Trời lạnh, gia tăng nguy cơ đột quỵ

Trời chuyển lạnh, số ca đột quỵ tăng lên, đa số là người cao tuổi có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, hút thuốc hoặc lạm dụng rượu bia.

Bệnh nhân đột quỵ điều trị tại Bệnh viện Thanh Nhàn.

Nguy cơ từ thay đổi nhiệt độ đột ngột

Hiện miền Bắc đã bước vào mùa lạnh; nhiệt độ môi trường xuống thấp, lạnh đột ngột dễ ảnh hưởng lớn tới sức khỏe. Trong đó, nguy hiểm hàng đầu là đột quỵ, nhất là với người cao tuổi, người có bệnh tim mạch, huyết áp.

Tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội), những ngày gần đây ghi nhận số ca đột quỵ mạch tăng rõ rệt; đa số là người cao tuổi có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, hút thuốc, hoặc lạm dụng rượu bia.

Mới đây, Bệnh viện tiếp nhận trường hợp bệnh nhân nam 60 tuổi, ở Hà Nội, nhập viện sau một cuộc nhậu, với biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, thỉnh thoảng nói khó khăn. Lúc nhập viện, bệnh nhân vẫn trong tình trạng tỉnh táo, vận động bình thường. Tuy nhiên, chỉ khoảng 1 giờ nhập viện, bệnh nhân đột ngột xuất hiện sụp mí, yếu liệt nửa người trái, nói khó, khó vận động. Ngay lập tức, bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính mạch não, kết quả xác định bệnh nhân bị tắc cấp động mạch thân nền - một thể đột quỵ cực kỳ nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong hơn 90% nếu không được can thiệp kịp thời. Rất may, nhờ đến viện kịp “thời gian vàng”, bệnh nhân đã được điều trị hút cục máu đông, lấy huyết khối, tái thông dòng máu lên não kịp thời, giành lại sự sống trong tích tắc.

Ths.BS Nguyễn Văn Thuyên, Bệnh viện Thanh Nhàn, cho biết: Thời gian gần đây, tại Bệnh viện ghi nhận bệnh nhân đột quỵ tăng đột biến, đặc biệt chỉ trong 2 tuần đã có 5 ca phải áp dụng kỹ thuật lấy huyết khối. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng đột quỵ là do thời tiết thay đổi đột ngột, nhiệt độ trong nhà đang ấm, khi đi ra ngoài bị lạnh, dẫn tới nhiều người bị co thắt mạch não, tăng huyết áp đột ngột, nhất là ở người cao tuổi có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, hút thuốc hoặc lạm dụng rượu bia. Đặc biệt có một số trường hợp uống nhiều rượu bia, khi đi ra ngoài trời lạnh cũng bị đột quỵ.

Theo Ths.BS Nguyễn Văn Thuyên, đột quỵ là cuộc chạy đua với thời gian; mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể mất đi, nhưng chỉ cần được cấp cứu đúng lúc, người bệnh có thể vượt qua, thậm chí hồi phục tốt. Vì vậy, người dân cần đặc biệt chú ý theo dõi sức khỏe, duy trì thuốc điều trị đều đặn và hạn chế thức uống có cồn.

BS. Nguyễn Huy Hoàng, Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp cảnh báo: Trong các đợt gió mùa lạnh, cơ thể có thể gặp 3 vấn đề sức khỏe “đồng hành” với nhau như: Co mạch ngoại biên làm tăng sức cản, huyết áp tăng vọt theo nhịp sinh học buổi sáng, và độ nhớt máu cao hơn. Điều này dẫn tới tăng nguy cơ đột quỵ.

Phát hiện sớm các dấu hiệu

Theo BS. Nguyễn Huy Hoàng, đột quỵ (tai biến mạch máu não) là nguyên nhân gây tàn phế hàng đầu và tử vong đứng hàng thứ ba tại Việt Nam. Mùa lạnh là mùa cao điểm của đột quỵ, đặc biệt thường xảy ra vào thời điểm sáng sớm, lúc rạng sáng.

