Chế độ ăn cho người bệnh dại

Chế độ ăn phù hợp với người bệnh dại (nhiễm virus dại) giúp giảm bớt sự khó chịu. Việc lựa chọn thức ăn mềm, dễ nuốt, giàu dinh dưỡng và tránh các chất kích thích là rất cần thiết.

1. Bệnh dại và nguy cơ tử vong

Theo Bộ Y tế, bệnh dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm vrus dại. Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại, đôi khi có thể bị nhiễm qua đường tiếp xúc như hít phải khí dung hoặc ghép tổ chức mới bị nhiễm virus dại. Khi đã lên cơn dại, kể cả động vật và người đều dẫn đến tử vong.

- Giai đoạn tiền triệu chứng: thường 1- 4 ngày, biểu hiện cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, khó chịu, cảm giác tê và đau tại vết thương nơi virus xâm nhập.

- Giai đoạn viêm não thường biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như: sợ ánh sáng, tiếng động và gió nhẹ. Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, đôi khi có biểu hiện xuất tinh tự nhiên.

- Bệnh tiến triển theo hai thể: thể liệt kiểu hướng thượng (hội chứng Landly) và thể cuồng.

- Bệnh thường kéo dài từ 2- 6 ngày, đôi khi lâu hơn và tử vong do liệt cơ hô hấp.

2. Chăm sóc và nuôi dưỡng người bệnh dại

Đảm bảo dinh dưỡng cho người bệnh dại.

Theo Điều dưỡng Nguyễn Thị Nguyệt - Khoa Y học Nhiệt đới, Bệnh viện đa khoa Quảng Nam, khi chăm sóc người bệnh dại, việc nhận định tình trạng bệnh là rất quan trọng. Điều dưỡng cần hỏi bệnh nhân hoặc người nhà về thời điểm bị chó cắn và thời điểm bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như sợ nước, sợ gió, sợ lạnh và sợ ánh sáng.

Qua khám lâm sàng, điều dưỡng cần đánh giá tình trạng hô hấp, tuần hoàn và tình trạng chung của bệnh nhân, đặc biệt là các biểu hiện của thể hung dữ hoặc thể liệt. Hồ sơ bệnh án cần được xem xét để biết chẩn đoán, thuốc điều trị, kết quả xét nghiệm và các chỉ định khác. Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân cũng cần được đánh giá để phát hiện nguy cơ thiếu hụt.

Dựa trên những nhận định này, điều dưỡng sẽ đưa ra các chẩn đoán chăm sóc, bao gồm nguy cơ thiếu oxy, thiếu hụt dinh dưỡng, lo lắng của bệnh nhân và mức độ hiểu biết của người nhà. Kế hoạch chăm sóc sẽ tập trung vào việc đảm bảo thông thoáng đường hô hấp, đảm bảo dinh dưỡng và kiểm soát cơn vật vã.

Khi thực hiện kế hoạch chăm sóc, điều dưỡng cần sử dụng thuốc an thần để kiểm soát cơn vật vã, đảm bảo thông thoáng đường hô hấp, đảm bảo dinh dưỡng bằng đường tĩnh mạch, theo dõi các chỉ số sinh tồn và vệ sinh cá nhân cho bệnh nhân. Đồng thời, cần động viên, an ủi bệnh nhân và người nhà, chia sẻ thông tin và phối hợp chăm sóc bệnh nhân một cách chu đáo.

Chế độ ăn cho người bệnh dại cần đặc biệt chú ý đến việc duy trì dinh dưỡng và hydrat hóa, đồng thời giảm thiểu các yếu tố có thể gây kích thích hoặc khó chịu. Dưới đây là một lưu ý chi tiết:

Thức ăn mềm, dễ nuốt: Người bệnh dại thường gặp khó khăn trong việc nuốt, do đó, vì vậy tránh các loại thức ăn cứng, dai, hoặc có nhiều vụn, nên ưu tiên các loại thức ăn mềm, lỏng như:

Cháo, súp;

Sinh tố, nước ép trái cây, sữa chua;

Thức ăn xay nhuyễn...

Người bệnh dại thường gặp khó khăn trong việc nuốt, do đó, vì vậy tránh các loại thức ăn cứng, dai, hoặc có nhiều vụn, nên ưu tiên các loại thức ăn mềm.

Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ: Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe và sức đề kháng:

Protein: Thịt nạc, cá, trứng, đậu hũ;

Vitamin và khoáng chất: Rau xanh, trái cây tươi;

Tinh bột: Cơm mềm, khoai tây nghiền...

Có thể bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu năng lượng như sữa giàu năng lượng hoặc các loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng.

Duy trì hydrat hóa: Đảm bảo người bệnh uống đủ nước để tránh tình trạng mất nước: Nước lọc, nước ép trái cây, nước điện giải. Nếu người bệnh khó uống, có thể truyền dịch tĩnh mạch.

Tránh các chất kích thích: Tránh các loại thức ăn và đồ uống có thể gây kích thích hoặc khó chịu như:

Thức ăn cay nóng;

Đồ uống có cồn, caffeine;

Thức ăn quá nhiều đường...

An toàn thực phẩm: Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm để tránh nguy cơ nhiễm trùng; Rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến thức ăn. Chế biến và bảo quản thức ăn đúng cách.

Chế độ ăn của người bệnh dại cần được tư vấn và theo dõi bởi các chuyên gia y tế, điều dưỡng chăm sóc. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, chế độ ăn có thể cần được điều chỉnh cho phù hợp.

3. Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh dại

Bệnh dại là một bệnh nhiễm virus nguy hiểm ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Khi các triệu chứng xuất hiện, bệnh thường gây tử vong. Do đó, việc chăm sóc và nuôi dưỡng người bệnh dại chủ yếu tập trung vào việc giảm bớt sự khó chịu và duy trì sự thoải mái cho bệnh nhân. Dưới đây là một số lưu ý:

Chăm sóc y tế

Điều trị triệu chứng: Bệnh dại không có cách chữa trị đặc hiệu. Điều trị chủ yếu là giảm nhẹ các triệu chứng. Thuốc an thần và thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm bớt sự kích động và khó chịu. Thuốc giãn cơ có thể giúp kiểm soát co thắt cơ.

Hỗ trợ hô hấp: Bệnh dại có thể gây khó thở. Trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể cần hỗ trợ hô hấp bằng máy thở.

Duy trì dinh dưỡng và hydrat hóa: Người bệnh dại thường gặp khó khăn trong việc ăn uống và nuốt. Có thể cần truyền dịch tĩnh mạch để duy trì hydrat hóa. Trong một số trường hợp, có thể cần cho ăn qua ống thông.

Kiểm soát nhiễm trùng: Bệnh nhân dại có nguy cơ cao bị nhiễm trùng thứ phát. Cần theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu nhiễm trùng và điều trị kịp thời.

Thuốc an thần và thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm bớt sự kích động và khó chịu ở người bệnh dại.

Chăm sóc tại nhà

Tạo môi trường yên tĩnh và thoải mái: Giảm thiểu tiếng ồn và ánh sáng chói. Giữ cho phòng mát mẻ và thông thoáng.

Hạn chế tiếp xúc: Bệnh dại có thể lây truyền qua nước bọt. Những người chăm sóc nên đeo găng tay và khẩu trang khi tiếp xúc với bệnh nhân.

Hỗ trợ tâm lý: Bệnh dại gây ra sự lo lắng và sợ hãi tột độ. Người chăm sóc nên hỗ trợ tinh thần và tạo sự thoải mái cho bệnh nhân.

Vệ sinh cá nhân: Giữ gìn vệ sinh cá nhân cho người bệnh, thay quần áo và ga giường thường xuyên.

BSCKI Trịnh Thị Hằng, Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện 19-8 cho biết, bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được. Biện pháp tốt nhất để phòng ngừa bệnh dại là tiêm phòng cho cả người và động vật. Ngay sau khi bị chó, mèo cắn hoặc cào, cần đến cơ sở y tế để được tư vấn tiêm phòng. Thời điểm tiêm tốt nhất là trong vòng 6 giờ đầu tiên.

Ngoài ra còn có phương pháp phòng ngừa tiêm vaccine dự phòng bệnh dại cho những người có nguy cơ cao phơi nhiễm với virus dại như cán bộ thú y, nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với virus dại, người làm nghề giết mổ chó, người dân và những người đi du lịch đến các khu vực lưu hành bệnh dại.

T.S (Theo suckhoedoisong.vn)