Chỉ thị 23 - Cuộc “siết kỷ cương” các phương tiện vận tải bộ

Hơn 614 nghìn lượt xe bị kiểm tra, gần 30 nghìn vi phạm bị xử lý, trên 151 tỷ đồng tiền phạt chỉ trong một năm - những con số cho thấy sức nặng khi Chỉ thị số 23/CT- TTg, ngày 26/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường bảo đảm trật tự an toàn giao thông trong hoạt động kinh doanh vận tải đi vào đời sống. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn xảy ra 748 vụ tai nạn giao thông đường bộ với 424 người chết. Thực tế ấy nhắc nhở rằng, siết chặt kiểm soát mới chỉ là bước khởi đầu; chỉ khi doanh nghiệp vận tải và từng tài xế coi an toàn như điều kiện sống còn, mỗi chuyến xe mới thực sự là hành trình trở về bình yên.

“Trước đây, nhiều lái xe khách đường dài vẫn tìm cách “né” kiểm tra, nhưng giờ thì không dám liều nữa. Hành trình nào cũng phải tuân thủ tốc độ, kiểm tra nồng độ cồn, kiểm soát hành trình GPS. Chỉ cần vi phạm, doanh nghiệp cũng bị liên đới xử lý,” anh Nguyễn Văn H., tài xế xe khách tuyến Hoà Bình - Hà Nội chia sẻ.

Một câu chuyện ngắn, đời thường, nhưng phản ánh đúng tinh thần Chỉ thị số 23/CT- TTg, ngày 26/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ: siết chặt kỷ cương trong kinh doanh vận tải đường bộ để bảo đảm an toàn giao thông, giảm thiểu tai nạn.

Lực lượng cảnh sát giao thông kiểm tra giấy tờ, hành trình xe khách trên Quốc lộ 6 - đây là một trong những biện pháp siết chặt kỷ cương kinh doanh vận tải theo Chỉ thị 23/CT-TTg.

Lập lại trật tự kinh doanh vận tải

Trên các tuyến huyết mạch chạy qua Đất Tổ, việc lực lượng chức năng dừng xe kiểm tra tốc độ, tải trọng hay nồng độ cồn đã trở nên quen thuộc với các tài xế. Mỗi chuyến xe lăn bánh giờ đây không chỉ gắn với việc chở hành khách hay hàng hóa, mà còn đi kèm yêu cầu phải chấp hành nghiêm quy định an toàn giao thông. Sự thay đổi trong nếp vận hành này đến từ các chiến dịch kiểm tra, giám sát được thực hiện liên tục trong một năm qua.

Với các tài xế, mỗi chuyến xe giờ đây không chỉ là chở khách, chở hàng mà còn là hành trình cần tuân thủ luật. Chỉ trong vòng một năm, hơn 614 nghìn lượt phương tiện được kiểm tra, gần 30 nghìn trường hợp bị xử lý, số tiền phạt vượt 151 tỷ đồngcho thấy sự quyết liệt của việc thực hiện Chỉ thị 23.

Tuy nhiên, điểm khác biệt là cách làm khi việc giám sát đã dựa nhiều vào công nghệ: camera hành trình, GPS kết nối trực tiếp về trung tâm điều hành, máy đo nồng độ cồn thế hệ mới... Những công cụ này giúp mọi hành vi vi phạm, từ chở quá tải đến cơi nới thùng xe, đều khó thoát khỏi sự giám sát của phương tiện chuyên dụng.

Bên cạnh đó, hàng trăm buổi tuyên truyền được tổ chức ở trường học, khu dân cư với gần 250.000 lượt người tham gia trực tiếp; hơn 4.400 mũ bảo hiểm trao cho học sinh; và gần 3.000 doanh nghiệp vận tải cam kết chấp hành.

Đồng chí Nguyễn Xuân Quang, Giám đốc Sở Xây dựng, Phó Trưởng Ban ATGT tỉnh nhận định: “Việc triển khai Chỉ thị số 23/CT-TTg, ngày 26/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ đã tạo chuyển biến rõ rệt khi góp phần siết chặt kỷ cương trong hoạt động kinh doanh vận tải, đồng thời nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp và người lái xe.” Và thực tế đã chứng minh cho lời khẳng định ấy: Ở nhiều bến xe, cánh tài xế nay quen với việc lên đường khi hành trình được giám sát qua GPS, chạy đúng tuyến, đúng luồng, hạn chế tối đa nguy cơ vi phạm.

Đặc biệt, sự phối hợp liên ngành đã tạo nên sức mạnh tổng hợp: Công an, thanh tra giao thông làm nòng cốt; ngành giáo dục đưa an toàn giao thông vào giờ học ngoại khóa; y tế bố trí lực lượng ứng cứu nhanh khi tai nạn xảy ra; các đoàn thể, hiệp hội vận tải vận động hàng nghìn doanh nghiệp ký cam kết chấp hành. Gần 3.000 đơn vị kinh doanh vận tải đã đặt bút ký, coi việc tuân thủ pháp luật là “giấy thông hành” bắt buộc để tồn tại trên thị trường.

