Tân Sơn phát triển du lịch gắn với giảm nghèo bền vững

Những năm gần đây, với cách làm bài bản, chu đáo, hạ tầng du lịch trên địa bàn huyện Tân Sơn đã từng bước được hoàn thiện. Cảnh quan thiên nhiên, những bản sắc văn hóa và phong tục tập quán đặc trưng được cộng đồng các đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) nơi đây gìn giữ và phát huy, đã mang lại hình ảnh Tân Sơn thân thiện, mến khách, tạo nét quyến rũ, thu hút ngày càng đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm, lưu trú. Nhờ đó, đời sống người dân địa phương ngày càng cải thiện và được nâng lên, góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững.

Đồng bào dân tộc Mường, xã Kim Thượng gìn giữ, bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống.

Gìn giữ, bảo tồn văn hóa truyền thống

Vào những năm 60, 70 của thế kỷ trước, nghề dệt thổ cẩm ở các xã Kim Thượng, Minh Đài... của huyện Tân Sơn phát triển rất mạnh, gần như nhà nào cũng có một khung cửi, nhưng sau đó nghề dệt thổ cẩm gần như bị lãng quên, nguồn thu nhập chính của người dân hoàn toàn dựa vào nông nghiệp. Được sự quan tâm chỉ đạo của cấp trên, huyện Tân Sơn đã nỗ lực phối hợp, kịp thời vào cuộc, động viên, hỗ trợ, tháo gỡ vướng mắc, giúp người dân nhận ra giá trị và khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống, được UBND tỉnh công nhận làng nghề năm 2008. Với những giá trị văn hóa tiêu biểu và nỗ lực vào cuộc quyết liệt, kịp thời của các cấp, ngành từ tỉnh đến huyện và cơ sở cùng sự chung tay trách nhiệm người dân địa bàn, ngày 9/8/2024, nghề dệt thổ cẩm người Mường tại các xã Xuân Đài, Kim Thượng đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) quyết định đưa vào Danh mục Di sản phi vật thể cấp quốc gia nghề thủ công truyền thống. Như vậy, cùng với Lễ cấp sắc của người Dao, nghề dệt thổ cẩm người Mường là Di sản phi vật thể thứ hai của huyện được đưa vào danh mục di sản phi vật thể cấp quốc gia.

Hiện nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã phát triển trở lại, tạo thêm nhiều việc làm cho người dân địa phương, gắn với phát triển du lịch cộng đồng, đưa nơi đây trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài. Bà Hà Thị Thanh Xuân ở khu Chiềng chia sẻ: “Giờ đây, người dân không chỉ sống bằng nghề nông mà còn quan tâm đầu tư dệt thổ cẩm, cải thiện cảnh quan và tham gia phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng, tăng thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên”.

Với phương châm phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường, Homestay Long Cốc Ecolodge, xã Long Cốc được xây dựng theo phong cách kiến trúc thân thiện với thiên nhiên, gồm nhiều phân khu như khu nghỉ dưỡng, nhà sàn gỗ thiết kế tinh tế, kết hợp giữa tiện nghi hiện đại và các vật dụng thân thiện môi trường, tạo không gian để du khách tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ và trong lành giữa đồi chè xanh bát ngát... Đặc biệt, đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên chủ yếu là người dân tộc Mường địa phương, am hiểu văn hóa bản xứ và luôn sẵn sàng phục vụ du khách tận tình, chân thành, chu đáo.

Bà Nguyễn Thị Thu Phương - Giám đốc du lịch khu nghỉ dưỡng Homestay Long Cốc Ecolodge cho biết: "Chúng tôi ưu tiên tuyển dụng lao động địa phương, hiện tại hơn 80% nhân sự là người bản địa, được tập huấn, đào tạo và cử đi tham quan, học hỏi mô hình du lịch ở các tỉnh khác và quay về làm việc tại quê nhà. Chúng tôi tạo môi trường làm việc thân thiện và ngày càng chuyên nghiệp giúp họ học hỏi nhiều kỹ năng mới, từ giao tiếp ngoại ngữ đến nghiệp vụ du lịch và có thu nhập ổn định để phụ giúp gia đình... Với không gian rộng rãi và được thiết kế hài hòa với thiên nhiên, Long Cốc Ecolodge có khả năng tổ chức các sự kiện, tiệc ngoài trời và hoạt động Teambuilding cho khoảng 160 người cùng lúc, đáp ứng chỗ nghỉ qua đêm cho trên 70 khách, phù hợp với các đoàn du lịch lớn, nhóm bạn bè hoặc gia đình nhiều thế hệ".

Thời gian qua, Sở VH,TT&DL, huyện Tân Sơn và các đơn vị lữ hành phối hợp ngày càng chặt chẽ, tổ chức các đoàn đưa khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm, lưu trú, sinh hoạt cùng với cộng đồng đồng bào DTTS như một điểm đến yêu thích, nhằm giới thiệu những phong tục tập quán, nét văn hóa đặc sắc, ẩm thực, sản phẩm đặc trưng, về con người, cuộc sống và những nghề truyền thống, nghệ thuật độc đáo của vùng đất nơi đây. Mô hình du lịch cộng đồng, các homestay, khu nghỉ dưỡng đang xuất hiện ngày càng nhiều, được đầu tư bài bản, kết hợp nét truyền thống và hiện đại đã tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Du lịch cộng đồng không chỉ giúp phục hồi nghề truyền thống, bảo tồn văn hóa dân tộc, mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định, góp phần quan trọng giảm nghèo bền vững tại đại phương.