Cụ thể, dạng đột quỵ xuất huyết (chảy máu não) thường xảy ra ở người có bệnh tăng huyết áp lâu năm, thành mạch máu não đã kém đàn hồi, xơ vữa. Chỉ một đợt tăng huyết áp cấp tính khi gắng sức như đi vệ sinh hoặc khi ra khỏi giường đột ngột cũng đủ làm vỡ mạch, gây xuất huyết nhu mô não. Đây là thể đột quỵ cực kỳ nguy hiểm, tiên lượng thường rất nặng.

Dạng đột quỵ nhồi máu (tắc mạch não), do máu đặc hơn và tăng huyết áp, các mảng xơ vữa ở động mạch cảnh hoặc trong não dễ bị nứt vỡ, hình thành cục máu đông tại chỗ gây tắc mạch.

“Đặc biệt, với đột quỵ, người trẻ không nên chủ quan cho rằng đột quỵ là bệnh của người già. Đã có không ít ca đột quỵ ở người trẻ (dưới 45 tuổi) xảy ra vào mùa lạnh, thường liên quan đến bóc tách động mạch cảnh hoặc đốt sống. Nó có thể xuất hiện sau một hành động đột ngột như xoay cổ mạnh, ho mạnh, hắt hơi dữ dội, hoặc thậm chí là sau khi tắm nước quá nóng rồi bước ra hành lang lạnh. Triệu chứng ban đầu có thể chỉ là đau cổ hoặc đau đầu dữ dội một bên, sau đó mới xuất hiện yếu tay chân, nói khó”, BS. Nguyễn Huy Hoàng cảnh báo.

Theo đó, có nhiều yếu tố tưởng như vô hại nhưng lại làm tăng nguy cơ đột quỵ mùa lạnh như: Ngưng thở khi ngủ (OSA), đây là hiện tượng rất phổ biến nhưng ít được chẩn đoán; những cơn ngưng thở lặp đi lặp lại trong đêm gây thiếu oxy mạn tính và kích hoạt hệ giao cảm, làm huyết áp buổi sáng đã cao lại càng cao hơn; việc hút thuốc lá/thuốc lá điện tử có chứa Nicotine là chất co mạch cực mạnh, hiệp đồng với môi trường lạnh dễ dẫn tới đột quỵ. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc thông mũi, lạm dụng xịt co mạch mũi (như Naphazolin) hoặc uống thuốc cảm có thành phần cường giao cảm (như Pseudoephedrine) để trị nghẹt mũi cũng tăng nguy cơ dẫn tới đột quỵ. Bên cạnh, việc uống ít nước trong những ngày hanh khô có thể khiến cơ thể mất nước qua hơi thở và da mà không nhận ra, khiến máu cô đặc lại cũng tăng nguy cơ đột quỵ.

Các bác sĩ khuyến cáo, để phòng đột quỵ, nhất là trong những ngày trời lạnh, người dân, nhất là những người có nguy cơ cao, có bệnh nền cần giữ ổn định huyết áp nền bằng cách uống thuốc đều đặn, tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc; đo và ghi chép huyết áp 5-7 ngày liên tục trong mỗi đợt rét; giảm lượng muối ăn hằng ngày.

Đặc biệt, người dân cần chú ý quy tắc nhận biết đột quỵ “F.A.S.T”, các biểu hiện như: Yếu liệt, khó cử động, mất thị lực, méo miệng, lệch mặt, nói khó, nói ngọng bất thường... Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào, người dân cần gọi cấp cứu ngay lập từ; tránh tình trạng chờ xem có “tự đỡ” hay không. Đôi khi một cơn thiếu máu não thoáng qua cũng là lời cảnh báo rõ ràng cho tình trạng đột quỵ thật sự trong vòng 48-72 giờ sau đó.

“Đặc biệt, khi xuất hiện các triệu chứng đột quỵ, người dân tuyệt đối không cạo gió, chích máu đầu ngón tay hay tự ý cho uống bất cứ loại thuốc nào và đến cơ sở y tế sớm nhất có thể để được xử trí kịp thời”, BS. Nguyễn Huy Hoàng khuyến cáo.

Nguồn baotintuc.vn