Tất cả những mảnh ghép ấy - kiểm tra, công nghệ, tuyên truyền, phối hợp, đã tạo thành một mạng lưới đồng bộ nhằm lập lại trật tự trong kinh doanh vận tải đường bộ và bảo đảm an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh.

Vẫn còn những khoảng trống

Tuy nhiên, những nỗ lực này dường như chưa đủ để xóa đi những ám ảnh trên các cung đường.

Sáng 26/4/2025, chuyến du lịch Tam Đảo của 17 người dân Hải Dương (nay là Thành phố Hải Phòng) lẽ ra chỉ tràn ngập tiếng cười. Nhưng chiếc xe 29 chỗ trượt dài trên con dốc QL2B và lật nghiêng. Niềm vui bỗng chốc hoá thành thảm kịch. Đây chỉ là một ví dụ điển hình khi chỉ trong vòng 12 tháng, Phú Thọ vẫn xảy ra 748 vụ tai nạn giao thông đường bộ, cướp đi sinh mạng của 424 người, làm 547 người khác bị thương. Đáng chú ý, trong đó có tới 133 vụ liên quan trực tiếp đến phương tiện kinh doanh vận tải, chiếm gần 18% tổng số vụ, khiến 39 người tử vong và 142 người bị thương. Con số ấy cho thấy, lực lượng xe khách, xe tải, xe container - vốn được quản lý chặt vẫn là một nguồn nguy cơ đáng lo ngại.

Trên quốc lộ 2, quốc lộ 32C hay những tuyến đường tránh không khó để bắt gặp những “điểm đen” giao thông, những khúc cua gấp, đoạn đường xuống cấp, hay dốc dài đầy nguy hiểm Những nơi ấy, chỉ một cái nhấn ga liều lĩnh hay một giây lơ đãng cũng đủ để phải trả giá có khi bằng cả tính mạng.

Tai nạn giao thông vẫn như một bóng đen lẩn khuất sau mọi nỗ lực. Nó nhắc nhở rằng: Siết chặt kỷ cương mới chỉ là bước đầu; để giữ bình yên dài lâu, phải khắc phục tận gốc những nguyên nhân sâu xa.

Báo cáo sơ kết 1 năm thực hiện Chỉ thị số 23 của Ban ATGT tỉnh chỉ rõ: Trước hết là ý thức của một bộ phận lái xe và doanh nghiệp vận tải. Vì lợi nhuận, không ít tài xế phóng nhanh vượt ẩu, cố tình chở quá tải... Doanh nghiệp, thay vì siết kỷ luật nội bộ, lại buông lỏng quản lý, phó mặc cho lái xe. Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông vẫn là gánh nặng. Nhiều tuyến quốc lộ xuống cấp, biển báo thiếu đồng bộ, “điểm đen” tai nạn chưa kịp khắc phục. Trong khi đó, số lượng phương tiện kinh doanh vận tải lại tăng nhanh, trung bình mỗi năm gần 25%, tạo sức ép lớn lên hệ thống đường sá vốn đã quá tải. Một khoảng trống khác nằm ở khung pháp lý và công tác quản lý. Một số quy định còn chồng chéo, như việc quản lý loại xe bốn bánh có gắn động cơ, hay tình trạng xe hợp đồng trá hình thành tuyến cố định. Chính kẽ hở này khiến lực lượng chức năng khó xử lý dứt điểm, doanh nghiệp thì tìm cách “lách luật” để trục lợi...

Tất cả những nguyên nhân ấy tạo nên một thực tế, dù Chỉ thị 23 đã đi vào đời sống nhưng để biến con đường thành nơi thật sự an toàn, vẫn còn nhiều “mắt xích” phải siết chặt.

Đồng chí Giám đốc Sở Xây dựng, Phó Trưởng Ban ATGT, Phú Thọ nhấn mạnh những giải pháp căn cơ hơn. Trước hết, chúng ta cần tiếp tục siết chặt quản lý kinh doanh vận tải làm sao mỗi doanh nghiệp, hợp tác xã phải coi an toàn là điều kiện sống còn; thực hiện nghiêm việc lắp thiết bị giám sát hành trình, khám sức khỏe định kỳ cho lái xe; đơn vị buông lỏng sẽ bị đình chỉ hoạt động. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, biến công nghệ thành “mắt thần” để hỗ trợ giám sát trên mọi cung đường. Bên cạnh đó, ngành xây dựng tiếp tục khẩn trương khắc phục những “điểm đen”, nâng cấp quốc lộ và kiến nghị Trung ương bố trí thêm nguồn lực để đáp ứng lưu lượng xe tăng nhanh. Tăng cường phối hợp liên ngành và chú trọng đổi mới tuyên truyền để biến thông điệp thành thói quen văn hóa, được thực hiện tự giác.

Tai nạn giao thông là nỗi đau, sự mất mát không gì bù đắp. Chỉ thị 23 đã thắp lên quyết tâm lập lại kỷ cương trên những cung đường nhưng để đảm bảo TTATGT, cần hơn cả là sự thay đổi trong nhận thức và thói quen của mỗi người. Bởi luật lệ, chế tài, công nghệ... có thể giám sát, răn đe, nhưng chính ý thức tự giác mới là “hàng rào an toàn”.

Nguyễn Yến