Từ kháng chiến đến xây dựng đất nước: Chuyện kể từ gốc khế lịch sử

Hơn sáu thập kỷ đã trôi qua, câu nói giản dị mà sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn vang vọng tại xóm Dốc Phấn, xã Lâm Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là xã Lương Sơn, tỉnh Phú Thọ: “Các cô, các chú ra đây không phải là để nghỉ ngơi mà phải tiếp tục kháng chiến, tiếp tục chiến đấu bằng học tập, công tác, lao động, sản xuất, làm ra nhiều của cải để góp phần xây dựng Chủ nghĩa xã hội và sau này về xây dựng miền Nam.”

Lời căn dặn ấy đã trở thành kim chỉ nam cho bao thế hệ người dân và cán bộ nơi đây, còn cây khế cổ thụ nơi Bác đứng nói chuyện thì được trân trọng gọi là “cây khế Bác Hồ”, trở thành một chứng nhân lịch sử thiêng liêng.

Công trình Khu di tích Bác Hồ về thăm Tập đoàn sản xuất Chí Hòa được đầu tư 36 tỷ đồng xây dựng đã hoàn thành vào đầu năm 2023.

Nơi “kháng chiến” bằng lao động

Năm 1956, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, 45 cán bộ miền Nam cùng một số tù chính trị được Pháp trao trả từ khám Chí Hòa đã tập kết ra Bắc. Họ đến huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ) để thành lập Tập đoàn sản xuất Chí Hòa, thuộc Liên đoàn Cửu Long - Lương Sơn. Nhiệm vụ của họ không chỉ lao động sản xuất mà còn tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, chuẩn bị cho ngày đất nước thống nhất.

Dù còn nhiều khó khăn, Tập đoàn sản xuất Chí Hòa đã nhanh chóng trở thành một đơn vị sản xuất và chăn nuôi giỏi. Chỉ một năm sau, vào năm 1957, đơn vị này đã vinh dự được Chính phủ tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba nhờ những thành tích xuất sắc. Đây là minh chứng cho tinh thần lao động hăng say, ý chí quyết tâm của những người con miền Nam trên đất Bắc.

Suốt nhiều năm sau đó, cán bộ, đảng viên và nhân dân nông trường Cửu Long, xóm Dốc Phấn và Công ty ong giống Trung ương luôn trân trọng, gìn giữ và bảo vệ cây khế lịch sử.

Ông Hoàng Hoa Mị, xã Lương Sơn, tỉnh Phú Thọ đang giới thiệu với tác giả về “cây khế Bác Hồ” tại đây Bác ân cần thăm hỏi, động viên và căn dặn cán bộ, công nhân Tập đoàn sản xuất Chí Hòa.

Ngày 19/10/1958, trong chuyến thăm cán bộ và đồng bào các dân tộc tỉnh Hòa Bình (cũ), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm Tập đoàn sản xuất Chí Hòa tại xóm Dốc Phấn. Bác đã dành thời gian thăm hỏi nơi ăn, ở, làm việc của cán bộ, công nhân. Dưới tán cây khế hoa lá sum suê, Bác ân cần thăm hỏi, động viên và căn dặn những lời sâu sắc.

Bác nhấn mạnh việc tập kết ra Bắc không phải để nghỉ ngơi mà là để tiếp tục “chiến đấu” trên một mặt trận mới: mặt trận kinh tế, văn hóa. Lời Bác như tiếp thêm sức mạnh, niềm tin cho các cán bộ, nhân dân, cổ vũ họ hăng hái lao động sản xuất, tin tưởng vào con đường cách mạng mà Đảng đã chọn. Câu nói ấy không chỉ là lời động viên mà còn thể hiện tình cảm sâu sắc của Bác với đồng bào, chiến sĩ miền Nam, và niềm tin vào một ngày đất nước thống nhất.

Hành trình bảo tồn và tôn tạo: Từ niềm mong mỏi đến di tích quốc gia

Suốt nhiều năm sau đó, cán bộ, đảng viên và nhân dân nông trường Cửu Long, xóm Dốc Phấn và Công ty ong giống Trung ương luôn trân trọng, gìn giữ và bảo vệ cây khế lịch sử. Thế nhưng, phải đến năm 2002, công tác bảo tồn di tích mới được khởi động mạnh mẽ.

