Chính quyền chủ động, người dân bình an

Những ngày cuối tháng Tám, Liên Sơn chìm trong màn mưa dày đặc. Bão số 5 đi qua nhưng nước từ trời vẫn ào ạt trút xuống. Sáng 27/8, từ bãi đổ đất thải của Dự án đường liên xã Đằng Long (Nật Sơn) - Vai Đào (Liên Sơn), hàng trăm khối đất bất ngờ đổ ụp xuống khu dân cư. Cả triền dốc bị khoét một vết thương dài, há miệng rộng chừng ba chục mét, sâu tới 6 mét, kéo lê gần hai trăm mét. Hàng trăm mét khối đất tạo nên một vết xé loang lổ trên sườn núi. Ngay trước khoảnh khắc ấy, chính quyền xã Liên Sơn đã phản ứng kịp thời, khẩn cấp di dời 5 hộ với 23 con người ra khỏi vùng hiểm hoạ.

Hiện trường cung sạt trượt tại bãi đất thải số 5, vết nứt sâu loang rộng sau mưa bão.

Chủ động ứng phó

Dự án đường liên xã từ xóm Đằng Long đi xóm Vai Đào được tỉnh Hòa Bình (nay là tỉnh Phú Thọ) phê duyệt năm 2023, giao UBND huyện Kim Bôi (cũ) làm chủ đầu tư, Phòng Dân tộc và Tôn giáo huyện trực tiếp triển khai. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, Dự án được giao cho UBND xã Nật Sơn là chủ đầu tư. Tuyến đường này, khi hoàn thành, hứa hẹn mở ra cơ hội thu hút đầu tư, giao lưu buôn bán, nâng chất đời sống nơi núi đồi. Tuy nhiên chính trong quá trình thi công, khu vực bãi đổ đất thải số 5, với khối lượng đất khổng lồ, gặp mưa lớn kéo dài, đã bộc lộ nguy cơ trượt sạt. Đáng lo ngại, dưới chân bãi thải ấy là nhà cửa, ruộng vườn của người dân Liên Sơn.

Hàng trăm khối đất sạt xuống, để lộ mạch nước ngầm chảy trong lòng sườn dốc.

Cuối tháng 7, bão số 3 quần thảo, cán bộ UBND xã Liên Sơn đã men theo bãi thải để kiểm tra. Khi đó, nền đất đã xuất hiện những vết rạn loang lổ. Theo đồng chí Nguyễn Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND xã, ngay sau đó, ngày 25/7, địa phương đã có công văn gửi UBND xã Nật Sơn đề nghị phối hợp đảm bảo an toàn khi thi công dự án. Trong đó đề nghị UBND xã Nật Sơn phối hợp chỉ đạo đơn vị thi công công trình triển khai các biện pháp thi công an toàn; có biện pháp cảnh báo cho người dân biết và phòng tránh; thực hiện nghiêm các nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án.

Nhờ sự chuẩn bị ấy, khi bão số 5 kéo đến vào cuối tháng 8 và đất đá thực sự sạt xuống, Liên Sơn không rơi vào thế bị động. Năm ngôi nhà dưới chân dốc, 23 con người được di dời khẩn cấp trong sáng sớm ngày 27/8. Trong tiếng mưa còn nặng hạt, người dân rời nhà, ngoái nhìn triền đất vừa đổ ụp. Và họ biết: chính sự cẩn trọng của chính quyền đã giữ lại sự bình an cho cả xóm làng.

Bùn đất ập xuống, tràn ngập sân vườn và chuồng trại của hộ dân dưới chân dốc.

Khẩn cấp phương án xử lý

Ngay sáng 28/8 - một ngày sau khi xảy ra việc sạt lở bãi đất thải số 5 của dự án, lãnh đạo hai xã Liên Sơn, Nật Sơn cùng khảo sát hiện trường, thống nhất phương án khắc phục. Giải pháp đầu tiên là giảm bớt áp lực từ khối lượng đất lớn tại bãi đổ thải. Liên Sơn bố trí một khu đất xa dân cư, rộng gần 6.000 m2, cách khu vực sạt lở khoảng 1 km để vận chuyển đất thải từ công trình sang đó. Như một chiếc “van xả”, bãi đất mới giúp giảm tải khối lượng đang chồng chất ở bãi thải số 5.

Song song đó, yêu cầu đơn vị thi công bắt tay ngay vào việc kè rọ đá, gia cố nền đường khu vực sạt lở. Dự kiến chiều dài bờ kè khoảng 20 - 30 mét, ôm sát chân taluy, sẽ tạo thành bức tường chặn đất đá tuột xuống.

Không chỉ bàn biện pháp kỹ thuật, lãnh đạo hai xã còn thống nhất cơ chế phối hợp: tăng cường theo dõi mưa bão, bố trí lực lượng trực gác tại điểm sạt, cắm biển cảnh báo, chủ động phương án di dời nếu tình huống xấu tái diễn. “Không để dân bị động, không để công trình thành mối họa” - tinh thần ấy được nhắc đi nhắc lại.

Từ những vết nứt sâu trên sườn núi, một điều khác cũng hiện ra rõ ràng: khi sự việc xảy ra, không còn chỗ cho việc đổ lỗi, né tránh. Chỉ có sự vào cuộc quyết liệt, kịp thời, với mục tiêu nhanh chóng đảm bảo an toàn, ổn định cuộc sống cho các hộ dân.

Lãnh đạo và cán bộ hai xã Liên Sơn và Nật Sơn có mặt tại hiện trường, khảo sát, bàn giải pháp ứng phó.

Sau cuộc họp thống nhất phương án khắc phục sạt lở, chính quyền hai xã đã đến tận nơi tạm trú để thăm hỏi. Những mái nhà sơ tán không phải lán trại tập trung, mà là nhà người thân, bà con trong xóm - chật chội nhưng ấm lòng, đủ để những gia đình vừa thoát nạn tạm gác lại nỗi lo lắng.

Đại diện các hộ gia đình, ông Bùi Văn Dũng nghẹn giọng, mắt đỏ hoe sau đêm trắng: đất đã ập xuống sân, vườn, nhà cửa, nhưng nhờ sự lo xa và quyết liệt của chính quyền, người dân chúng tôi vẫn bảo toàn tính mạng, vẫn còn cơ hội để gây dựng lại. Đó chính là may mắn lớn nhất!”

Mỗi công trình chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó đem lại sự an toàn cho người dân. Và ở Liên Sơn, những gì đã diễn ra cho thấy, thiên tai có thể bất ngờ nhưng khi chính quyền chủ động, kề vai sát cánh cùng người dân, thì sự sống và bình yên được đảm bảo.

Nguyễn Yến