Phòng chống bệnh cận thị trong lứa tuổi học sinh

Trong môi trường học đường hiện nay, tỷ lệ học sinh (HS) mắc các tật khúc xạ, đặc biệt là cận thị đang ngày càng gia tăng. Tình trạng này ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe, sinh hoạt thường ngày mà còn tác động sâu sắc đến việc học tập và sự phát triển toàn diện của HS. Trước thực trạng đó, ngành Giáo dục tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế và các cơ sở giáo dục triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm phòng chống và kiểm soát hiệu quả bệnh cận thị trong HS.

Thực tế tại một số trường học trên địa bàn tỉnh, số lượng HS phải đeo kính khi đến lớp ngày càng tăng, đặc biệt ở bậc THCS và THPT. Trong khi đó, tỷ lệ HS bị cận thị ở bậc tiểu học và tại các khu vực nông thôn thấp hơn, cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa mức độ đô thị hóa, thói quen sinh hoạt và tình trạng thị lực của các em.

Nguyên nhân chính dẫn đến cận thị học đường được xác định là do HS dành quá nhiều thời gian sử dụng thiết bị điện tử như: Điện thoại, máy tính bảng, xem tivi trong thời gian dài; ngồi học sai tư thế, không đảm bảo ánh sáng; thiếu vận động ngoài trời và thời gian nghỉ ngơi cho mắt không hợp lý.

Trường Tiểu học Gia Cẩm, phường Việt Trì luôn chú trọng đến công tác y tế học đường, giúp phòng chống nhiều bệnh học đường trong học sinh, trong đó có bệnh tật khúc xạ

ThS.BS Đoàn Hương Giang- Phó Trưởng khoa Nhãn nhi-Khúc xạ, Bệnh viện Mắt tỉnh Phú Thọ cho biết: “Bệnh viện tiếp nhận nhiều HS đến khám và chữa các bệnh về mắt. Ở lứa tuổi HS, các tật khúc xạ mắt bao gồm: Cận thị, viễn thị và loạn thị, trong đó cận thị là phổ biến nhất.

Qua nghiên cứu, tỷ lệ mắc cận thị hiện dao động từ 15- 40% ở học sinh, đặc biệt tại các trường trung tâm. Đây là xu hướng gia tăng đáng báo động nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả từ nhà trường, gia đình và xã hội”.

Trước tình hình đó, ngành Giáo dục tỉnh đã có sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời nhằm tăng cường công tác chăm sóc sức khỏe học sinh, đặc biệt là thị lực. Trong các văn bản chỉ đạo gửi đến các đơn vị giáo dục, Sở GD&ĐT nhấn mạnh yêu cầu tăng cường phối hợp với ngành Y tế, triển khai khám sức khỏe định kỳ cho HS, lồng ghép các nội dung tuyên truyền về bảo vệ mắt trong hoạt động giáo dục thể chất và kỹ năng sống. Đồng thời, yêu cầu các nhà trường nâng cao điều kiện cơ sở vật chất lớp học, đảm bảo đủ ánh sáng, bố trí bàn ghế theo đúng quy chuẩn phù hợp với độ tuổi HS.

Cô giáo Đào Thị Thanh Tâm – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Gia Cẩm, phường Việt Trì chia sẻ: “Với số lượng trên 1.900 học sinh, Nhà trường luôn coi y tế học đường là nhiệm vụ quan trọng. Hằng năm, Nhà trường duy trì khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt tập trung sàng lọc các bệnh về mắt và cột sống cho HS. Nhà trường đã đầu tư hệ thống chiếu sáng đạt chuẩn, điều chỉnh độ cao bàn ghế phù hợp, tổ chức các buổi tuyên truyền hướng dẫn HS tư thế ngồi học đúng và giữ khoảng cách từ mắt đến sách vở hợp lý”.

Những năm học qua, Trường THCS Thụy Vân, phường Nông Trang luôn chú trọng đến công tác y tế học đường. Đồng chí Đặng Thị Yên - nhân viên y tế nhà trường cho biết: “Trường đã phối hợp với cơ sở y tế địa phương tổ chức khám sức khoẻ định kỳ cho HS, trong đó sàng lọc thị lực cho các em. Qua khảo sát gần đây, có khoảng 15% học sinh mắc các tật khúc xạ. Việc phát hiện sớm giúp phụ huynh và nhà trường có phương án điều chỉnh kịp thời, tránh để thị lực HS tiếp tục suy giảm”.

Trong mỗi tiết học tại Trường THCS Thuỵ Vân, giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn luôn uốn nắn cho học sinh tư thế ngồi đúng, giúp các em phòng chống được bệnh cận thị

ThS.BS Đoàn Hương Giang- Phó Trưởng khoa Nhãn nhi-Khúc xạ, Bệnh viện Mắt tỉnh Phú Thọ cũng khuyến cáo: “Khi trẻ có biểu hiện như nheo mắt khi nhìn xa, nghiêng đầu, than phiền nhìn mờ... cần được đưa đến cơ sở chuyên khoa mắt để khám. Bên cạnh việc điều chỉnh tật khúc xạ, việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt, học tập, dinh dưỡng và tăng cường thời gian vận động ngoài trời là rất quan trọng. Đặc biệt, cần hạn chế tối đa thời gian trẻ tiếp xúc với thiết bị điện tử - một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến cận thị hiện nay”.

Cùng với vai trò của ngành Giáo dục và Y tế, sự đồng hành từ phía phụ huynh là yếu tố then chốt. Gia đình cần hình thành cho trẻ thói quen học tập khoa học: Không học, đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng; đảm bảo tư thế ngồi đúng, giữ khoảng cách phù hợp giữa mắt và sách; định kỳ cho trẻ nghỉ mắt sau mỗi 30–40 phút học tập; khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời mỗi ngày. Đồng thời, phụ huynh cần theo dõi những biểu hiện bất thường ở mắt của trẻ để kịp thời đưa đến cơ sở y tế kiểm tra.

Cận thị học đường không còn là vấn đề cá nhân mà đã trở thành mối quan tâm chung của toàn xã hội. Nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai, làm giảm sút sức khỏe, chất lượng giáo dục và phát triển bền vững của đất nước. Do đó, việc nâng cao nhận thức, triển khai các giải pháp đồng bộ, từ gia đình, nhà trường đến các cấp quản lý là yêu cầu cấp thiết, cần được duy trì thường xuyên và lâu dài. Trong đó, y tế học đường cần được tăng cường cả về nhân lực, cơ sở vật chất và chuyên môn để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe HS trong bối cảnh mới.

Anh Thơ