em trai cũng có thể bị buôn bán. Các nạn nhân bị mua bán chủ yếu với mục đích bóc lột tình dục hoặc bị cưỡng ép lao động, lấy mô nội tạng nên bị tổn thương nặng nề về sức khỏe, tâm lý. Để thực hiện tốt công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người (MBN) nói chung và công tác tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị MBN nói riêng phải có sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, sự phối kết hợp chặt chẽ, hiệu quả với tinh thần trách nhiệm cao của các sở, ngành, đoàn thể…

Chi cục Phòng chống TNXH và Trường THPT Phương Xá (Cẩm Khê) phối hợp tổ chức ngoại khóa với chủ đề “Sử dụng mạng xã hội thông minh: Chống thông tin xấu độc và phòng, chống mua bán người”.

Phòng, chống MBN luôn được Đảng, Nhà nước ta xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, thường xuyên và lâu dài, cần tập trung chỉ đạo quyết liệt, huy động sự vào cuộc của các cấp, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và toàn thể nhân dân tham gia. Từ năm 2016, theo Quyết định số 793/QĐ-TTg, ngày 10/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về lấy ngày 30/7 hằng năm là “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người” trùng với “Ngày Thế giới phòng chống mua bán người”. Chương trình phòng, chống MBN giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030 được Chính phủ ban hành vào tháng 2/2021, nêu rõ: “Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, toàn dân; xác định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm; nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong phòng, chống MBN; huy động nguồn lực trong nước, sự ủng hộ, hỗ trợ của các nước, tổ chức quốc tế và các tổ chức có liên quan…”.

Triển khai thực hiện các văn bản của Trung ương, của tỉnh và các bộ ngành liên quan, tháng 11/2022, Sở LĐ-TB&XH, Công an tỉnh, Sở Ngoại vụ đã ký kết Quy chế phối hợp trong công tác tiếp nhận, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trên địa bàn tỉnh. Theo đó, các cơ quan tăng cường trách nhiệm và phối hợp trao đổi trực tiếp, trao đổi bằng văn bản hoặc các hình thức phù hợp (điện thoại, email...), tổ chức các cuộc họp liên ngành theo yêu cầu của cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp; tổ chức các đoàn liên ngành để thực hiện việc tiếp nhận, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, giải quyết các vấn đề phát sinh đột xuất và kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán; tổ chức sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả phối hợp thực hiện công tác tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị MBN…

Cùng với thực hiện tốt Quy chế phối hợp với Công an tỉnh, Sở Ngoại vụ, thời gian qua Sở LĐ-TB&XH đã chủ động hướng dẫn, phối hợp với UBND các huyện, thành, thị lồng ghép công tác hỗ trợ nạn nhân bị MBN trở về vào các chương trình giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, bình đẳng giới, bảo vệ chăm sóc trẻ em, giáo dục nghề nghiệp, giới thiệu việc làm, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác của địa phương. Phòng LĐ-TB&XH các huyện, thành, thị và các cơ quan liên quan tiếp tục quan tâm thực hiện công tác tư vấn hỗ trợ tâm lý, pháp lý cho nạn nhân.

Chuyên viên Chi cục Phòng chống TNXH phát tờ rơi tuyên truyền phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người cho học sinh Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp - Hướng nghiệp tỉnh.

Sở LĐ-TB&XH tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, góp phần nâng cao nhận thức của toàn dân về công tác phòng, chống MBN. Kết quả 6 tháng đầu năm 2023 đã tổ chức 25 hội nghị tuyên truyền với sự tham dự của hơn 8.300 người; cấp phát trên 8.000 tờ rơi, 58 băng zôn, khẩu hiệu tuyên truyền tại nơi công cộng khu dân cư có nguy cơ cao với nội dung “Hãy tự tin chúng tôi luôn ở bên bạn”; cung cấp các cuốn sách hỗ trợ tâm lý xã hội cho nạn nhân bị buôn bán trở về.

