Chặn đứng hàng giả, hàng nhái: Mệnh lệnh hành động vì cộng đồng

Bài 2: Vì một xã hội không có hàng giả, hàng nhái

Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang len lỏi khắp thị trường. Các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả, hàng nhái với phương thức, thủ đoạn ngày càng mới, đang từng ngày, từng giờ gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng, bào mòn niềm tin xã hội, phá hoại nền kinh tế thị trường. Từ thực trạng trên, các ngành chức năng cần làm rõ nguyên nhân, quy định rõ trách nhiệm và đề xuất các giải pháp mạnh tay để chặn đứng thực trạng nhức nhối này.

Nhận thức đúng để hành động

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là hàng giả, hàng nhái đang có diễn biến khó lường với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Đặc biệt với xu hướng kết hợp giữa kinh doanh truyền thống và thương mại điện tử, trong đó sử dụng các sàn giao dịch thương mại điện tử (Shopee, Tiki, Lazada...) bán hàng online trên các nền tảng mạng xã hội (Facebook, Zalo, Youtube, Tiktok...); hoạt động giao hàng được vận chuyển qua các đơn vị vận chuyển trung gian để che dấu hành vi.

Tiêu biểu, tháng 5/2025, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao xác lập chuyên án và phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự, Phòng Kỹ thuật nghiệp vụ - Công an tỉnh đánh sập đường dây kinh doanh đa cấp quy mô đặc biệt lớn, với số lượng thành viên gần 200.000 người, trong đó có 107.348 thành viên là người Việt Nam thuộc nhiều tỉnh, thành trên toàn quốc, số còn lại là người nước ngoài ở nhiều quốc gia.

Bước đầu đã bắt giữ 4 đối tượng về tội “Vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp”, do Tất Văn Hào, sinh năm 1977, trú tại phường 12, quận 5, TP Hồ Chí Minh và Lim Choon Foong (tức Nick Lim), sinh năm 1982, quốc tịch Malaysia, tạm trú tại phường 11, quận 6, TP Hồ Chí Minh cầm đầu đường dây. Đây là đường dây kinh doanh thực phẩm chức năng có chứa chất cấm, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người dân, thu lợi bất chính hàng nghìn tỷ đồng.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh lấy lời khai các đối tượng tại Công ty TNHH Thương mại đầu tư Bitney Việt Nam, quận 6, TP Hồ Chí Minh bán nhiều loại thực phẩm chứa chất cấm.

Để trốn tránh lực lượng chức năng, các đối tượng sản xuất hàng giả chủ yếu hoạt động theo phương thức nhỏ lẻ, sản xuất, đóng gói tại nhà dân, nơi hẻo lánh, bán hàng không có cửa hàng, địa điểm kinh doanh tại nhà hoặc cất giữ hàng hoá tại địa điểm khác để trốn tránh việc kiểm tra của cơ quan chức năng. Các đối tượng vì lợi nhuận bất chấp sự truy quét, kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng vẫn tiến hành các hành vi vi phạm pháp luật, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm về an toàn thực phẩm...

Công an khám xét và thu giữ một số tang vật tại xưởng sản xuất mỹ phẩm Công ty TNHH sản xuất và thương mại Athena Việt Nam ở khu Thanh Xuân, phường Việt Trì có dấu hiệu sản xuất, buôn bán hàng giả.

Đại tá Bùi Quang Khoa – Phó Giám đốc Công an tỉnh chia sẻ: Khó khăn lớn nhất hiện nay chính là thủ đoạn hoạt động của các đối tượng ngày càng tinh vi, phức tạp. Đặc biệt, các đối tượng sản xuất hàng giả nắm được thị hiếu của người dân về nhu cầu sử dụng các sản phẩm là thực phẩm chức năng, thực phẩm có lợi cho sức khỏe ngày càng lớn. Đồng thời, lợi dụng cơ chế tự công bố sản phẩm, đăng ký tiêu chuẩn hàm lượng cao nhưng sản xuất không đúng tiêu chuẩn công bố.

