{title}
{publish}
{head}
Đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung, đồng bào Ê Đê nói riêng, cây nêu là biểu tượng của tâm linh, là cây vũ trụ, trục nối giữa đất với trời, là vật không thể thiếu trong các nghi lễ, lễ hội truyền thống. Chính vì vậy, cây nêu có ý nghĩa hết sức quan trọng trong đời sống, được người Ê Đê trân trọng, gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Anh Y Kô Niê, nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk cho biết: Cây nêu là biểu tượng của tâm linh, người Ê Đê gọi là Gơng drai. Cây nêu được trang trí những họa tiết, hoa văn khác nhau tùy theo ý nghĩa của từng nghi lễ tạ ơn hoặc cầu an, cầu sự no đủ cho gia đình hoặc cộng đồng... Còn theo các già làng Ê Đê, vị trí đặt cây nêu được xem là tâm thiêng cho các nghi lễ như: cúng sức khỏe, cúng nhà mới, cúng ăn cơm mới, tang ma,... thường dựng ở gian khách hoặc ngoài trời. Mỗi cây nêu được trang trí những họa tiết khác nhau và mang ý nghĩa theo từng nghi lễ.
Anh Y Kô Niê cho biết: Khi chuẩn bị tổ chức cho nghi lễ trong nhà hay ngoài trời, việc chọn loại cây làm cây nêu rất quan trọng. Cây được chọn thuộc loại cây thân mềm ana atang (cây xoan); thân thẳng, cây không tì vết, không bị sâu đục, lá không úa vàng... Cây nêu dùng trong nhà thường có chiều cao từ 2 đến 2,5m; nếu ngoài trời cao khoảng từ 3m đến 4m, chôn gốc và có làm 4 cọc rào bao quanh. Mầu sắc để tô vẽ các họa tiết trên cây nêu thường dùng: Mầu đỏ là máu vật tế, mầu đen là mầu của nhọ nồi trộn với mỡ động vật, mầu vàng là mầu của thân cây.
Ý nghĩa của biểu tượng và họa tiết từng phần trên cây nêu được ví như thân hình của một vị thần. Phần đầu: Sự kết nối giữa đất trời (hình bắp chuối), sự giao tiếp giữa các vị thần và linh hồn vạn vật với con người...; với tang ma, lễ bỏ mả và các nghi lễ liên quan đến người đã khuất thì biểu tượng bắp chuối được tô mầu đen.
Phần cổ: Cầu mong sự an lành (hình chữ Z) biểu trưng cho con cá cầu mong sự ban cho của thần linh, sự may mắn khi đi săn bắn hằng ngày. Phía dưới là 4 thanh gỗ được gắn ngàm với nhau giống như cái bếp lửa nhà dài, biểu trưng cho dàn bếp với ý nghĩa cầu an cho gia đình và dòng họ được an lành, khỏe mạnh. Nghi lễ cầu no đủ thường treo hình con cá hoặc dụng cụ lao động, nếu lễ cúng cầu an thường treo bông hoặc chùm chỉ kết lại để biểu trưng cho linh hồn an bình, khỏe mạnh.
Phần ngực: Cầu no đủ, hạnh phúc (nồi đồng và cái bếp) biểu tượng sự no đủ, hạnh phúc và thể hiện sự đoàn kết, sum vầy để gắn kết con người với con người và gia đình với cộng đồng buôn làng. Phần bụng: Định kỳ nghi lễ (khắc vòng quanh thân cây nêu), thường khắc 3 vòng, 5 vòng và 7 vòng tùy theo lần tổ chức trong gia đình, dùng mầu vàng thân và mầu xanh vỏ cây. Phần chân: Cầu mưa thuận gió hòa, được trang trí bằng họa tiết cách điệu (chong chóng, tổ ong), dùng hai sắc mầu đỏ và vàng. Hình chong chóng tượng trưng cho thời tiết mưa thuận gió hòa; hình tổ ong tượng trưng cho sự dồi dào từ nguồn thức ăn của thiên nhiên ban tặng với quan niệm mùa màng bội thu.
Chung quanh gốc cây nêu có đóng cọc bảo vệ, trên bốn cọc có thanh gỗ bọc quanh được đẽo bằng hình tượng cách điệu của 4 con chim cu đất, đầu quay tứ hướng. Đây là nơi mọi người trong cộng đồng hoặc khách mời từ già, trẻ, gái, trai gởi gắm niềm mơ ước, cầu xin tới các vị thần để được phù hộ, ban cho. Nhìn biểu tượng và họa tiết thêm trên cây nêu, mọi người biết nội dung và ý nghĩa của nghi lễ đang thực hiện.
Theo nhandan.vn
Những ngày giữa mùa khô, khi đợt nắng nóng, hạn hán lên đến đỉnh điểm, một số ao, hồ đã bắt đầu cạn kiệt, nguồn mạch bến nước tại các buôn của người Êđê ở huyện Krông Năng,...
Dù cuộc sống nhiều khó khăn và các loại hình nghệ thuật truyền thống bị lấn át bởi các phương tiện giải trí khác, nhưng bằng tình yêu và lòng đam mê văn hóa truyền thống, người...
“Khắp Nôm” tức là hát Nôm, câu hát giàu chất trữ tình, lời ca trau chuốt mượt mà làm người nghe say đắm, ẩn chứa trong lời ca là những giá trị văn hóa đặc trưng, nhân văn sâu...
Chợ tình Phong lưu, huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng được tổ chức vào ngày 15/8 (âm lịch), ngoài việc trao đổi, mua bán hàng hóa do chính những bàn tay lao động cần cù của bà con...
5 giờ 30 phút sáng, sau tiếng còi báo thức vang lên, 82 em học sinh là người dân tộc Đan Lai ở khu ký túc xá của Trường Trung học cơ sở (THCS) Môn Sơn, xã Môn Sơn, huyện Con...
Dân tộc Lô Lô ở huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang có khoảng 200 hộ với gần 1.000 khẩu, chủ yếu sinh sống tại xã Xín Cái và thị trấn Mèo Vạc. Tuy chiếm tỉ lệ khiêm tốn nhưng người Lô...
Với kinh nghiệm, vốn hiểu biết phong phú, nhất là về phong tục, tập quán, các nghề truyền thống, Người có uy tín ở huyện Chư Pưh (Gia Lai) đã trực tiếp tham gia và vận động...
Là vùng biên giới khó khăn với nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, Lai Châu đã hóa giải những bất lợi đó nhờ phát huy những giá trị bản sắc riêng biệt của mỗi dân tộc để phát...
baophutho.vn Huyện Thanh Sơn hiện có 207 người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Nhận thức rõ vai trò, vị trí của mình, những người có uy tín...
Vừa qua, tại quảng trường Bông Lúa (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái) đã diễn ra Lễ khai mạc “Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023” gắn với “Không gian xúc tiến, kết...
Đến thăm bản Sưng - ngôi làng của đồng bào Dao Tiền nằm trên vùng núi cao tỉnh Hòa Bình, du khách như lạc vào một không gian tươi xanh với cảnh đẹp nguyên sơ, thanh bình. Trong...
baophutho.vn Những năm qua, huyện Yên Lập luôn quan tâm thực hiện các chủ trương, chính sách để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, tập quán của đồng bào...