Ăn thực phẩm hữu cơ có giúp phòng ngừa ung thư không?

Ngày càng có nhiều người tiêu dùng lựa chọn thực phẩm hữu cơ vì cho rằng nó lành mạnh hơn và giúp phòng ngừa ung thư. Vậy thực phẩm hữu cơ có lợi cho sức khỏe như thế nào?

1. Thực phẩm hữu cơ là gì?

Thực phẩm hữu cơ là thực phẩm được sản xuất bằng các phương pháp ưu tiên các quá trình tự nhiên và cân bằng sinh thái. Các quy định cụ thể khác nhau tùy theo quốc gia, nhưng nhìn chung, canh tác hữu cơ cấm sử dụng thuốc trừ sâu tổng hợp, phân bón, sinh vật biến đổi gene và kháng sinh trong chăn nuôi.

Nông nghiệp hữu cơ sử dụng phân bón tự nhiên như phân trộn và phân chuồng, luân canh cây trồng và phương pháp diệt trừ sâu bệnh sinh học.

TS Trần Ngọc Hùng, Viện Nghiên cứu Rau quả cho hay, quá trình canh tác hữu cơ là dùng các sản phẩm hữu cơ khác để chăm bón cho một sản phẩm hữu cơ nào đó. Cũng do dùng sản phẩm hữu cơ nên hàm lượng vi chất, chất đạm cũng vì thế cao hơn. Kèm theo không dùng thuốc kích thích tăng trưởng nên thời gian trồng kéo dài hơn. Đây cũng là thời gian tích lũy các chất dinh dưỡng, vì thế có thể nói rằng dinh dưỡng trong sản phẩm hữu cơ cũng cao hơn các loại tương tự

Một số nghiên cứu cho thấy thực phẩm hữu cơ có thể chứa hàm lượng cao hơn một số chất dinh dưỡng nhất định như chất chống oxy hóa, vitamin C, sắt, magie và phốt pho. Tuy nhiên, sự khác biệt thường không đáng kể và có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại thực phẩm và phương pháp canh tác được sử dụng.

Nông nghiệp hữu cơ nói chung tốt cho môi trường. Nó thúc đẩy đa dạng sinh học, giảm ô nhiễm từ thuốc trừ sâu và phân bón, đồng thời tăng cường độ phì nhiêu cũng như cấu trúc của đất.

2. Lợi ích của thực phẩm hữu cơ đối với sức khỏe

Vào tháng 12 năm 2016, Cơ quan Nghiên cứu Nghị viện Châu Âu đã công bố Ý nghĩa của thực phẩm hữu cơ và nông nghiệp nghiệp hữu cơ đối với sức khỏe con người. Tài liệu này là bản đánh giá các nghiên cứu khoa học đã công bố trước đây đã đánh giá các khía cạnh về tác động của thực phẩm hữu cơ đối với sức khỏe con người. Mặc dù dữ liệu có sẵn có phần hạn chế nhưng kết quả cho thấy có một số mối liên hệ có lợi giữa việc ăn nhiều hơn so với ăn ít thực phẩm hữu cơ. Dữ liệu đã công bố cho thấy rằng:

Tiêu thụ nhiều thực phẩm hữu cơ hơn có thể liên quan đến nguy cơ dị ứng ở trẻ em thấp hơn;

Những người ăn nhiều thực phẩm hữu cơ hơn có xu hướng tuân theo chế độ ăn uống tổng thể lành mạnh hơn với lượng tiêu thụ nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt hơn và tiêu thụ ít thịt hơn;

Người lớn ăn thực phẩm hữu cơ thường xuyên hơn ít có khả năng bị thừa cân hoặc béo phì;

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng việc tiêu thụ thức ăn chăn nuôi hữu cơ thay vì thức ăn chăn nuôi thông thường có thể hỗ trợ hệ thống miễn dịch khỏe mạnh ở các thế hệ tương lai;

Nông nghiệp hữu cơ dựa vào thuốc trừ sâu phân hủy sinh học phân hủy nhanh và không độc hại hoặc chỉ độc hại tối thiểu đối với con người, thay vì thuốc trừ sâu nhân tạo dai dẳng hơn;

