Cần một “cú huých thể chế” để khai thông điểm nghẽn và tạo đột phá cho giáo dục

Trong phiên thảo luận chiều 20/11 về các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh nhấn mạnh: Muốn tạo đột phá trong phát triển giáo dục, Quốc hội cần mạnh dạn tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, đặc biệt là trong quản trị nhân lực ngành giáo dục; đồng thời phải xác định rõ chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển đội ngũ và cơ sở vật chất trường lớp đến năm 2035 - căn cứ quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết 71.

Phân cấp phải đúng trọng tâm - tránh phát sinh thêm thủ tục

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh cho biết ông cơ bản đồng tình với chủ trương phân cấp giữa Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo và Chủ tịch UBND cấp xã trong tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực ngành giáo dục. Tuy nhiên, ông không nhất trí với việc giao toàn bộ thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công cho Giám đốc Sở như trong dự thảo hiện nay.

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, Phó frưởng Đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu thảo luận

Đại biểu đề nghị chỉ giao Giám đốc Sở ba nhóm thẩm quyền cốt lõi:

1) Quản lý nhân sự các cơ sở giáo dục công lập trực thuộc Sở;

2) Biệt phái giáo viên và nhân viên từ xã thừa sang xã thiếu;

3) Điều động, bổ nhiệm cán bộ quản lý có phạm vi ảnh hưởng từ hai xã trở lên.

Đồng thời, Chủ tịch UBND cấp xã cần được phân cấp để thực hiện tuyển dụng, luân chuyển, thuyên chuyển, phân công đối với đội ngũ giáo viên và nhân viên trong phạm vi xã, trên cơ sở vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế được giao, nhằm tránh phát sinh nhiều tầng nấc thủ tục phức tạp.

Cần làm rõ thẩm quyền chuyển công tác viên chức

Một vấn đề quan trọng đại biểu chỉ ra là Dự thảo Nghị quyết chưa xác định rõ thẩm quyền xử lý thủ tục chuyển công tác đối với trường hợp công chức, viên chức đáp ứng ngay yêu cầu vị trí việc làm viên chức theo khoản 3 Điều 17 dự thảo Luật Viên chức.

Đại biểu đề nghị giao Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện thủ tục chuyển công tác đối với các trường hợp này, thay vì dồn toàn bộ trách nhiệm lên Giám đốc Sở, nhằm giảm bớt thủ tục hành chính và phù hợp thực tế.

Thiếu giáo viên và trường lớp sẽ cản trở mục tiêu phổ cập đến năm 2035

Nhắc lại quan điểm “Nhà nước đảm bảo đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên”, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh cho rằng Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội chưa cụ thể hóa đầy đủ quan điểm và giải pháp của Nghị quyết 71 về phát triển đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Đại biểu cho biết, thực tế hiện nay, tỷ lệ phòng học kiên cố vẫn thấp: mầm non 82%, tiểu học 82,9%, THCS 89,8%, THPT 97,07%; cả nước thiếu hơn 102.000 giáo viên. Trong khi đó, mục tiêu đặt ra rất lớn, đó là: đến 2030 sẽ hoàn thành phổ cập mầm non 3-5 tuổi và giáo dục bắt buộc đến hết THCS; đến 2035 hoàn thành phổ cập THPT trên toàn quốc. Nếu không có giải pháp mạnh và chỉ tiêu cụ thể về giáo viên và cơ sở vật chất thì không thể bảo đảm hoàn thành mục tiêu Nghị quyết 71. Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung vào Nghị quyết:

- Chỉ tiêu và giải pháp đầu tư cơ sở vật chất;

- Chỉ tiêu phát triển đội ngũ nhà giáo;

- Các giải pháp huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa trong và ngoài nước theo đúng tinh thần “toàn xã hội chăm lo và giám sát phát triển giáo dục”.

Cần quy trình rút gọn trong bố trí đất và trụ sở công dôi dư cho giáo dục

Đại biểu nhận định dự thảo có nêu việc ưu tiên bố trí trụ sở công dôi dư và đất theo quy hoạch cho giáo dục, nhưng chưa làm rõ liệu các diện tích này có phải đấu giá, đấu thầu theo quy định chung hay được áp dụng quy trình ưu tiên riêng.

Để bảo đảm tính đột phá, đại biểu đề xuất: áp dụng thủ tục rút gọn trong lựa chọn nhà đầu tư, giao đất, cho thuê đất đối với các dự án giáo dục, không phân biệt đầu tư công hay xã hội hóa. Đồng thời đưa các quy định về ưu tiên đất cho giáo dục vào Nghị quyết tháo gỡ vướng mắc thi hành Luật Đất đai nhằm tạo sự thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Khẳng định đây là thời điểm vàng để thể chế hóa tinh thần Nghị quyết 71, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh cho rằng Nghị quyết lần này phải thực sự trở thành “cú huých thể chế” - một quyết sách mạnh, rõ ràng và khả thi, tạo nền tảng cho giáo dục Việt Nam phát triển bứt phá trong giai đoạn tới.

Bùi Hiển

Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh