Mở hướng phát triển bền vững cho nông sản địa phương

Độc Lập là một trong những địa bàn khó khăn nhất của phường Kỳ Sơn với hơn 90% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, kinh tế chậm phát triển. Tuy nhiên, những năm gần đây, người dân đã nỗ lực, dần thoát khỏi sản xuất manh mún, nhỏ lẻ. Sự chuyển biến tích cực đó bắt nguồn từ năm 2020, khi HTX Dịch vụ nông nghiệp Độc Lập chính thức đi vào hoạt động. Bằng hình thức liên kết sản xuất, HTX từng bước giúp bà con nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường và tìm đầu ra ổn định cho nông sản địa phương.

Từ manh mún nhỏ lẻ đến sản xuất tập trung

Hiện nay, HTX Dịch vụ nông nghiệp Độc Lập có 110 thành viên, chia thành 30 nhóm hộ sản xuất trồng trọt, chăn nuôi trên diện tích 110ha. Sản phẩm chính của HTX là rau đậu các loại và một số thực phẩm sơ chế chuyên cung cấp cho thị trường Hà Nội. Các sản phẩm của HTX đã được đưa vào chuỗi siêu thị Đức Thành, bếp ăn An Sinh (Hà Nội) và một số kênh bán hàng uy tín khác.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Độc Lập hỗ trợ cung cấp giống vịt cổ xanh cho các hộ thành viên.

Được thành lập trong bối cảnh khó khăn khi đại dịch Covid-19 bùng phát, nhưng 5 năm liên tục, HTX hoạt động nề nếp, hiệu quả, tăng diện tích vùng trồng và tạo thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Với thành tích đó, ít ai biết được rằng, người “chèo lái” HTX lại là một thanh niên còn khá trẻ, thuộc thế hệ 9x. Đó là anh Nguyễn Trung Kiên - một người con của bản Mường vùng cao Độc Lập.

Tốt nghiệp Đại học Khoa Văn hóa dân tộc, Đại học Văn hóa Hà Nội, Kiên từng có nhiều năm làm truyền thông trong lĩnh vực nông nghiệp. Sau thời gian trải nghiệm, năm 2016, anh quyết định trở về quê hương để khởi nghiệp. Ban đầu, anh mở cửa hàng cung cấp giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật và trở thành đầu mối thu mua nông sản cho bà con để cung cấp ra thị trường. Tiếp xúc với người nông dân, trăn trở với bài toán “được mùa, mất giá”, Kiên quyết định học hỏi thêm về nông nghiệp sạch, tìm hiểu nguồn giống chất lượng và kết nối thương lái uy tín để hỗ trợ nông dân quê mình. Những mô hình thử nghiệm đầu tiên trên cây bí xanh, mướp đắng đã nhanh chóng khẳng định hiệu quả, giúp nông dân mở rộng diện tích lên gần 30ha chỉ sau một năm.

Thành công từ mùa vụ đầu tiên giúp Kiên dần định hình được mô hình sản xuất, anh hướng dẫn bà con tích tụ ruộng đất, tận dụng những chân ruộng năng suất kém, trồng các loại rau màu: mướp đắng, bí xanh, bí đỏ... Tháng 11/2020, dưới sự hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh và chính quyền địa phương, HTX dịch vụ nông nghiệp Độc Lập chính thức ra đời với 10 thành viên, gần 30ha vùng trồng. HTX cũng ký kết bao tiêu cho nhiều hộ dân, đồng thời thành lập 2 tổ nhóm nuôi dê và trồng bí xanh với sự tham gia của 50 hộ.

Nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm

Sau 5 năm đi vào hoạt động, HTX Dịch vụ nông nghiệp Độc Lập đã đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế và nâng cao đời sống của người dân địa phương. Đến nay, 110ha vùng trồng của HTX đạt tiêu chuẩn VietGAP, trung bình mỗi ngày HTX đạt sản lượng 5-10 tấn bí xanh; 5 tấn mướp đắng, dưa chuột. Ngoài trồng các loại rau truyền thống, HTX từng bước chuyển đổi mở rộng chăn nuôi và cung cấp ra thị trường một số loại thực phẩm đặc sản như vịt cổ xanh, dê núi đá... Bên cạnh đó, HTX cũng mạnh dạn “lấn sân” sang lĩnh vực chế biến. Năm 2022-2023, do ảnh hưởng của dịch bệnh, nông sản tiêu thụ khó, HTX đã tận dụng lượng bí xanh, mướp đắng của xã viên bào chế xà phòng, nước tẩy rửa để cung cấp ra thị trường. Đến nay, sản phẩm được nhiều người ưa chuộng do lành tính và hoàn toàn tự nhiên.

Bí xanh là cây trồng chủ lực của HTX mang lại thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Tuy nhiên, HTX vẫn còn gặp nhiều khó khăn do sản phẩm chưa có thương hiệu, thị trường thiếu ổn định, hạ tầng bảo quản chế biến chưa có nên phụ thuộc lớn vào thương lái. Để khắc phục hạn chế, những năm gần đây, HTX đã chủ động chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng hiện đại, an toàn.

Anh Nguyễn Trung Kiên - Giám đốc HTX chia sẻ: Nếu cứ phụ thuộc thương lái sẽ bị ép giá, vì vậy chúng tôi hướng đến thị trường ổn định hơn, đó là các siêu thị, bếp ăn tập thể. Muốn vậy, sản phẩm phải đảm bảo chất lượng, đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. HTX quyết định vận động thành viên tuân thủ tuyệt đối quy trình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGap; trên một số diện tích, chúng tôi đầu tư xây dựng hệ thống nhà lưới để trồng bí xanh và rau màu, giúp kiểm soát sâu bệnh, giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật và nâng cao năng suất. Song song đó, HTX ứng dụng tem QR Code cho toàn bộ sản phẩm. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra quy trình sản xuất, thời gian thu hoạch, bảo đảm tính minh bạch và nâng cao uy tín trên thị trường.

Đặc biệt, với sự hỗ trợ của Liên minh HTX và một số doanh nghiệp liên kết, sản phẩm bí xanh và rau an toàn của HTX đã từng bước được đưa vào tiêu thụ tại hệ thống siêu thị, cửa hàng nông sản sạch ở khu vực Hòa Bình và Hà Nội. Đây là bước tiến quan trọng, giúp sản phẩm của HTX không chỉ dừng lại ở chợ truyền thống mà tiếp cận nhóm khách hàng thành thị, có nhu cầu cao về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Từ giấc mơ nông sản sạch của một thanh niên trẻ, HTX Dịch vụ nông nghiệp Độc Lập đã trở thành điểm tựa mới cho bà con vùng cao. Dù còn nhiều thách thức, nhưng với quyết tâm, sự đồng hành của chính quyền và sự chung sức của người dân, HTX đang từng bước phát triển bền vững, mang lại thu nhập ổn định và góp phần xây dựng thương hiệu nông sản địa phương.

Phương Linh