Sai lầm dễ mắc khi ăn chay có thể gây bệnh tim

Ăn chay đúng cách mang lại lợi ích cho sức khỏe bao gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Tuy nhiên, có một sai lầm nhiều người dễ mắc khi ăn chay lại làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.

1. Ăn chay có lợi cho tim mạch như thế nào?

Chế độ ăn chay cân bằng, đa dạng đã được chứng minh có nhiều lợi ích cho sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Điều này là do thực phẩm thực vật không chứa cholesterol, ít chất béo bão hòa và giàu chất xơ, giúp hạ cholesterol xấu và ổn định huyết áp.

Với hàm lượng calo thấp và nhiều chất xơ, ăn chay còn hỗ trợ duy trì cân nặng khỏe mạnh, từ đó giảm gánh nặng cho tim. Lượng lớn chất chống oxy hóa và vitamin trong thực vật cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm viêm, cải thiện chức năng mạch máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.

Đặc biệt, chế độ ăn chay còn giúp ổn định đường huyết và cải thiện độ nhạy insulin, giảm thiểu nguy cơ mắc đái tháo đường type 2, là một yếu tố nguy cơ lớn đối với bệnh tim.

Ngoài những lợi ích trực tiếp từ thực phẩm, những người ăn chay khoa học thường có lối sống lành mạnh hơn, điều này rất quan trọng đối với sức khoẻ tim mạch.

Tiêu thụ quá nhiều các thực phẩm chay chế biến sẵn không có lợi cho sức khỏe.

2. Sai lầm khi ăn chay làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim

Chế độ ăn chay dựa trên thực vật đang ngày càng phổ biến và được nhiều người coi là lành mạnh. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt giữa một chế độ ăn thực vật toàn phần, ít chế biến với chế độ ăn bao gồm thực phẩm thực vật không lành mạnh.

Chế độ ăn thực vật không lành mạnh tập trung vào việc tiêu thụ các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật nhưng đã qua chế biến nhiều, chứa nhiều thành phần bổ sung không có lợi cho sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.

Nhiều người ăn chay nhưng hay lựa chọn các sản phẩm chay giả như thịt, giò, chả, xúc xích chay hoặc các món ăn chế biến sẵn khác để tiện lợi mà không biết rằng các sản phẩm này lại chứa hàm lượng natri, đường, chất béo bão hòa và chất bảo quản cao.

Việc tiêu thụ quá nhiều các chất này có thể gây tăng huyết áp, tăng cholesterol xấu, viêm nhiễm trong cơ thể, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim mạch.

Ngoài các sản phẩm chay chế biến sẵn, một số người ăn chay có xu hướng ăn nhiều tinh bột tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, mì ống và các loại bánh ngọt. Những thực phẩm này có thể nhanh chóng làm tăng lượng đường trong máu và gây ra các vấn đề về chuyển hóa làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.

Theo ThS.BS. Đặng Ngọc Hùng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Tư vấn dinh dưỡng, nhiều người ăn chay thường ăn nhiều tinh bột, nhiều đường trong khẩu phần ăn của mình, song đây không phải là lựa chọn đúng đắn. Khi ăn quá nhiều tinh bột, đường sẽ tăng nguy cơ bị thừa cân trong khi cơ thể vẫn bị thiếu chất, đặc biệt là chất đạm và các vi chất dinh dưỡng.

Một nhược điểm khác của phương thức ăn chay là việc thường xuyên dùng nhiều dầu mỡ để chiên, xào hoặc dùng chất tạo mùi để các món chay có vị giống như đồ mặn cũng là một bất lợi cho những người ăn chay. Việc chế biến thức ăn với dầu mỡ nhiều làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch, gây viêm, thừa cân, béo phì...

3. Cách ăn chay lành mạnh tốt cho cho tim

Trong một nghiên cứu mới trên Tạp chí Tim mạch phòng ngừa Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu từ Đại học Johns Hopkins đã phân tích một tập dữ liệu quy mô lớn nêu bật những lợi ích tiềm tàng đối với sức khỏe tim mạch của việc tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc thực vật lành mạnh.

Nghiên cứu cho thấy, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm thực vật lành mạnh có liên quan đến khả năng giảm mức độ tăng cao của các dấu hiệu sinh học tim dưới lâm sàng. Ngược lại, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm thực vật không lành mạnh có liên quan đến khả năng tăng cao. Những mối liên hệ này vẫn có ý nghĩa sau khi kiểm soát các đặc điểm nhân khẩu học, hành vi lối sống và tình trạng sức khỏe.

Những lợi ích về sức khỏe tim mạch được quan sát thấy có thể là do các đặc điểm cụ thể của chế độ ăn thực vật lành mạnh bao gồm hàm lượng chất xơ cao, ít chất béo bão hòa và hàm lượng chất chống oxy hóa cao, những yếu tố có thể không có trong tất cả các chế độ ăn thực vật.

Nhìn chung, các phát hiện nghiên cứu ủng hộ việc tiêu thụ nhiều chế độ ăn thực vật lành mạnh có liên quan đến việc cải thiện hồ sơ sinh học tim. Vì vậy, khi ăn chay cần ăn đa dạng các loại thực phẩm thực vật. Ưu tiên các thực phẩm tươi sống, ít chế biến như rau củ quả, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt. Nên chế biến bằng cách hấp, luộc thay vì chiên, xào, nướng để giảm nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý liên quan. Đọc kỹ nhãn thực phẩm và tránh các sản phẩm có hàm lượng đường cao. Chú ý kiểm tra tình trạng dinh dưỡng, nếu cần thiết nên bổ sung một số vi chất, đặc biệt là B12, canxi, kẽm, sắt, magie... theo hướng dẫn của bác sĩ.