Homestay Long Cốc Ecolodge, xã Long Cốc được thiết kế tinh tế, kết hợp giữa tiện nghi hiện đại và thân thiện với thiên nhiên, đang là điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách.

Tạo tiền đề cho phát triển bền vững

Nhằm tiếp tục phát triển du lịch gắn với giảm nghèo bền vững, huyện đã và đang triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, mục tiêu đưa du lịch Tân Sơn trở thành điểm đến ưa thích, hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Đồng chí Trần Khắc Thăng - Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: "Những năm qua, huyện đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện mục tiêu phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững có sự tham gia đóng góp tích cực của cộng đồng dân cư, huyện đẩy mạnh huy động và lồng ghép các nguồn lực để thực hiện, tạo việc làm, tăng thu nhập, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao đời sống người dân vùng đồng bào DTTS, giảm nghèo theo hướng bền vững. Phát huy kết quả Đề án Phát triển kinh tế phục vụ du lịch giai đoạn 2008 - 2015, định hướng đến năm 2020, huyện đã ban hành Kế hoạch số 71/KH-UBND ngày 17/1/2022 về phát triển du lịch huyện Tân Sơn giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, quan tâm thực hiện các giải pháp đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển hạ tầng du lịch gắn với bảo vệ môi trường sinh thái; xây dựng, phát triển các điểm du lịch, cơ sở kinh doanh du lịch; xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng; đổi mới công tác tuyên truyền quảng bá; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch; hỗ trợ các hộ kinh doanh dịch vụ homestay, phát huy hiệu quả trong công tác quản lý, tư vấn, từng bước đáp ứng phục vụ du lịch chuyên nghiệp".

Để khai thác có hiệu quả những tiềm năng, lợi thế của địa phương, xây dựng các sản phẩm du lịch đa dạng, nâng cao đời sống cho người dân hướng tới phát triển du lịch gắn với giảm nghèo bền vững, huyện đẩy mạnh kết nối chặt chẽ hoạt động phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng sản phẩm văn hóa, sản phẩm kinh tế nông nghiệp và nghề truyền thống đặc trưng phục vụ du lịch; hỗ trợ, hướng dẫn người dân phát triển du lịch theo mô hình bền vững. Đẩy mạnh công tác đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ du lịch đến từng thành viên của các homestay...

17 homestay của các hộ dân đồng bào dân tộc Mường, Dao tại 2 xã Long Cốc và Xuân Sơn được trang bị các nghiệp vụ cho người làm hướng dẫn viên du lịch, lễ tân đón khách, phục vụ bàn, buồng, pha chế đồ uống, chế biến món ăn; kỹ năng chụp ảnh, quay video, xây dựng hình ảnh tuyên truyền quảng bá giới thiệu điểm đến du lịch; tập huấn tiếng Anh giao tiếp dành cho cộng đồng tham gia phục vụ khách du lịch. Các homestay trên địa bàn cũng đã mở rộng không gian trải nghiệm cho du khách, kết nối với người dân địa phương để du khách cùng trải nghiệm quá trình lao động sản xuất, các công đoạn hái, chế biến chè, tham gia nghệ thuật trình diễn dân gian của đồng bào dân tộc Mường, Dao. Huyện chú trọng công tác phát triển các sản phẩm đặc trưng phục vụ du lịch, xây dựng các sản phẩm OCOP như chương trình nuôi gà nhiều cựa, vịt suối, lợn lửng, nuôi ong lấy mật, sản xuất chè xanh chất lượng cao... gắn với bảo tồn, chế biến các sản phẩm ẩm thực và các nghề truyền thống để phục vụ du lịch.

Đến nay, du lịch đã trở thành động lực phát triển kinh tế bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho địa phương, đồng thời là cơ hội giảm nghèo nhanh, giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, quảng bá nông sản đặc trưng, phát triển sản phẩm OCOP của địa phương, tạo động lực phát triển, góp phần giảm nghèo bền vững. Du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đang trở thành đòn bẩy quan trọng, góp phần giảm nghèo, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cải thiện đời sống người dân, đặc biệt ở vùng đồng bào DTTS. Phát triển du lịch cộng đồng, huy động sự tham gia của cộng đồng vào phát triển du lịch trên địa bàn huyện đã và đang giúp tạo thêm sinh kế, cải thiện đời sống người dân, nâng cao ý thức trong gìn giữ môi trường sống, tài nguyên du lịch, bản sắc văn hóa, đồng thời làm phong phú thêm những sản phẩm cho ngành du lịch theo hướng tích cực chính là chìa khóa để thúc đẩy du lịch Tân Sơn phát triển bền vững, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Theo thống kê, giai đoạn 2018 - 2024, huyện Tân Sơn đón gần 200.000 lượt khách du lịch, tổng doanh thu từ khách du lịch đạt 36,2 tỷ đồng. 5 tháng đầu năm 2025, toàn huyện ước đón trên 10.000 lượt du khách, doanh thu ước đạt 3,5 tỷ đồng; giảm tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm khoảng 1,5%, nâng thu nhập bình quân đầu người (hộ người DTTS) đạt trên 36 triệu đồng/người/năm.

Ngọc Lam