Người khởi xướng chính là cụ Mai Văn Tố, một đảng viên 60 năm tuổi Đảng, khi đó đã 90 tuổi. Cụ là một trong những nhân chứng lịch sử, từng được gặp Bác Hồ tại Lương Sơn. Với tâm huyết của mình, cụ đã gửi đơn đề nghị Đảng bộ, chính quyền địa phương có kế hoạch tôn tạo, bảo vệ và xây dựng khu di tích.

Trước đề nghị đầy ý nghĩa này, Ban Thường vụ Huyện ủy Lương Sơn đã thành lập một tổ công tác đặc biệt để sưu tầm tư liệu, xác minh sự kiện và địa điểm. Sau 8 năm nỗ lực, ngày 9/10/2009, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình đã ký quyết định xếp hạng di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh cho khu vực này.

Ngay sau đó, vào ngày 19/10/2009, huyện Lương Sơn đã long trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng Di tích lịch sử cách mạng cho “cây khế Bác Hồ” tại xóm Dốc Phấn, xã Lâm Sơn.

Khu di tích Bác Hồ về thăm Tập đoàn sản xuất Chí Hòa đã thành một quần thể di tích khang trang, bề thế, trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ.

Để xứng tầm với ý nghĩa lịch sử của di tích, năm 2019, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng công trình tôn tạo di tích với tổng mức đầu tư 36 tỷ đồng. Công trình được chia làm hai giai đoạn và đã hoàn thành vào đầu năm 2023, biến khu vực này thành một quần thể di tích khang trang, bề thế, trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ.

Di sản và tinh thần thời đại: Sức sống mới từ quá khứ

Ngày nay, khu di tích Bác Hồ về thăm Tập đoàn sản xuất Chí Hòa đã trở thành điểm đến quen thuộc của người dân, học sinh, đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh. Nơi đây không chỉ là địa điểm tham quan mà còn là không gian để thế hệ trẻ tìm hiểu, học hỏi về lịch sử hào hùng của dân tộc.

Anh Nguyễn Khánh Hoàng, Phó Bí thư Đoàn xã Lương Sơn, chia sẻ: “Khu di tích luôn được Đoàn xã tuyên truyền rộng rãi để thế hệ trẻ hiểu hơn về ý nghĩa lịch sử, về vai trò của các thế hệ đi trước. Đây là nơi giáo dục lòng yêu nước và tinh thần cống hiến, giúp các em thêm tự hào về quê hương Lương Sơn.”

Khu di tích Bác Hồ về thăm Tập đoàn sản xuất Chí Hòa luôn được Đoàn xã tuyên truyền rộng rãi để thế hệ trẻ hiểu hơn về ý nghĩa lịch sử, về vai trò của các thế hệ đi trước.

Em Bạch Văn Trung, một đoàn viên trẻ, bày tỏ: “Mỗi lần sinh hoạt tại đây, chúng em đều cảm nhận được tinh thần yêu nước, ý chí độc lập, tự do và sự đoàn kết của dân tộc. Lời Bác Hồ căn dặn năm xưa đã giúp chúng em hiểu rõ hơn về trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay: phải nỗ lực học tập, lao động để xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, phồn vinh.”

Ông Hoàng Hoa Mị, một người dân địa phương cho biết, trung bình mỗi năm có khoảng 5.000 lượt khách đến tham quan. Ông mong muốn khu di tích sẽ được biết đến rộng rãi hơn nữa để giáo dục tinh thần “học tập và chiến đấu” của Bác cho thế hệ trẻ.

Đồng chí Hoàng Việt Hồng- Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Lương Sơn khẳng định: “Xã Lương Sơn ngày nay luôn chú trọng công tác giáo dục truyền thống cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ. Chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để khu di tích trở thành điểm tham quan du lịch trọng tâm, góp phần phát triển kinh tế địa phương và lan tỏa giá trị lịch sử cách mạng.”

Từ ký ức hào hùng năm xưa, Đảng bộ và nhân dân Lương Sơn đã và đang viết tiếp những trang sử mới với những khát vọng lớn lao. Những con đường rộng mở, những ngôi nhà khang trang và những cánh đồng xanh mướt hôm nay chính là minh chứng sống động cho tinh thần “kháng chiến, chiến đấu bằng lao động, sản xuất” mà Bác Hồ đã căn dặn. Câu chuyện về cây khế lịch sử và lời dạy của Người mãi là mạch nguồn cách mạng bất tận, tiếp thêm sức mạnh cho Lương Sơn trên con đường xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Ngọc Thắng - Lê Hoàng