Nỗi lo trượt sạt ở Tân Mai

Nằm ở vùng sâu, vùng xa với địa hình chủ yếu là đồi núi và ven hồ, xã Tân Mai từ lâu đã trở thành “điểm nóng” về nguy cơ sạt lở. Cứ mỗi mùa mưa bão, nỗi lo đất đá đổ ập xuống nhà cửa, ruộng vườn lại đè nặng lên tâm trí hàng trăm hộ dân nơi đây. Trong bối cảnh thiên tai ngày càng diễn biến khó lường, chính quyền và nhân dân xã Tân Mai đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp ứng phó nhằm bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.

Xã Tân Mai được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ hai xã Tân Thành và Sơn Thủy, có diện tích tự nhiên hơn 13.000 ha, chủ yếu là đất lâm nghiệp, đồi núi và ven hồ thủy điện. Toàn xã có 21 xóm, đa phần cư dân là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống chủ yếu bằng nông - lâm nghiệp, nuôi trồng và đánh bắt thủy sản.

Xã huy động các lực lượng hỗ trợ, di dời hộ dân ra khỏi khu vực nguy cơ sạt lở cao

Địa hình độ dốc lớn, người dân phải bám núi, bám đồi để dựng nhà, canh tác khiến nhiều xóm như Tân Thủy, Phúc, Sạn Sộp, Nánh Nhân... thường xuyên nằm trong vùng nguy cơ cao về trượt sạt. Trên tuyến đường tỉnh ĐT.432 và ĐT.450 đi qua địa bàn, hiện tượng sạt lở, ngập ngầm tràn diễn ra liên tục, cản trở giao thông và tiềm ẩn tai nạn.

Lãnh đạo xã Tân Mai chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả mưa lũ

Ông Bùi Văn Yêu, nguyên lãnh đạo xã Sơn Thủy (xã giao cũ trước thời điểm sáp nhập), nhớ lại: “Cách đây gần 20 năm, mưa lớn kéo dài đã làm đất đá nổ tung, san phẳng ruộng khai hoang ở xóm Phúc, xóm Sạn Sộp, cuốn đi hàng loạt ngôi nhà. Khi ấy, xã phải di dời 92 hộ dân đi nơi khác. Nhưng đến nay, nhiều hộ vẫn thấp thỏm nỗi lo, vì chỉ cần nghe tiếng sấm báo mưa là chẳng ai ngủ nổi, sợ đất đá lại đổ ập xuống.”

Một đoạn đường sát hồ Hòa Bình bị sạt ra luy âm

Mới đây nhất, do ảnh hưởng của bão số 5 (KAJIKI), từ ngày 24 đến 27/8, trên địa bàn Tân Mai xảy ra mưa lớn kéo dài, gây nhiều thiệt hại. Theo báo cáo của UBND xã, đã có 16 hộ với 61 nhân khẩu bị ảnh hưởng trực tiếp; trong đó 3 hộ với 11 người phải khẩn cấp di dời. Một số nhà bị sập, hư hỏng nặng do sạt taluy, nhiều điểm giao thông bị chia cắt. Cụ thể, tuyến đường tỉnh ĐT.432 xuất hiện 7 điểm sạt lở, trong đó 2 điểm sạt taluy âm gây tắc đường nghiêm trọng. Ngầm Sạn Sộp tại Km4+950 bị ngập sâu, đến chiều 26/8 mới có thể lưu thông trở lại. Các tuyến đường liên xóm ghi nhận thêm 8 điểm sạt lở, nhiều đoạn phải khắc phục tạm để đảm bảo đi lại. Ngoài ra, hoa màu của người dân cũng bị thiệt hại đáng kể.

Trước tình hình phức tạp, chính quyền xã Tân Mai đã nhanh chóng triển khai phương châm “bốn tại chỗ”: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ. Lực lượng dân quân, công an, đoàn thể được huy động trực gác tại các ngầm tràn, hướng dẫn phân luồng giao thông, đồng thời hỗ trợ di dời, bố trí chỗ ở tạm cho những hộ dân có nguy cơ cao.

Ông Bùi Ngọc Đại, Chủ tịch UBND xã Tân Mai, cho biết: Xác định bảo đảm an toàn tính mạng người dân là ưu tiên hàng đầu. Xã duy trì chế độ trực ban 24/24h, kịp thời nắm tình hình mưa bão, sạt lở để đưa ra phương án ứng phó. Ngoài việc hỗ trợ nhu yếu phẩm cho các hộ dân phải di dời, xã cũng đang khẩn trương rà soát, bổ sung các kịch bản ứng phó với lũ ống, lũ quét, sạt lở đất; đẩy mạnh tuyên truyền để người dân chủ động phòng tránh.”

Những năm gần đây, trên địa bàn xã được đầu tư một số khu tái định cư tại chỗ cho người dân, như ở xóm Ban, Suối Nhúng, Mó Rút và Phúc (đang thi công). Tuy vậy, nhiều khu vẫn thiếu hạ tầng thiết yếu như điện, nước, trường học; trong khi đó, nhu cầu tái định cư ở các điểm nguy cơ cao như Sạn Sộp, Tân Thủy... còn rất lớn. Dù đã có những giải pháp bước đầu, nhưng nguy cơ trượt sạt ở Tân Mai vẫn luôn thường trực. Địa hình, địa chất không ổn định, hạ tầng yếu kém, cộng thêm sinh kế người dân còn phụ thuộc nhiều vào đất đồi, đất dốc khiến việc bố trí di dời, tái định cư lâu dài gặp nhiều khó khăn. Người dân nơi đây mong mỏi được hỗ trợ thêm nguồn lực để xây dựng các khu tái định cư ổn định, có hạ tầng đồng bộ, giúp bà con yên tâm sinh sống. Đồng thời, cần tiếp tục ưu tiên đầu tư các công trình phòng chống thiên tai, gia cố các tuyến đường, ngầm tràn trọng yếu, giảm thiểu rủi ro trong mùa mưa bão.

Tân Mai hôm nay vẫn đang nơm nớp nỗi lo đất đá có thể đổ xuống bất cứ lúc nào. Nhưng với sự quan tâm của Nhà nước cùng tinh thần chủ động của chính quyền và người dân, hy vọng rằng xã vùng cao này sẽ từng bước vượt qua hiểm nguy, vững vàng trước thiên tai, để ổn định và phát triển.

Lê Chung