Bánh hòn Hợp Thịnh: Chìa khóa vàng của chất lượng truyền thống

Trong cuộc đua thị trường khốc liệt của ngành thực phẩm, không phải quảng cáo rầm rộ hay mẫu mã hào nhoáng, mà chính chất lượng sản phẩm mới là yếu tố mấu chốt giúp các cơ sở kinh doanh khẳng định vị thế. Câu chuyện về Bánh hòn Hợp Thịnh, một món quà quê dân dã của Phú Thọ, là minh chứng rõ nét cho triết lý kinh doanh này: khi sản phẩm ngon, độc đáo, chính khách hàng sẽ trở thành kênh truyền thông hiệu quả nhất.

Đối với người dân Hội Thịnh, bánh hòn đã trở nên quá đỗi quen thuộc trong mâm cỗ truyền thống của người dân

Món quà quê gắn bó với bao thế hệ

Nếu như Tết Nguyên đán không thể thiếu bánh chưng, giò lụa, dưa hành, thì trong mâm cỗ truyền thống của người dân Phú Thọ, đặc biệt là xã Hội Thịnh món bánh hòn Hợp Thịnh đã trở thành một phần ký ức ẩm thực không thể thiếu.

Bánh hòn, với hình dáng trắng tròn, giản dị, không ai còn nhớ chính xác nó có từ bao giờ hay tại sao lại mang tên gọi này. Người ta chỉ biết rằng, món bánh này gợi nhớ đến sự trân quý đối với từng hạt gạo của miền quê lúa nước đã trải qua bao gian khó. Đối với người dân Hội Thịnh, bánh hòn đã trở nên quá đỗi quen thuộc, xuất hiện trong mọi dịp quan trọng: lễ Tết, cưới hỏi, liên hoan, hay đơn giản chỉ là bữa cơm quây quần ấm cúng trong nhà.

Bột nóng được nhào, nặn dẹt, đặt nhân đã xào chín tới (thịt vai băm, hành tươi, mộc nhĩ) vào giữa rồi vo tròn như quả bóng bàn

Nguyên liệu làm bánh hòn vô cùng đơn giản: gạo tẻ, thịt lợn, hành hoa, mộc nhĩ, và đôi khi có thêm lạc rang giã nhỏ. Tuy nhiên, để làm ra những chiếc bánh tròn bóng, dẻo thơm, người thợ phải có sự khéo léo và tỉ mỉ từ khâu đầu tiên như: Gạo tẻ ngon được vo sạch, ngâm nước lã từ 3-4 tiếng, sau đó để ráo và nghiền thành bột mịn. Quá trình làm bột ngày xưa là một kỷ niệm thú vị đối với trẻ con trong làng, khi được tíu tít ngồi quanh chiếc cối đá xay tay, chứng kiến những hạt gạo phút chốc biến thành thứ bột trắng ngần.

Bột được “ráo”, quấy trên bếp lửa nhỏ cho đến khi đặc lại và không còn dính tay

Bột sau khi xay phải được “sống” (ủ lắng) trong vài ngày, chắt nước chua và thay nước mới liên tục để bánh dẻo, dai và có vị ngọt tinh luyện của gạo. Khâu ráo bột và nặn bánh là khâu then chốt. Bột được “ráo” (quấy) trên bếp lửa nhỏ cho đến khi đặc lại và không còn dính tay. Công đoạn này đòi hỏi người thợ phải khỏe và có kinh nghiệm khuấy đều tay để bột không bị vón cục, khê hay sống.

Bột nóng được nhào, nặn dẹt, đặt nhân đã xào chín tới (thịt vai băm, hành tươi, mộc nhĩ) vào giữa rồi vo tròn như quả bóng bàn. Sau đó bánh được đưa vào hấp. Khi hấp phải xếp đều từng chiếc và hấp chín bằng hơi nước, hoặc luộc như bánh trôi. Bánh hòn ngon nhất khi vừa ra lò, còn nóng hổi, tỏa hơi thơm nhẹ của gạo quê và nhân thịt béo ngậy. Bánh được dùng kèm nước mắm chấm pha loãng có vị ngòn ngọt, tương tự nước mắm ăn bánh cuốn.

Dấu ấn OCOP và niềm tự hào quê hương

Tại Hợp Thịnh, xã Hội Thịnh, tỉnh Phú Thọ nghề làm bánh hòn theo phương pháp truyền thống vẫn được gìn giữ bởi hàng chục hộ gia đình, giúp món quà quê này trở nên phổ biến. Trong số đó, thương hiệu Bánh hòn Tá Tươi của chị Phùng Thị Tươi là một trong những địa chỉ nổi tiếng và tin cậy nhất.

Chị Phùng Thị Tươi, chủ cơ sở, chia sẻ rằng nguyên liệu đầu vào đóng vai trò quyết định tạo nên hương vị khác biệt. Thay vì dùng bột làm bún như nhiều nơi khác, cơ sở chị lựa chọn gạo Bao Thai ở Hà Giang để vỏ bánh mềm, ăn đặm vị. Nhân bánh phải là thịt vai, loại thịt có độ dai, giòn, cân bằng nạc - mỡ. Chị Tươi nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn phát triển nghề làm bánh hòn này một cách bền vững để gìn giữ lại nét đẹp truyền thống của quê hương”.

Năm 2022, Bánh hòn Tá Tươi đã được công nhận là Sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh

Để sản xuất khoảng 1 tạ bánh mỗi ngày, cơ sở Tá Tươi phải huy động từ 5-10 người, làm việc thủ công qua các khâu sơ chế, xào nhân, khuấy bột, nặn bánh, luộc và làm nguội. Nhờ hương vị đặc trưng, thơm ngon, dễ ăn, năm 2022, Bánh hòn Tá Tươi đã được công nhận là Sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh.

Chứng nhận OCOP là tiền đề quan trọng, giúp bánh hòn không chỉ là món ăn gia đình mà còn trở thành đặc sản được khách hàng đặt mua cho các đám cưới, hội nghị, và làm quà biếu. Từ đó, nghề làm bánh đã tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương.

Chị Phùng Thị Thơ, một khách hàng từ phường Vĩnh Phúc, bày tỏ sự hài lòng: "Tôi cảm nhận vị bánh hòn Hợp Thịnh khi ăn chấm với nước mắm nguyên chất sẽ ngon hơn, bánh rất là thơm dẻo và có cái vị ngậy béo của nhân bánh. Mùi vị của hành lá, mộc nhĩ và thịt tươi đều quyện vào nhau rất là hài hòa".

Sự thành công của Bánh hòn Hợp Thịnh là minh chứng cho giá trị trường tồn của chất lượng truyền thống. Trong mâm cỗ hiện đại, những chiếc bánh hòn trắng tròn, dẻo dai vẫn luôn mang theo hương vị ngọt ngào của gạo quê, vị béo của nhân thịt, và niềm tự hào về một đặc sản mang đậm hồn cốt của quê hương Phú Thọ.

Ngọc Thắng