Thực hiện mục tiêu “Bảo đảm nạn nhân được tiếp nhận, xác minh, xác định, giải cứu, bảo vệ và hỗ trợ kịp thời, hiệu quả theo quy định của pháp luật và đảm bảo nguyên tắc lấy nạn nhân làm trung tâm”, thời gian qua các bộ, ngành, địa phương đã nghiêm túc, tích cực triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được phân công. Theo Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ và Thông tư số 02/2021/TT-BLĐTBXH ngày 24/6/2021 của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, mức hỗ trợ dành cho nạn nhân của hành vi mua, bán người đã được điều chỉnh theo hướng tăng số tiền ăn dành cho nạn nhân bị MBN được chăm sóc, nuôi dưỡng tạm thời tại cộng đồng, nhằm hỗ trợ và tạo mọi điều kiện để đáp ứng nhu cầu của nạn nhân phù hợp với tình hình thực tiễn. Bộ Công an cũng đã ban hành Thông tư 43/2021/TT-BCA ngày 22/4/2021 quy định trách nhiệm của lực lượng công an nhân dân trong việc thực hiện một số trình tự, thủ tục tố tụng hình sự thân thiện trong quá trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, điều tra vụ án xâm hại người dưới 18 tuổi.

Cùng với cả nước, Phú Thọ đã và đang nỗ lực triển khai nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả trong việc bảo vệ, chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân bị MBN. Trong Quy chế phối hợp mà Sở LĐ-TB&XH, Công an tỉnh, Sở Ngoại vụ đã ký kết và đang triển khai thực hiện nêu rõ mục đích: Tăng cường trách nhiệm và sự phối hợp của các cơ quan trong chỉ đạo, lãnh đạo, điều hành đối với công tác tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị MBN, nhất là việc tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ lấy nạn nhân làm trung tâm, vì quyền và lợi ích hợp pháp của nạn nhân bị MBN; kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thực hiện công tác này.

Hàng năm, Sở LĐ-TB&XH xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện công tác bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị MBN, qua đó tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác phòng, chống MBN nói chung và hỗ trợ nạn nhân bị MBN trở về nói riêng; giảm nguy cơ bị mua bán và tăng cường kỹ năng phòng tránh bị mua bán trở lại; nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ nạn nhân bị MBN; đảm bảo sự bình đẳng và tăng tỷ lệ nạn nhân bị MBN được tiếp cận, sử dụng các dịch vụ hỗ trợ hòa nhập cộng đồng bền vững.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, trên địa bàn tỉnh tiếp nhận một trường hợp nạn nhân bị MBN trong nước. Việc tiếp nhận, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân được thực hiện đúng quy trình, quy định của Nhà nước và phù hợp nhu cầu, nguyện vọng của nạn nhân.

Tuy không phải là điểm nóng về tình trạng MBN, nhưng trên địa bàn tỉnh tình hình vẫn diễn biến phức tạp, còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Kết quả khảo sát sơ bộ tại các huyện, thành, thị cho thấy phần lớn số nạn nhân bị buôn bán trở về chủ yếu là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa; trình độ văn hóa thấp; ở các gia đình nghèo, nhận thức hạn chế; thiếu vốn, không có việc làm hoặc việc làm không ổn định, có hoàn cảnh khó khăn. Các nạn nhân bị MBN phần lớn là tự trở về, không khai báo với chính quyền địa phương, không có giấy tờ chứng minh bị mua bán nên việc hỗ trợ cho nạn nhân gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, đội ngũ cán bộ làm công tác trợ giúp xã hội đa số chưa được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ hoặc chỉ được tập huấn trong thời gian ngắn nên hiệu quả của hoạt động hỗ trợ nạn nhân, nhất là hỗ trợ về tâm lý còn chưa cao. Công tác tuyên truyền chưa đa dạng và phong phú, chưa tiếp cận được với nhóm đối tượng có nguy cơ cao, đặc biệt là số nạn nhân bị mua bán ở vùng núi, dân tộc, gia đình có hoàn cảnh gặp khó khăn. Vì vậy, Sở LĐ-TB&XH đã có những kiến nghị với Bộ LĐ-TB&XH, UBND tỉnh về việc hỗ trợ nguồn kinh phí từ các Chương trình mục tiêu Quốc gia, quốc tế, hỗ trợ có mục tiêu cho công tác phòng, chống MBN nói chung, công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân bị MBN nói riêng của tỉnh; công tác tuyên truyền, tập huấn, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác trợ giúp xã hội.

Dự báo thời gian tới, tình hình tội phạm MBN trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng tiếp tục diễn biến phức tạp, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, đa dạng. Trước thực tế đó, chúng ta cần tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống MBN đã được các cấp có thẩm quyền ban hành. Ngay trong tháng 7 này, tập trung tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các hoạt động hưởng ứng “Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người”, “Ngày Toàn dân phòng, chống mua bán người”.

Nguyễn Bình

Chi cục trưởng Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội