Chung tay mở cánh cửa hòa nhập cho trẻ tự kỷ

Tự kỷ là một dạng rối loạn phát triển ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, hành vi và kỹ năng hòa nhập xã hội của trẻ. Với các biểu hiện như chậm nói, hạn chế giao tiếp bằng mắt, phản ứng cảm xúc khác biệt hoặc hành vi lặp lại, vì vậy, trẻ tự kỷ thường gặp nhiều khó khăn trong học tập và sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, bằng sự kiên trì của gia đình, tâm huyết của thầy cô và sự đồng hành của cộng đồng, nhiều trẻ tự kỷ trên địa bàn tỉnh đang từng bước được hỗ trợ để phát triển và hòa nhập.

Tại các cơ sở giáo dục chuyên biệt và trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập, mỗi lớp học dành cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ là một hành trình của sự kiên nhẫn và yêu thương. Mỗi trẻ được xây dựng một kế hoạch can thiệp riêng, phù hợp với khả năng tiếp nhận và đặc điểm phát triển cá nhân. Với trẻ tự kỷ, việc gọi được một từ, thực hiện được một yêu cầu đơn giản hay duy trì sự tập trung trong thời gian ngắn là kết quả của quá trình can thiệp bền bỉ, lâu dài.

Trẻ rối loạn phổ tự kỷ được giáo viên hỗ trợ trong giờ can thiệp cá nhân.

Chia sẻ về hành trình nuôi dạy con, bà Ngô Thị Tú, phường Xuân Hòa cho biết, gia đình từng rất lo lắng khi con gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp và nhận thức. Ngoài sự cố gắng của gia đình, chúng tôi rất mong có những trung tâm hỗ trợ với phương pháp giáo dục phù hợp để giúp các con có cơ hội phát triển tốt hơn.

Thực tế cho thấy, bên cạnh các lớp học chuyên biệt, trẻ tự kỷ cần được tham gia các hoạt động vận động, trải nghiệm và tương tác xã hội. Những giờ học vận động, nghệ thuật hay kỹ năng sống giúp trẻ giải tỏa năng lượng, kích thích giác quan, phát huy thế mạnh cá nhân, qua đó hình thành sự tự tin và chủ động hơn trong giao tiếp.

Hoạt động vận động giúp trẻ tự kỷ phát triển thể chất, tăng khả năng tập trung và kỹ năng tương tác.

Tại Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Phúc Yên, hiện có 32 học sinh ở nhiều độ tuổi, từ mầm non đến trung học, đang được can thiệp và giáo dục theo các mô hình phù hợp. Trung tâm triển khai đa dạng các hình thức hỗ trợ như: can thiệp theo giờ; giáo dục chuyên biệt cho lứa tuổi mầm non và tiểu học; giáo dục kỹ năng đặc thù, hướng nghiệp cho học sinh trung học; đồng thời tư vấn, hỗ trợ giáo dục hòa nhập cho gia đình và nhà trường.

Theo TS. Phạm Hà Thương - Phó Giám đốc Trung tâm, bên cạnh giờ học văn hóa, các em còn được tham gia các hoạt động phát triển thể chất như bộ môn xiếc, rèn kỹ năng sống, trồng cây, tưới rau, nấu ăn... Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất mà còn hỗ trợ điều chỉnh hành vi, tăng khả năng tập trung và nâng cao kỹ năng xã hội.

Không chỉ dừng lại ở việc dạy chữ hay rèn kỹ năng, giáo dục đặc biệt còn là hành trình nuôi dưỡng cảm xúc và niềm tin. Những người thầy tại các trung tâm vừa là giáo viên, vừa là người bạn đồng hành, kiên trì lắng nghe và ghi nhận từng thay đổi nhỏ của trẻ.

Học sinh tham gia hoạt động lao động trải nghiệm, rèn kỹ năng tự phục vụ và hòa nhập cộng đồng.

Cũng theo TS. Phạm Hà Thương, để trẻ tự kỷ có thể hòa nhập, điều quan trọng trước hết là sự đón nhận từ môi trường xung quanh. Cần tạo ra môi trường học tập và sinh hoạt phù hợp với đặc điểm của trẻ. Điều này đòi hỏi những người làm việc trực tiếp với trẻ phải có kiến thức, kỹ năng và sự linh hoạt trong phương pháp giáo dục. Khi môi trường được điều chỉnh phù hợp, trẻ sẽ có thêm nhiều cơ hội tham gia học tập và các hoạt động cộng đồng.

Khi được can thiệp sớm, đúng phương pháp và có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – xã hội, nhiều trẻ tự kỷ đã có những tiến bộ rõ rệt. Chung tay vì trẻ tự kỷ không chỉ là trách nhiệm của các gia đình hay những người làm giáo dục đặc biệt, mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng trong việc xây dựng một xã hội nhân ái, bao dung, nơi không một em nhỏ nào bị bỏ lại phía sau.

Kim Liên