Người nông dân thực hiện phương pháp hữu cơ có xu hướng sử dụng ít phân bón hơn và cho động vật ăn cỏ, không sử dụng kháng sinh, chất kích thích tăng trưởng... dẫn đến ít có khả năng làm ô nhiễm nguồn nước và tồn tại dư lượng hóa chất có hại cho sức khỏe con người. Ở những động vật chủ yếu ăn cỏ và ăn ít ngũ cốc, sữa của chúng có hàm lượng acid béo omega-3 cao hơn và hàm lượng acid béo omega-6 thấp hơn so với sữa do động vật ăn ngũ cốc sản xuất...

3. Ăn thực phẩm hữu cơ có giúp phòng ngừa ung thư không?

Mặc dù chúng ta biết rằng ăn nhiều thực phẩm hữu cơ và ít thực phẩm được trồng theo phương pháp thông thường sẽ làm giảm lượng dư lượng thuốc trừ sâu trong cơ thể nhưng điều này thực sự có ý nghĩa gì đối với sức khỏe?

Nghiên cứu cho thấy, khi chúng ta chuyển từ ăn thực phẩm thông thường sang thực phẩm hữu cơ hơn, nồng độ chất chuyển hóa thuốc trừ sâu trong nước tiểu sẽ giảm.

Năm 2015, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại ba loại thuốc trừ sâu thường được sử dụng trong nông nghiệp là chất gây ung thư cho con người. Đó là glyphosate, malathion và diazinon.

Trong một nghiên cứu theo nhóm dân số gồm 68.946 người trưởng thành ở Pháp, nguy cơ mắc bệnh ung thư giảm đáng kể ở những người tiêu thụ nhiều thực phẩm hữu cơ.

Dữ liệu được đưa vào từ những người tham gia có thông tin về tần suất tiêu thụ thực phẩm hữu cơ và lượng thức ăn tiêu thụ. Đối với 16 sản phẩm, những người tham gia đã báo cáo tần suất tiêu thụ thực phẩm hữu cơ (không bao giờ, thỉnh thoảng hoặc chủ yếu). Ngày theo dõi là từ ngày 10/5/2009 đến ngày 30/11/2016.

Trong số 68.946 người tham gia (78% là nữ; độ tuổi trung bình khi bắt đầu là 44,2): 1.340 trường hợp ung thư lần đầu đã được xác định trong quá trình theo dõi, trong đó phổ biến nhất là 459 trường hợp ung thư vú, 180 trường hợp ung thư tuyến tiền liệt, 135 trường hợp ung thư da, 99 trường hợp ung thư đại trực tràng, 47 trường hợp u lympho không Hodgkin và 15 trường hợp u lympho khác. Điểm số thực phẩm hữu cơ cao có liên quan nghịch đảo với nguy cơ ung thư nói chung.

Nghiên cứu kết luận: Tần suất tiêu thụ thực phẩm hữu cơ cao hơn có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư. Nếu những phát hiện này được xác nhận, cần phải nghiên cứu thêm để xác định các yếu tố cơ bản liên quan đến mối liên quan này.

4. Có cần chuyển sang ăn hoàn toàn thực phẩm hữu cơ không?

Thực phẩm hữu cơ mang lại nhiều lợi ích, từ việc giảm tiếp xúc với thuốc trừ sâu và tính bền vững của môi trường cho đến hương vị và dinh dưỡng có thể tốt hơn. Tuy nhiên, các yếu tố khác như cân nặng, chế độ ăn uống và hoạt động thể chất có ảnh hưởng đến sức khỏe và nguy cơ mắc ung thư.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên không nhất thiết phải cắt bỏ những nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng chỉ vì chúng không phải là thực phẩm hữu cơ. Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm lành mạnh giàu chất chống oxy hóa (có tác dụng hỗ trợ chống ung thư) như trái cây và rau quả, dù là hữu cơ hay thông thường, vẫn được khuyến khích như một phần của chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh. Để an toàn hơn, bạn nên tránh các loại trái cây và rau quả “bẩn” bị nhiễm dư lượng thuốc trừ sâu cao và nên lựa chọn thực phẩm theo mùa sẽ tốt hơn.