Xử lý triệt để chất thải y tế nguy hại: Không thể chậm trễ

Nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và độc hại từ chất thải y tế nguy hại ra ngoài cộng đồng, các đơn vị y tế trên địa bàn tỉnh đã và đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp thu gom và xử lý chất thải nguy hại theo đúng quy trình, quy định, góp phần tạo dựng môi trường bệnh viện an toàn, xanh - sạch - đẹp.

Trung tâm Y tế Yên Lạc có quy mô 250 giường bệnh, mỗi ngày tiếp nhận gần 500 lượt khám, hơn 300 bệnh nhân điều trị nội trú. Theo đó, khối lượng rác thải y tế cũng phát sinh đáng kể. Trung bình, mỗi ngày phát sinh 30kg chất thải nguy hại cùng 200kg chất thải thông thường.

Để hạn chế lây nhiễm chéo, giảm nguy cơ phát tán virus, việc phân loại, thu gom, lưu chứa được tiến hành theo quy trình nghiêm ngặt của Bộ Y tế. Đơn vị đã đầu tư xây dựng khu chứa riêng biệt diện tích 50m2 để lưu trữ tạm và ký hợp đồng với các công ty có đủ điều kiện pháp lý thực hiện vận chuyển và xử lý chất thải theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Đều đặn vào mỗi buổi sáng, nhân viên môi trường cẩn trọng mang những thùng rác y tế nguy hại ra khu tập kết, trong đó chủ yếu là bao tay dính máu, bơm kim tiêm đã qua sử dụng, lọ thủy tinh đựng thuốc, vải băng gạc nhiễm khuẩn... Tất cả được niêm phong cẩn thận, xếp ngay ngắn chờ chuyến xe chuyên dụng đến vận chuyển.

Cán bộ Trung tâm Y tế Yên Lạc chú trọng phân loại rác ngay từ đầu, đảm bảo quá trình xử lý chất thải y tế nguy hại đạt hiệu quả cao nhất.

Giải pháp này tuy hiệu quả hơn nhưng lại là gánh nặng lớn về tài chính. Lãnh đạo Trung tâm Y tế Yên Lạc cho biết: Là đơn vị tự chủ một phần, với số lượng bệnh nhân ngày càng tăng, khối lượng chất thải rắn phát sinh lớn, chi phí dành cho công tác vệ sinh, thuê đơn vị thu gom và xử lý chất thải hàng năm rất cao, tạo áp lực cho công tác quản lý. Đây cũng là tình trạng chung của nhiều cơ sở y tế trong tỉnh khi chi phí môi trường đang trở thành một “ẩn số khó cân đối” trong bài toán tài chính.

Nhiều trung tâm y tế khác như: Vĩnh Tường, Tam Dương, Lập Thạch được đầu tư lò đốt từ nhiều năm trước, đến nay phần lớn đã xuống cấp, công suất nhỏ, tiêu tốn nhiên liệu lớn. Mỗi ca đốt kéo dài ba tiếng, “ngốn” tới 10–15 lít dầu nhưng chỉ xử lý được 5–8kg rác. Chi phí 200.000 – 250.000 đồng/ca không tương xứng với hiệu quả, chưa kể nguy cơ khí thải độc hại phát tán ra môi trường.

Phun khử khuẩn là một trong những bước quan trọng trong việc ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm từ rác thải nguy hại trong các trung tâm y tế.

Theo ước tính, toàn tỉnh mỗi ngày phát sinh vài chục tấn rác thải y tế, trong đó có lượng lớn rác nguy hại như kim tiêm, lọ thuốc, nhựa y tế, vật sắc nhọn... thì việc xử lý càng trở nên cấp thiết. Loại rác thải này khó phân hủy, dễ phát tán mầm bệnh, nếu không được xử lý đúng cách có thể gây ô nhiễm đất, nước, không khí vượt chuẩn nhiều lần. Thay vì bảo đảm an toàn, những lò đốt cũ kỹ có khi lại biến thành “mối nguy thứ cấp”.

Mặc dù những năm qua, một số trung tâm y tế đã được đầu tư lò đốt công nghệ Nhật Bản, hệ thống xử lý nước thải tự động hay được tài trợ thiết bị mới. Nhưng đây mới chỉ là bước khởi đầu. Phần lớn cơ sở vẫn phải phụ thuộc vào doanh nghiệp bên ngoài, chưa có giải pháp xử lý khép kín và triệt để. Nguồn kinh phí dành cho công tác này vẫn hạn hẹp, nhất là ở các đơn vị phải tự chủ tài chính. Sở Y tế tỉnh đang gấp rút hoàn thiện Đề án xử lý chất thải y tế nguy hại để trình UBND tỉnh. Mục tiêu là xây dựng lò đốt công nghệ cao theo cụm, bảo đảm xử lý tại chỗ, kịp thời và an toàn. Đồng thời, việc huy động xã hội hóa sẽ là giải pháp quan trọng để giảm bớt gánh nặng ngân sách, chia sẻ trách nhiệm giữa Nhà nước và doanh nghiệp.

Nhân viên kỹ thuật Bệnh viện Đa khoa khu vực Phúc Yên vận hành máy xử lý chất thải y tế theo đúng quy định.

Ngoài hiên chờ, ông Nguyễn Văn Phúc, 62 tuổi, bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm Y tế Yên Lạc chia sẻ: “Máy móc hiện đại, bác sĩ tận tình nên bệnh nhân chúng tôi yên tâm lắm. Nhưng cứ nhìn mấy thùng rác kia, nhiều khi cũng thấy lo. Sức khỏe vốn đã yếu, nếu rác thải không được xử lý kỹ, bệnh chồng thêm bệnh thì nguy hiểm lắm”. Lời nói của ông như chạm đến mối quan ngại âm thầm nhưng dai dẳng: Xử lý chất thải y tế không chỉ là chuyện của bệnh viện mà còn là vấn đề sống còn của cộng đồng.

Đã đến lúc, công tác này không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu hay những biện pháp tình thế. Đó là trách nhiệm trực tiếp của các cơ sở y tế, là sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và cũng là thước đo cho sự văn minh, an toàn của xã hội. Bởi lẽ, mỗi ngày chậm trễ đồng nghĩa với việc cộng đồng phải đối mặt thêm một nguy cơ tiềm ẩn từ vi khuẩn, hóa chất, độc tố lặng lẽ len lỏi vào đất, nước, không khí. Giải quyết dứt điểm chất thải y tế hôm nay chính là hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe của người dân, giữ gìn sự trong lành của môi trường và gìn giữ niềm tin vào một nền y tế nhân văn, an toàn.

Lê Minh