Siết chặt an toàn phòng cháy, chữa cháy tại nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh

Nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh là loại hình phổ biến tại nhiều đô thị và khu dân cư nông thôn. Tuy nhiên, chính sự pha trộn giữa không gian sinh hoạt và hoạt động thương mại, sản xuất lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ về cháy nổ. Công an tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp kiểm tra, xử lý, hướng dẫn khắc phục nhằm bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đối với loại hình này.

Những năm gần đây, các vụ cháy tại nhà ở kết hợp kinh doanh thường để lại hậu quả nặng nề cả về người và tài sản. Đặc điểm chung của các ngôi nhà này là diện tích chật hẹp, tận dụng tối đa không gian để chứa hàng hóa, vật liệu, thậm chí đặt cả khu vực sản xuất trong lòng nơi sinh hoạt. Hệ thống điện thường được lắp đặt tạm bợ, quá tải. Cửa thoát nạn bị che chắn, bịt kín. Hầu hết không có thiết bị báo cháy, chữa cháy tại chỗ.

Lực lượng công an tăng cường hướng dẫn người dân kỹ năng PCCC tại nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh.

Một trong những vụ việc nghiêm trọng xảy ra ngày 28/2/2025, tại tổ dân phố Bắc Cường, xã Thổ Tang. Theo đó, Ngọn lửa bùng phát từ tầng trệt – nơi chứa nhiều vật liệu dễ cháy như đồ nhựa, kim khí, điện máy và hàng hóa nội thất. Do khu vực cháy nằm liền kề nhiều hộ dân khác, lửa nhanh chóng lan sang 5 nhà bên cạnh, gây thiệt hại lớn về tài sản.

Nhận được tin báo, lực lượng chức năng đã huy động 17 xe chữa cháy, 2 xe bồn, 4 máy bơm cùng khoảng 100 cán bộ, chiến sĩ tham gia dập lửa và cứu hộ. Đến khoảng 23 giờ 50 phút cùng ngày, đám cháy cơ bản được khống chế, không để cháy lan sang khu dân cư phía sau. May mắn không có thương vong về người, song thiệt hại đáng kể về tài sản. Đây không phải là vụ việc cá biệt mà là cảnh báo rõ ràng về những rủi ro đang rình rập ở nhiều khu dân cư.

Trước tình hình đó, Công an tỉnh đã triển khai đợt cao điểm kiểm tra, rà soát toàn bộ các cơ sở nhà ở riêng lẻ kết hợp sản xuất, kinh doanh, chung cư mini và nhà trọ – những nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ về PCCC.

Theo thống kê, 6 tháng năm 2025, lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra 425 cơ sở, trong đó có 184 cơ sở nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ (gồm chung cư mini, nhà trọ) và 241 cơ sở nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh. Kết quả kiểm tra cho thấy, phần lớn các cơ sở này đều có vi phạm, từ không có hệ thống báo cháy, không đảm bảo lối thoát nạn, cho tới việc sử dụng vật liệu dễ cháy và chứa hàng hóa nguy hiểm gần khu sinh hoạt.

Trước các vi phạm, lực lượng công an không chỉ dừng lại ở việc xử phạt hành chính mà tập trung hướng dẫn cụ thể các biện pháp khắc phục. Người dân và chủ cơ sở được yêu cầu lắp đặt thiết bị báo cháy, bổ sung bình chữa cháy, mở rộng hoặc cải tạo lối thoát hiểm, xây dựng phương án chữa cháy tại chỗ. Với các cơ sở chưa thể đáp ứng yêu cầu an toàn, công an buộc tạm dừng hoạt động để tiếp tục khắc phục.

Tính đến giữa tháng 7/2025, đã có 217 cơ sở trong toàn tỉnh hoàn thành việc khắc phục vi phạm;19 cơ sở hiện đang tạm dừng hoạt động để tiếp tục hoàn thiện các yêu cầu về an toàn PCCC. Con số này cho thấy nỗ lực lớn của cả lực lượng chức năng và người dân trong việc phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ.

Đáng chú ý, công tác tuyên truyền và hướng dẫn kỹ năng PCCC cho người dân cũng được triển khai rộng khắp. Công an các địa phương đã tổ chức các buổi tuyên truyền lưu động, kết hợp phát tờ rơi, loa truyền thanh, mạng xã hội để phổ biến kiến thức PCCC. Nhiều nơi còn xây dựng mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC”, giúp người dân tự giám sát lẫn nhau, hỗ trợ xử lý tình huống khẩn cấp khi chưa có mặt lực lượng chuyên nghiệp.

Công an cơ sở thường xuyên tiến hành kiểm tra tại các khu dân cư, khu vực có mật độ cao nhà ở kết hợp kinh doanh nhằm phòng ngừa nguy cơ xảy ra cháy, nổ.

Ngoài ra, các tổ công tác kiểm tra liên ngành cũng được thành lập, thường xuyên tiến hành kiểm tra đột xuất tại các khu dân cư, khu vực có mật độ cao nhà ở kết hợp kinh doanh. Lực lượng chức năng khẳng định sẽ không nương tay với các cơ sở cố tình chây ì, không chấp hành yêu cầu khắc phục. Việc tạm dừng hoạt động, thậm chí khởi tố trong một số trường hợp nghiêm trọng là biện pháp được tính đến nhằm đảm bảo tính răn đe.

Tuy nhiên, để công tác PCCC thực sự hiệu quả và bền vững, ngoài sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng công an, cần có sự đồng lòng từ chính người dân. Chủ nhà cần thay đổi tư duy “cháy nhà là chuyện hiếm”, mà phải xác định rõ trách nhiệm của mình đối với tính mạng và tài sản chung. Đồng thời, chính quyền cơ sở cần nâng cao vai trò giám sát thường xuyên, thay vì chỉ chờ đợi đến khi xảy ra sự cố mới vào cuộc.

Với tốc độ đô thị hóa và mật độ dân cư ngày càng tăng, loại hình nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh sẽ còn phổ biến trong nhiều năm tới. Vì vậy, bài toán đặt ra không chỉ là kiểm tra, xử lý vi phạm, mà cần một chiến lược quản lý bền vững, trong đó sự phối hợp ba bên giữa công an – chính quyền – người dân phải được đặt lên hàng đầu.

Thực tế đã chứng minh, không có thiết bị phòng cháy nào hiệu quả hơn nhận thức. Một khi người dân chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng, tự kiểm tra và đầu tư cho an toàn, thì công tác PCCC mới đi vào thực chất. Ngược lại, nếu cứ trông chờ vào lực lượng chức năng hoặc đối phó hình thức, nguy cơ cháy nổ sẽ còn tiếp diễn và cái giá phải trả không chỉ là tài sản mà đôi khi là mạng sống của chính mình.

Lê Minh