Nỗ lực loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con

Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (PLTMC) đang được triển khai tại 100% xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh. Tất cả phụ nữ mang thai có nguy cơ nhiễm HIV đều được tư vấn lấy máu xét nghiệm HIV theo đúng quy trình PLTMC của Bộ Y tế. Thông qua việc đẩy mạnh các biện pháp can thiệp và nâng cao chất lượng dịch vụ PLTMC được triển khai đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở, từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh không phát hiện trường hợp trẻ sinh ra bị lây truyền HIV từ mẹ, thiết thực góp phần mang lại niềm hạnh phúc cho nhiều gia đình.

Phụ nữ nhiễm HIV trong độ tuổi sinh đẻ được bác sĩ Phòng khám và điều trị ngoại trú OPC TX Phú Thọ tư vấn các biện pháp PLTMC.

Hơn 9 giờ sáng, nhiều bệnh nhân ngồi xếp hàng dọc hành lang của Phòng khám và điều trị ngoại trú OPC TX Phú Thọ để chờ đến lượt tái khám và lấy thuốc điều trị ARV, trong đó có chị N.T.V.A. 12 năm trước, chồng chị qua đời sau lần ốm nặng không rõ nguyên nhân đối với chị là sự mất mát, hụt hẫng quá lớn. Sau khi lo liệu xong cho chồng, chị được cán bộ trạm y tế phường tư vấn làm xét nghiệm sàng lọc HIV. Biết tin mình bị nhiễm HIV càng khiến chị trở nên hoang mang, suy sụp tinh thần vì đang mang thai đứa con đầu lòng. Tuy nhiên, nhờ được các bác sĩ hướng dẫn tận tình, chị đã bắt đầu bình tĩnh và chấp thuận điều trị bằng thuốc kháng vi-rút ARV theo phác đồ dành cho phụ nữ có thai vì tương lai đứa con và sức khoẻ bản thân. May mắn đến với chị khi đứa con sinh ra khoẻ mạnh và không nhiễm HIV. Từ đó đến nay, chị tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, tải lượng vi-rút dưới ngưỡng cho phép nên sức khỏe chị ổn định và công tác bình thường.

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, 6 tháng đầu năm 2024, 10.480 phụ nữ mang thai được tư vấn, xét nghiệm HIV. Trong số phụ nữ được xét nghiệm sàng lọc không phát hiện trường hợp nào nhiễm HIV. Việc xét nghiệm HIV sớm có ý nghĩa rất quan trọng, giúp phụ nữ mang thai và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ biết được tình trạng nhiễm HIV để sớm tiếp cận với các dịch vụ dự phòng lây. Xét nghiệm HIV sớm có thể thực hiện bằng cách lấy máu đầu ngón tay hoặc bằng dịch miệng và tiến hành ngay tại trạm y tế xã, phường, có kết quả sau 15-20 phút. Nhiều năm nay, tất cả phụ nữ mang thai nhiễm HIV và trẻ em sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh đều được quản lý, chăm sóc, điều trị dự phòng lây truyền, góp phần giảm thiểu tình trạng lây nhiễm HIV trong gia đình và cộng đồng.

Nhân viên y tế thôn bản trên địa bàn xã Tân Sơn, huyện Tân Sơn giữ vai trò quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền PLTMC đến từng hộ dân.

Tháng cao điểm PLTMC năm 2024 được triển khai từ ngày 1-30/6 trên địa bàn tỉnh nhằm thúc đẩy sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn dân cùng chung tay thực hiện mục tiêu “Loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030” đã được đề ra trong Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Qua đó, nâng cao nhận thức của các tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là phụ nữ mang thai, vợ của những người nhiễm HIV trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có hành vi nguy cơ cao về lợi ích của xét nghiệm HIV sớm và điều trị PLTMC sớm; giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với phụ nữ mang thai nhiễm HIV và trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV; tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội trong PLTMC. Để hướng tới mục tiêu loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030, ngành Y tế đã phối hợp với các cấp, ngành, địa phương tăng cường công tác truyền thông về lợi ích của xét nghiệm sớm HIV cho phụ nữ mang thai; thời điểm phụ nữ nhiễm HIV có thể mang thai an toàn giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho con; lợi ích của điều trị ARV sớm cho người nhiễm HIV và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; lợi ích của theo dõi tải lượng vi-rút HIV đối với phụ nữ mang thai nhiễm HIV để sinh con khỏe mạnh; lợi ích của điều trị dự phòng ARV cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV hoặc mẹ có xét nghiệm HIV có phản ứng khi chuyển dạ, khi sinh; lợi ích của điều trị ARV sớm cho trẻ được chẩn đoán nhiễm HIV do lây truyền HIV từ mẹ sang con... Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 38 trẻ nhiễm HIV đang được điều trị tại các phòng khám và điều trị ngoại trú OPC trên địa bàn tỉnh.

Bác sĩ Lương Đình Dụng - Trưởng Khoa phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: “Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, nhất là truyền thông trực tiếp cho đội ngũ cán bộ y tế phụ trách lĩnh vực PLTMC và nhân viên y tế thôn bản để phổ biến các chương trình, biện pháp PLTMC đến mọi người dân; đồng thời truyền thông gián tiếp trên các phương tiện thông tin đại chúng để Nhân dân biết và áp dụng các biện pháp dự phòng, giảm thiểu nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con”.

Hồng Nhung