“Chìa khóa” để phát triển bền vững

Cán bộ y tế tỉnh phát thuốc về SKSS cho người dân xã Tam Thanh, huyện Tân Sơn.

PTĐT - Chất lượng dân số chính là chất lượng sống của mỗi người, mỗi cộng đồng dân cư và toàn xã hội. Chất lượng dân số đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội, vì vậy những năm qua cả hệ thống chính trị và người dân trong tỉnh luôn quan tâm và có nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dân số của tỉnh, đây chính là chìa khóa vàng để mở ra cánh cửa phát triển bền vững.

Xác định nâng cao chất lượng dân số là mục tiêu quan trọng của công tác dân số, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh phối hợp các ban, ngành, đoàn thể triển khai đồng bộ các hoạt động lồng ghép mô hình, đề án về sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; đưa chính sách dân số vào quy ước của từng khu dân cư; kiểm soát mất cân bằng giới tính (MCBGT) khi sinh; chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) vị thành niên, thanh niên... trên phạm vi toàn tỉnh. Một trong những mô hình mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao chất lượng dân số là tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân. Đây là kênh thông tin hữu ích, giúp giới trẻ thay đổi nhận thức, chủ động tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn, biết sử dụng các biện pháp tránh thai; khi mang thai đến cơ sở y tế để khám sàng lọc trước và sau sinh. Để mô hình đạt kết quả tích cực, hiện nay ngành dân số duy trì hoạt động của trên 100 câu lạc bộ tư vấn tiền hôn nhân tại các huyện, thị xã, thành phố; 6 tháng đầu năm 2019 tổ chức khám, kiểm tra sức khỏe cho trên 2.400 trường hợp nam, nữ chuẩn bị kết hôn. Chị Nguyễn Minh Thu, phường Gia Cẩm, thành phố Việt Trì chia sẻ: “Trước khi kết hôn, cộng tác viên dân số của địa phương đã tư vấn và vận động chúng tôi khám sức khỏe tiền hôn nhân. Khi đến cơ sở y tế, chúng tôi được kiểm tra sức khỏe tổng quát, xét nghiệm máu, kiểm tra các bệnh di truyền, giúp phát hiện những rủi ro tiềm ẩn về sức khỏe cho bản thân và con cái trong tương lai”.

CTV dân số phát tờ rơi tuyên truyền về sức khỏe sinh sản tại xã Đồng Sơn, huyện Tân Sơn.

Nhận thức rõ tình trạng MCBGT khi sinh tác động đến cấu trúc dân số tương lai, Chi cục DS-KHHGĐ chỉ đạo trung tâm DS-KHHGĐ các địa phương tổ chức hoạt động truyền thông về thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của MCBGT khi sinh và giải pháp kiểm soát. 6 tháng đầu năm Chi cục DS-KHHGĐ tổ chức hơn 100 buổi hội thảo các cấp; hơn 300 cuộc nói chuyện chuyên đề. Qua đó, từng bước nâng cao ý thức, hành vi của người dân, hạn chế đến mức thấp nhất việc lạm dụng các dịch vụ y tế trong chẩn đoán giới tính, nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính thai nhi... Anh Nguyễn Văn Toán, xã Văn Bán, huyện Cẩm Khê cho biết: “Vợ chồng tôi có 2 con đều là gái nên nhiều lúc bị áp lực từ gia đình vì cho rằng, không có con trai không ai nối dõi tông đường và chăm sóc khi về già. Thế nhưng, khi được CTV dân số tuyên truyền về chính sách dân số của Nhà nước, vợ chồng tôi quyết tâm dừng lại ở 2 con dù là gái để nuôi dạy tốt”.

