Giáo dục hoà nhập cho học sinh khuyết tật

Giáo dục hoà nhập là phương thức học tập trong một lớp học sinh khuyết tật cùng học chung với trẻ bình thường, nơi tất cả các em đều có quyền học tập bình đẳng, được tôn trọng sự khác biệt và phát triển toàn diện. Mô hình này giúp trẻ khuyết tật hòa nhập xã hội, phát triển kỹ năng và sự tự tin, đồng thời giúp trẻ bình thường hình thành tư duy bao dung và đồng cảm với sự khác biệt của bạn bè. Công tác giáo dục hoà nhập đã được các nhà trường trên địa bàn tỉnh quan tâm triển khai tích cực nhiều năm qua, góp phần xây dựng nền giáo dục công bằng, nhân văn.

Giáo viên Trường Tiểu học Chính Nghĩa hướng dẫn học sinh khuyết tật trong giờ giáo dục thể chất

Xác định giáo dục hoà nhập là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần xây dựng môi trường học tập thân thiện, học sinh tích cực, những năm qua, Trường Tiểu học Chính Nghĩa, phường Thanh Miếu luôn tạo điều kiện để gia đình có học sinh khuyết tật gửi con em đến trường.

Năm học 2025-2026, trường có 4 em là học sinh khuyết tật trong tổng số 412 học sinh toàn trường, trong đó em Nguyễn Mạnh Quân, lớp 4B là học sinh có nhiều tiến bộ, được thầy cô và bạn bè quý mến. Sau một lần bị sốt khi còn nhỏ, Mạnh Quân bị yếu liệt nửa người, trí tuệ có phần chậm chạm hơn so với các bạn cùng chang lứa.

Cô giáo Lê Thị Kim Oanh, giáo viên chủ nhiệm lớp 4B chia sẻ: “Lớp có 32 em thì Mạnh Quân là thiệt thòi nhất do sức khỏe yếu. Tôi chủ nhiệm cháu từ khi cháu lên lớp 2, nên hiểu tính tình và từng thói quen của cháu. Mỗi khi cháu cầm bút viết bằng tay trái lóng ngóng, tôi luôn để ý và hỗ trợ, động viên. Do chân cháu yếu, nên việc đi lại đều có cô giáo và các bạn cùng hỗ trợ. Vì thế, cháu luôn cố gắng trong mọi hoàn cảnh để hòa đồng cùng các bạn”.

Trường Tiểu học Thanh Uyên, xã Hiền Quan, năm học này có 11/473 học sinh học hòa nhập. Vừa trực tiếp hướng dẫn một học sinh khuyết tật thể tăng động giảm trí nhớ sắp xếp đồ dùng sách vở chuẩn bị tan trường.

Thầy giáo Lê Xuân Thuỷ, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Đa số học sinh học hoà nhập ở đây bị khuyết tật trí tuệ, trong đó nhiều trường hợp nặng không hợp tác với thầy cô. Những lúc như vậy, giáo viên đều cố gắng kiên trì bảo ban các cháu, đồng thời phối hợp với gia đình theo dõi tiến triển bệnh để có biện pháp can thiệp kịp thời, vừa đảm bảo an toàn cho các cháu, vừa không làm ảnh hưởng đến không khí học tập chung của lớp”.

Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, việc đảm bảo cơ hội học tập công bằng và chất lượng cho tất cả học sinh, gồm học sinh bình thường và học sinh có nhu cầu giáo dục đặc biệt như: Khuyết tật trí tuệ, tự kỷ, rối loạn phát triển, khuyết tật vận động, khiếm thính, khiếm thị là một trong những mục tiêu quan trọng của ngành Giáo dục. Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật, các thông tư hướng dẫn, tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy giáo dục hòa nhập.

Nhiều chính sách hỗ trợ tài chính như miễn, giảm học phí cho học sinh khuyết tật, chế độ chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tham gia giáo dục hòa nhập được đảm bảo. Do vậy, giáo dục hòa nhập ở các trường học trên địa bàn tỉnh đã đạt nhiều kết quả tích cực, chất lượng từng bước được nâng lên.

Hằng năm, phần lớn trẻ khuyết tật hoàn thành chương trình học. Trên địa bàn tỉnh, tỷ lệ huy động trẻ khuyết tật ra lớp đạt 98%, thuộc nhóm cao trên cả nước. Kết quả học tập cho thấy, trên 77% học sinh khuyết tật hòa nhập đáp ứng yêu cầu chương trình, song vẫn còn 22,6% chưa hoàn thành, nguyên nhân do mức độ khuyết tật nặng, thiếu thiết bị hỗ trợ và hạn chế về giáo viên chuyên biệt.

Trường Tiểu học Thanh Uyên, xã Hiền Quan hiện có 11 học sinh khuyết tật học hoà nhập, trong đó nhiều em khuyết tật nặng.

Năm học 2025-2026, toàn tỉnh có 1.443 học sinh tiểu học (1,11%), 729 học sinh THCS (0,9%) và 128 học sinh THPT (0,4%) học hòa nhập. Nhìn chung, giáo dục hòa nhập ở tỉnh đã xây dựng được nền móng vững chắc ở bậc tiểu học, đang được duy trì ở bậc THCS, nhưng còn hạn chế ở bậc THPT.

Để tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh học hoà nhập, các thầy, cô giáo có trách nhiệm phối hợp với nhân viên hỗ trợ giáo dục người khuyết tật và gia đình người khuyết tật lập kế hoạch giáo dục cá nhân đối với học sinh khuyết tật học hòa nhập trên cơ sở khả năng và nhu cầu của các em.

Chương trình giáo dục, kế hoạch dạy học phù hợp với điều kiện thực tế của cơ sở giáo dục; tổ chức hoạt động giáo dục, đánh giá kết quả giáo dục theo kế hoạch giáo dục cá nhân của người khuyết tật.

Vì vậy, để đạt được mục tiêu đến năm 2030, 100% trẻ khuyết tật trên địa bàn tỉnh có nhu cầu được học tập phù hợp (ít nhất 70% học hòa nhập, 30% học tại cơ sở chuyên biệt hoặc bán chuyên biệt), rất cần cần sự chung tay hơn nữa của gia đình có học sinh khuyết tật cùng nhà trường và cộng đồng xã hội.

Hồng Nhung