Mặt khác, các đối tượng luôn tạo ra một vỏ bọc hoàn hảo do có sự tiếp tay của một số cơ quan, đơn vị chức năng được coi là cánh tay nối dài của Nhà nước về quản lý lĩnh vực này, như các đơn vị kiểm định, kiểm nghiệm phát hành các giấy kiểm định giả để cho các đối tượng có vỏ bọc hoàn hảo, người tiêu dùng tin tưởng, từ đó chúng thực hiện hành vi sản xuất hàng giả quy mô lớn.

Chung tay bảo vệ người tiêu dùng

Có thể thấy, tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, trong đó hàng hóa giả mạo các nhãn hiệu được bảo hộ đang có xu hướng phát triển đa dạng về chủng loại, mẫu mã, giá cả... và được tiêu thụ qua nhiều kênh, nhất là trên sàn thương mại điện tử. Tuy vậy, việc triệt phá, xử lý gặp nhiều khó khăn, bởi được vận chuyển qua doanh nghiệp trung gian. Do đó, lực lượng chức năng có xác định được phương tiện chở hàng cấm, hàng lậu, hàng giả cũng khó xử lý ngay vi phạm...

Để giải quyết khó khăn này, theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Bùi Thanh Tùng, các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu xây dựng văn bản luật quản lý hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh trên mạng xã hội, chuyển phát hàng hóa theo hướng chặt chẽ hơn, bảo đảm khi cần, lực lượng chức năng có thể truy xuất thông tin về chủ hàng, người bán, hướng đi của hàng hóa...

Luật sư Lê Văn Chi – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hoàng Long P&T.

Lý do hàng giả, hàng nhái dù bị truy quét quyết liệt nhưng vẫn còn “đất sống” chính là chế tài xử phạt còn quá nhẹ so với lợi nhuận thu được.

Để ngăn chặn hàng giả, Luật sư Lê Văn Chi – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hoàng Long P&T cho biết: Trước hết, pháp luật cần xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái. Đây là hành vi không chỉ xâm hại quyền lợi người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín doanh nghiệp và sự lành mạnh của môi trường kinh doanh. Tôi cho rằng cần tăng mức xử phạt để đảm bảo tính răn đe.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng nên có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp chính hãng áp dụng công nghệ chống hàng giả, như tem điện tử, truy xuất nguồn gốc để bảo vệ thương hiệu và tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của việc sử dụng hàng giả và khuyến khích người dân tiêu dùng có trách nhiệm.

Khi kết hợp đồng bộ cả pháp luật, biện pháp kinh tế và giáo dục ý thức xã hội, chúng ta mới có thể hạn chế triệt để tình trạng hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Thiếu tướng Nguyễn Minh Tuấn - Giám đốc Công an tỉnh trả lời báo chí về các vụ hàng giả, hàng nhái bị Công an Phú Thọ bắt giữ thời gian qua.

Không để các đối tượng sản xuất hàng giả lợi dụng kẽ hở của pháp luật, câu kết với các đơn vị quản lý Nhà nước cung cấp phiếu kiểm nghiệm khống để hợp thức hóa thủ tục xin công bố sản phẩm, Thiếu tướng Nguyễn Minh Tuấn – Giám đốc Công an tỉnh cho rằng: Cần một loạt giải pháp đồng bộ, trong đó có việc rà soát thể chế, siết chặt quy định pháp luật. Đồng thời thông qua các vụ việc đã phát hiện, khởi tố, cần xem xét trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc cấp phiếu kiểm định, kiểm nghiệm hàng hóa để từ đó các đối tượng lợi dụng quảng bá sản phẩm hàng hóa không đúng chất lượng, lừa dối người tiêu dùng.

Cũng theo lãnh đạo Công an tỉnh, hiện nay, nhận thức và khả năng phòng vệ của người tiêu dùng đối với tác hại hàng giả, hàng nhái là thực phẩm còn thấp, chỉ những vụ việc lực lượng chức năng phát hiện, công bố kết quả xử lý điều tra thì người dân mới biết. Bởi khi dùng hàng giả, hàng nhái không gây tác hại ngay mà âm thầm ảnh hưởng dần đến sức khỏe người tiêu dùng. Vì vậy, để ngăn chặn, bài trừ hàng giả, hàng nhái cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Huy Thắng – Lệ Oanh