Nhịp đuống Thu Ngạc

Đội đuống xã Thu Ngạc biểu diễn trong Ngày hội văn hóa các dân tộc huyện Tân Sơn.

PTĐT- Đâm đuống là một tập tục đẹp có từ xa xưa, thể hiện sự trân trọng đối với thành quả lao động của con người trong sản xuất nông nghiệp và sự đoàn kết giữa mọi người trong bản. Ngày nay, đâm đuống vẫn còn được lưu giữ ở khắp các bản làng trên địa bàn huyện Tân Sơn, đặc biệt là trong những ngày xuân và dịp lễ hội.

Đâm đuống là hình thức giã gạo nhưng là giã gạo trong lễ hội, có tính chất tổ chức và nghệ thuật của dân tộc Mường. Đâm đuống là giã gạo chày tay vào cối đuống và chỉ do phụ nữ biểu diễn. Mở đầu là người phụ nữ nhiều tuổi nhất trong gia đình đứng ở đầu cối, giã khai mạc gọi là chày “cái”. Tiếp đó là con gái, cháu gái trong nhà giã gọi là các “chày con”, “chày cháu”.

Bà Phùng Thị Nép, khu Tân Ve, xã Thu Ngạc năm nay đã ngoài 60 tuổi, là chày “cái” ở khu Tân Ve, xã Thu Ngạc không chỉ bắt nhịp đuống cho đội đuống trong làng, trong bản mà bà còn đi giao lưu nhiều nơi trong và ngoài huyện. Khi trò chuyện với chúng tôi để giới thiệu về đội đuống xóm mình, bà cho biết: “Tôi biết đâm đuống từ nhỏ, hồi ấy cứ sáng dậy là theo mẹ giã gạo, vì còn bé chưa cao bằng cái chày nên lấy cái máng lợn và thanh củi gõ theo nhịp chày của mẹ, rồi lớn lên tôi học giã gạo cùng mẹ và học được cách đâm đuống cho đến tận bây giờ”. Đến nay, bà đã là “chày cái” của đội đuống quê mình, đi đâu có đuống là bà vào tham gia, bắt nhịp, bà rất tự hào vì đội Đuống của xóm có dịp đi giao lưu với các đội Đuống trong và ngoài tỉnh, được tham gia biểu diễn nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm đã thu hút được sự quan tâm của du khách thập phương.

Ở huyện Tân Sơn, trong các lễ hội truyền thống và ngày lễ kỷ niệm ở địa phương, cùng với cồng chiêng, đâm đuống là một trong những tiết mục không thể thiếu trong ngày hội, đối tượng tham gia cũng được mở rộng hơn. Vì vậy, tuy không còn phải xay lúa, giã gạo nhưng thế hệ trẻ ngày nay cũng đã có nhiều người học đâm đuống. Em Hà Hồng Dinh, mới tập đâm đuống được hơn một năm cho biết: “Em mới học đâm đuống từ năm ngoái, mới bắt nhịp được với các mẹ, các bà nhưng em sẽ cố gắng tham gia học thật tốt các điệu đuống để góp phần lưu giữ truyền thống cho con em sau này”.

Anh Hà Văn Hùng - cán bộ văn hóa xã Thu Ngạc luôn tự hào vì quê hương mình hiện còn lưu giữ được nhiều cối đuống: “Hiện nay, xã Thu Ngạc còn 20 cái đuống, trong đó có cái đuống đã gần 30 năm. Đâm đuống gắn liền với bà con quê tôi từ xa xưa và sẽ còn được lưu giữ đến mai sau”.

Hồng Nhuận