Tạo hành lang pháp lý toàn diện trong quản lý tài nguyên khoáng sản

Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 đã được Quốc hội thông qua với 12 Chương, 111 Điều, 12 điểm mới kỳ vọng tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất trong quản lý khai thác tài nguyên địa chất và khoáng sản. Luật chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2025. Để những chính sách mới thực sự đi vào cuộc sống, cơ quan quản lý nhà nước đang nỗ lực, quyết tâm và chuẩn bị một cách kỹ càng các vấn đề liên quan, trong đó chú trọng đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền.

Khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại Công ty CP Thanh Nhàn, xã Thạch Khoán, huyện Thanh Sơn.

Trong những năm qua, ngành khai thác tài nguyên khoáng sản đã có nhiều đóng góp trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Hằng năm, lĩnh vực tài nguyên khoáng sản đóng góp quan trọng vào giá trị sản xuất công nghiệp chung toàn tỉnh; tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Đồng thời hoạt động của các mỏ góp phần giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động tại địa phương với thu nhập bình quân khoảng 7.500.000 đồng/người/tháng. Song hành với đó, công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực khoáng sản trên địa bàn tỉnh cũng đã được tăng cường, có chuyển biến tích cực, việc sử dụng tài nguyên ngày càng hiệu quả, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, bền vững.

Theo đồng chí Nguyễn Khắc Định - Trưởng Phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước, Sở Nông nghiệp và Môi trường, ngành đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản cụ thể hoá các văn bản của Trung ương, của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh về việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách pháp luật về khai thác, sử dụng được tỉnh tăng cường thực hiện với nội dung, hình thức đảm bảo, phong phú nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm về khai thác khoáng sản cho các tổ chức, cá nhân. Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 quy định chi tiết về các hoạt động điều tra cơ bản địa chất, điều tra địa chất khoáng sản, bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác, khai thác khoáng sản, chế biến khoáng sản, tài chính trong lĩnh vực địa chất và khoáng sản. Luật cùng văn bản dưới Luật có hiệu lực thi hành là điều kiện thuận lợi, tạo cơ sở để bảo vệ tài nguyên quốc gia, góp phần phát triển ngành khoáng sản bền vững và hiệu quả.

So với Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2010, Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 có nhiều điểm mới. Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 sẽ kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khai thác khoáng sản cung cấp vật liệu san lấp. Đặc biệt, Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 bổ sung một Chương riêng về quản lý cát, sỏi lòng sông, hồ, tránh tình trạng cấp phép, quản lý không thống nhất giữa các địa phương làm thất thoát tài nguyên. Quy định mới này sẽ tạo cơ sở để trong thời gian tới, tình trạng khai thác cát trái phép, khai thác theo “cảm tính” tại các địa phương sẽ được kiểm soát chặt chẽ hơn. Theo đó, tổ chức, cá nhân khai thác cát, sỏi được kiểm soát và giám sát bằng các phương tiện, thiết bị công nghệ hiện đại để bảo đảm kiểm soát được sự biến động trữ lượng khoáng sản; ngăn nguy cơ mất an toàn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và nguy cơ sạt lở, mất ổn định lòng sông, bờ sông, bãi sông...

Luật Địa chất và Khoáng sản cũng đã tăng cường phân cấp cho chính quyền địa phương trong việc chủ động thực hiện công tác điều tra cơ bản địa chất, đánh giá tiềm năng khoáng sản, cấp phép hoạt động khoáng sản, cho phép thu hồi khoáng sản và việc kiểm tra, giám sát, kiểm soát hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh để góp phần nâng cao năng lực thực thi của cơ quan cấp dưới.

Để Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 đi vào thực tiễn, các ngành chức năng của tỉnh và chính quyền địa phương tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền, hướng dẫn thi hành Luật, bảo đảm phù hợp, thiết thực, hiệu quả với từng đối tượng. Ngành chuyên môn phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức tập huấn chuyên sâu dành cho các cơ quan quản lý Nhà nước, cán bộ, công chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản. Nội dung tập trung vào những điểm mới, những quy định quan trọng và các quy trình thủ tục cụ thể từ cấp phép, nghĩa vụ tài chính, đến các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản theo Luật mới. Thường xuyên theo dõi, nắm bắt thuận lợi, khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp, đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản khi áp dụng các quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản, từ đó có những giải pháp giải đáp, hướng dẫn phù hợp, kịp thời.

Khánh Duy