Ngọt ngào vị chè xanh Đất Tổ

Từ lâu, chè Phú Thọ đã được nhiều người ưa chuộng vì hương vị rất riêng, không lẫn với các vùng chè khác như Thái Nguyên, Sơn La, Yên Bái, Lâm Đồng... Năm 2020, nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ” được cấp văn bằng bảo hộ góp phần nâng cao uy tín, giá trị kinh tế, sức cạnh tranh cho các sản phẩm chè của tỉnh. Tỉnh cũng đã xây dựng vùng sản xuất chè có thương hiệu, khẳng định tính nhất quán của sản phẩm nổi tiếng đã qua nhiều thế hệ. Cùng với đó, phát triển chè theo Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) mở ra nhiều hướng đi mới cho sản phẩm chủ lực, thế mạnh của địa phương.

Lợi thế để phát triển cây chè

Người pha trà chăm chú chuyên trà từ chiếc ấm to sang chiếc ấm đất nhỏ, rồi nhẹ nhàng rót vào chén mời khách. Từng làn khói mỏng manh vươn lên từ mặt nước xanh óng mượt mà khiến người thưởng trà ngỡ như đang ngồi trên mặt hồ, đắm mình trong làn sương mờ ảo. Cầm chén trà nóng, nhẹ thổi một hơi rồi nhấp một ngụm nhỏ, vị chát dịu dần để lại dư vị ngọt dịu, lan tỏa nơi cuống họng. "Chén trà xanh Phú Thọ, đặc biệt là chén trà xuân mang đến cảm giác ngọt dịu khó quên”, đó là lời giới thiệu của chị Phạm Thị Hạnh - Giám đốc HTX sản xuất chè Long Cốc, xã Long Cốc với du khách thưởng trà khi đến thăm vùng du lịch Long Cốc, Xuân Sơn...

Thu hoạch chè ở xã Minh Đài.

Chè xuân có thể nói là một trong những loại chè đặc sản của Phú Thọ. Lứa chè xuân, sau thời gian nghỉ đông, chắt chiu được nhiều dưỡng chất, những búp non xanh mơn mởn, thơm hương đặc trưng của từng loại chè, nhẹ nhưng sâu, vị ngọt hậu, khi uống tạo cảm giác sảng khoái, ngon hơn những lứa chè còn lại của năm. Mặc dù chỉ đạt 50% sản lượng so với chè chính vụ nhưng chè xuân được nhiều khách hàng ưa chuộng và chờ đợi để đặt hàng từ rất sớm.

Cây chè trên đất Phú Thọ đã trở thành một trong những loại cây xóa đói, giảm nghèo chủ lực. Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 14,5 nghìn ha chè đang cho thu hoạch. Diện tích chè có năng suất, chất lượng cao chiếm trên 95% tổng diện tích chè toàn tỉnh, trong đó những giống chè lai như LDP1, LDP2, PH 1... phục vụ chế biến chè đen xuất khẩu. Những giống chè đặc sản như Kim Tuyên, Bát Vân Tiên, Ô long... phục vụ chế biến chè xanh. Đồng thời, cũng là vùng nguyên liệu dồi dào, phong phú cho việc xây dựng sản phẩm OCOP.

Toàn tỉnh hiện có 593 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó sản phẩm từ chè có gần 100 sản phẩm. Đặc biệt, trong gần 100 sản phẩm chè được công nhận đạt hạng OCOP có hơn 20 sản phẩm đạt hạng 4 sao, 1 sản phẩm đạt hạng 5 sao. Với trên 1.000 cơ sở sản xuất, chế biến chè, mỗi năm Phú Thọ cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước hàng trăm nghìn tấn chè đen, hàng trăm tấn chè xanh, mang lại doanh thu đáng kể cho người trồng chè và các cơ sở chế biến chè.