Để trẻ em sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh, phát triển thể chất, trí tuệ ngay từ bước đầu, Sở Y tế đã tham mưu UBND tỉnh triển khai Đề án nâng cao chất lượng dân số thông qua tuyên truyền, vận động, can thiệp giảm thiểu sớm bệnh tật ở thai nhi và trẻ sơ sinh trên địa bàn tỉnh. Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với các đơn vị y tế trên địa bàn tỉnh triển khai kỹ thuật xét nghiệm mẫu máu sàng lọc cho trẻ sơ sinh theo quy trình và tổ chức hội thảo triển khai chương trình sàng lọc trước sinh, sàng lọc sau sinh (SLTS, SLSS). 6 tháng đầu năm 2019, có 9.909 bà mẹ mang thai được SLTS, so với cùng kỳ tăng 641 người; có 2.599 trẻ em được SLSS, tăng 677 trẻ.

Nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và hành vi của lứa tuổi vị thành niên, thanh niên trong việc tự bảo vệ nâng cao sức khoẻ bản thân, đặc biệt là SKSS, Chi cục DS- KHHGĐ tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án tăng cường tư vấn và cung cấp dịch vụ DS- KHHGĐ cho vị thành niên, thanh niên giai đoạn 2015-2020. Trong đó chú trọng nâng cao kiến thức, thái độ và kỹ năng thực hành của vị thành niên, thanh niên về SKSS-KHHGĐ, tăng cường cung cấp dịch vụ SKSS -KHHGĐ cho vị thành niên, thanh niên. Phấn đấu đến năm 2020, toàn tỉnh có trên 90% vị thành niên, thanh niên hiểu biết cơ bản về các biện pháp tránh thai, tác hại của các bệnh lây truyền qua đường tình dục, lợi ích của tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân. Có trên 20% điểm cung cấp chăm sóc SKSS đối với vị thành niên, thanh niên, giảm số vị thành niên, thanh niên có thai ngoài ý muốn xuống còn 30%. Các trường THCS và THPT trong tỉnh lồng ghép giáo dục giới tính, chăm sóc SKSS vào các môn học và sinh hoạt ngoại khóa...

Diễu hành, cổ động, tuyên truyền về chính sách dân số nhân ngày Dân số thế giới.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này ông Nguyễn Việt Phương - Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: “Để hạn chế những rủi do về SKSS cho các đối tượng là vị thành niên, thanh niên; các địa phương trong tỉnh cần chủ động lồng ghép các hoạt động truyền thông DS - KHHGĐ cho vị thành niên, thanh niên trong hệ thống DS- KHHGĐ các cấp. Mở rộng và hoàn thiện mạng lưới cung cấp dịch vụ DS - KHHGĐ thân thiện với vị thành niên, thanh niên. Các cơ sở giáo dục xây dựng và duy trì “Góc học thân thiện”, cung cấp các tài liệu về giáo dục giới tính, hôn nhân gia đình, chăm sóc SKSS, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tuyên truyền về DS- KHHGĐ cho đội ngũ giáo viên. Tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ truyền thông trong hệ thống DS - KHHGĐ các cấp về kiến thức đặc điểm phát triển tâm, sinh lý vị thành niên, thanh niên; cung cấp dịch vụ và trợ giúp vị thành niên, thanh niên chủ động thực hiện các hành vi có lợi về chăm sóc SKSS-KHHGĐ”.

Để nâng cao chất lượng dân số Phú Thọ tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Truyền thông giáo dục, mở rộng và đa dạng hóa các kênh dịch vụ chăm sóc SKSS, sức khỏe tình dục và sử dụng biện pháp tránh thai cho lứa tuổi vị thành niên, thanh niên, đặc biệt là thanh niên công nhân các khu công nghiệp; mở rộng mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân tại các địa bàn đã triển khai có lồng ghép các nội dung về giảm tình trạng người chưa thành niên mang thai ngoài ý muốn; duy trì giáo dục dân số, giới tính, SKSS-KHHGĐ trong các trường phổ thông, từng bước lồng ghép các nội dung về can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh cho các đối tượng học sinh, học sinh nữ trong nhà trường. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực cho cán bộ dân số các cấp. Tăng cường đầu tư, thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, đẩy mạnh xã hội hóa và hợp tác quốc tế trong công tác dân số.

Huy Công