“Đá Sổ đỏ”

Bản du lịch cộng đồng ASEAN Sin Suối Hồ (xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) không chỉ là điểm thu hút khách du lịch ở cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, khí hậu mát mẻ mà nơi đây còn chứa đựng bản sắc văn hóa riêng biệt cùng nhiều điều kỳ bí. Trong đó, phải kể đến nhiều phiến đá cổ có những vệt khắc chứa đựng những bí ẩn về cách chia ruộng của người Mông xa xưa khi sinh cư lập nghiệp tại vùng biên giới Tây Bắc. Bà con dân tộc Mông nơi đây gọi là “Đá Sổ đỏ”.

Bản Sin Suối Hồ cách thành phố Lai Châu khoảng 30 km thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan, chiêm ngưỡng. Nơi đây có nhiều hoạt động thú vị như trải nghiệm ngắm hoàng hôn trên đỉnh núi; chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ruộng bậc thang, thác trái tim, thác tình yêu, ngắm những chiếc cổng chào độc đáo cùng nếp nhà truyền thống và những homestay, bungalow lạ mắt của đồng bào dân tộc Mông. Bên cạnh tìm hiểu nét văn hóa đặc trưng qua chợ phiên, thưởng thức các món ăn dân tộc, du khách còn được tham gia trò chơi dân gian, xem các tiết mục văn nghệ, tìm hiểu nghề dệt thổ cẩm, nghề rèn... Sin Suối Hồ còn là nơi lưu giữ bức tường cổ 300 năm tuổi, có cây tông qua sủ 310 năm tuổi hay những phiến đá cổ mang những vệt khắc đặc biệt.

Nằm cách khu chợ khoảng 300m, chúng tôi đến với điểm tham quan độc đáo của bản Sin Suối Hồ là “Đá sổ đỏ”. Ông Vàng A Chỉnh – Trưởng bản Sin Suối Hồ đang say sưa giới thiệu cho du khách về nguồn gốc độc đáo của những phiến đá cổ với nhiều vệt khắc sâu vào đá. Bà con gọi nôm là “Đá sổ đỏ”. Theo lời ông Chỉnh: Bà con biết những phiến đá cổ này nhưng không rõ “Đá sổ đỏ” đã tồn tại từ bao lâu rồi. “Đá sổ đỏ” có các vệt chạm khắc để người dân dễ nhớ và thực chất là “bản đồ ruộng nương” của bản. Mỗi vệt khắc được quy ra tương đương với một khoảnh ruộng bậc thang đã được một gia đình khai hoang và người Mông xưa kia dùng vệt khắc đánh dấu trên phiến đá thay cho quyền sở hữu của mỗi mảnh ruộng này. Trên phiến đá cổ có những vệt khắc uốn lượn ngăn cách là rãnh thoát nước giữa những lớp đá điều này trùng với địa hình của bản cũng có dòng suối chảy qua ruộng bậc thang.

Theo quan sát của chúng tôi, những phiến đá cổ nằm ở giữa một cụm dân cư phía cuối bản xen với nhiều ngôi nhà trình tường của người Mông. Trên phiến đá cổ lớn nhất đều có những vệt khắc sâu vào mặt đá như hình bậc thang uốn lượn giống bản đồ thu nhỏ những thửa ruộng trùng điệp của người dân khi mới khai hoang để canh tác. Các hình khắc kiểu vân tay khắc sâu, rõ nét, liền mạch trên “Đá sổ đỏ” mang dấu ấn chế tác của bàn tay con người. Điều này tượng trưng cho các vùng ruộng bậc thang được khai phá xen lẫn là thung lũng, sườn đồi đang ôm trọn lấy toàn bản.

Nhiều gia đình chia ruộng cho con, cháu sau khi cưới cũng như để lại thừa kế đã đến những phiến “Đá sổ Đỏ” này chỉ nơi ruộng được nhận. Sau đó, con cháu được dẫn đến thực tế ruộng bậc thang tương ứng với mô phỏng nơi “Đá sổ Đỏ” để canh tác, sản xuất.

Khi đến với bản du lịch cộng đồng ASEAN Sin Suối Hồ, nhiều khách du lịch tới điểm thăm quan “Đá sổ đỏ” với những nét độc đáo, sáng tạo của đồng bào nơi đây về cách chia ruộng.

Cùng với thời gian, những năm qua, phiến đá cổ vẫn hiện diện trong đời sống của bao thế hệ bà con dân tộc Mông ở bản Sin Suối Hồ và trở thành di sản quý giá. Điều này không chỉ tạo nên điểm nhấn, thu hút khách du lịch mà còn khẳng định mảnh đất lập bản qua bao đời cũng như chứng tích về chủ quyền đất đai, an ninh.

Một số hình ảnh “Đá sổ đỏ” ở bản Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ:

Phương Ly (Báo Lai Châu)