Để nâng tầm giá trị và thương hiệu chè Phú Thọ, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp như: Quan tâm quy hoạch, phát triển vùng sản xuất, tăng cường quảng bá thương hiệu; đồng thời tạo hành lang pháp lý về sở hữu trí tuệ, nhất là phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”. Nhờ đó, thương hiệu “Chè Phú Thọ” có uy tín trong nước và thị trường quốc tế. Ngoài ra, Phú Thọ cũng khuyến khích các địa phương, doanh nghiệp, HTX đầu tư đổi mới công nghệ, liên kết trong sản xuất để chủ động nguồn nguyên liệu và kiểm soát chất lượng sản phẩm; xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm được bảo hộ sở hữu trí tuệ; phát triển mô hình sản xuất, chế biến chè an toàn theo quy trình VietGAP tại các vùng thổ nhưỡng thích hợp. Đặc biệt, các mô hình sản xuất chè theo Dự án “Nâng cao chất lượng, an toàn sản phẩm nông nghiệp” (QSEAP) đã được triển khai ở các huyện trọng điểm (trước đây), tạo nền tảng thu hút đầu tư sản xuất chè hàng hóa chất lượng, giá trị cao.

Nâng tầm cho “Chè Phú Thọ”

Công ty TNHH Chè Hoài Trung là doanh nghiệp đã có vài chục năm hoạt động trong ngành chè, có thị trường rộng lớn ở nước ngoài và là doanh nghiệp đầu tiên có sản phẩm đạt hạng OCOP 5 sao về chè trên địa bàn tỉnh. Bà Bùi Thị Mão - Giám đốc Công ty cho biết: Chè là thức uống phổ biến, được sử dụng hàng ngày ở nhiều quốc gia, nhiều vùng trên thế giới như: Trung Quốc, Ấn Độ, Trung Đông, Pakistan, Bắc Mỹ, EU... Đây cũng là những vùng trọng điểm xuất khẩu chè của Việt Nam nói chung và Phú Thọ nói riêng. Được công nhận sản phẩm OCOP là lợi thế cho doanh nghiệp khi thông qua các quy chuẩn nghiêm ngặt về hàng rào kỹ thuật theo quy định quốc tế.

Theo bà Mão, để nâng tầm sản phẩm OCOP chè, hướng tới tăng sản lượng xuất khẩu, tỉnh cần thực hiện nhiều giải pháp như: Nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn an toàn, đầu tư vào mẫu mã, bao bì bắt mắt và thân thiện môi trường; áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, đẩy mạnh xúc tiến thương mại trên nền tảng số và sàn giao dịch quốc tế; xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, đồng thời có cơ chế, chính sách hỗ trợ từ Nhà nước để khuyến khích sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trà đạt hạng OCOP.

Thực tế thời gian qua, nhận thức của người trồng chè về sản xuất an toàn, nâng cao chất lượng ngày càng được nâng lên, diện tích chè đạt tiêu chuẩn VietGAP, HACCP, QSEAP...ứng dụng ICP, ICPM, chè hữu cơ ngày càng tăng... Các doanh nghiệp, các HTX cũng chú trọng hơn vào các khâu như mẫu mã, bao bì, chủ động tìm kiếm thị trường, đa dạng hóa các hình thức kinh doanh. Đặc biệt, tại một số vùng có điều kiện thích hợp, bà con đã chủ động xây dựng vùng chè gắn với phát triển du lịch cộng đồng, vừa giúp quảng bá sản phẩm vừa tăng nguồn thu vững chắc.

Ông Nguyễn Thanh Hiệp - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn cho biết: Chè là một trong những cây trồng chủ lực trong chương trình giảm nghèo bền vững của tỉnh Phú Thọ. Do đó, tỉnh đã có nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển chè chất lượng cao và đầu tư xây dựng thương hiệu, quảng bá, mở rộng thị trường. Việc các chủ thể đầu tư xây dựng sản phẩm OCOP cho chè và tiếp tục nâng hạng cho sản phẩm cho thấy sự thay đổi trong tư duy sản xuất của người dân, chú trọng đến nhu cầu thị hiếu của thị trường. Sau khi sáp nhập tỉnh, Phú Thọ tiếp tục khuyến khích các địa phương tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp, HTX trong lĩnh vực trồng và chế biến chè tiếp tục hoàn thiện hồ sơ xây dựng sản phẩm OCOP, gia hạn chứng nhận, đầu tư nâng hạng sản phẩm... nhằm nâng cao vị thế, giá trị cho sản phẩm. Qua đó, góp phần mang lại thu nhập ổn định, bền vững cho người dân ở khu vực miền núi và xây dựng thương hiệu “Chè Phú Thọ” trở thành thương hiệu mạnh trên thị trường.

Quân Lâm