Phát triển thương mại điện tử: Cơ hội và thách thức đan xen

Kỳ I: Tiên phong nền kinh tế số

Xác định phát triển thương mại điện tử (TMĐT) là xu thế tất yếu trong quá trình chuyển đổi số, xây dựng xã hội số, kinh tế số, thời gian qua, Phú Thọ đã triển khai đồng bộ các giải pháp, từng bước đưa TMĐT phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, thay đổi thói quen mua sắm, tiêu dùng của người dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Nhiều sản phẩm nông sản, OCOP của tỉnh như: Thịt chua, chè xanh, rau sắn... được giới thiệu, quảng bá thông qua hình thức livetream trên nền tảng TikTok.

“Bắt nhịp” xu thế 4.0

TMĐT là hình thức mua bán hàng hoá, dịch vụ thông qua các nền tảng trực tuyến, thay vì phải thực hiện giao dịch trực tiếp tại cửa hàng như hình thức truyền thống, giúp các giao dịch mua bán, thanh toán và giao nhận sản phẩm mọi lúc, mọi nơi.

Xác định vai trò của TMĐT, tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 3423/KH-UBND tỉnh ngày 5/8/2020 về phát triển TMĐT giai đoạn 2021- 2025 nhằm triển khai các giải pháp, hoạt động hỗ trợ phát triển TMĐT, đưa TMĐT trở thành hoạt động được sử dụng, ứng dụng phổ biến trong các cơ quan Nhà nước và đại bộ phận doanh nghiệp. Cùng với đó, tỉnh tiếp tục có nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy việc ứng dụng rộng rãi TMĐT trong doanh nghiệp và cộng đồng Nhân dân... thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trên cơ sở kế hoạch của tỉnh, nhiều ứng dụng chuyển đổi số trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội được các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), cơ sở sản xuất trong tỉnh chủ động ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh; sử dụng phương thức bán hàng đa kênh, kết hợp cả truyền thống và trực tuyến thông qua các app, website bán hàng; mạng xã hội; email; Youtube; sàn TMĐT (Shopee, Lazada)... nhằm tăng cơ hội cho sản phẩm tiếp cận nhiều khách hàng; tương tác với khách hàng được nhanh chóng hơn cũng như giảm thiểu thời gian, chi phí bán hàng.

Là HTX tiên phong trong nền kinh tế số, HTX thịt chua Thanh Sơn - Phú Thọ, thị trấn Thanh Sơn, huyện Thanh Sơn luôn chú trọng việc bán hàng trên các nền tảng TMĐT... Bà Hà Thị Ngọc Điệp - Phó Giám đốc HTX cho biết: “Ngoài cửa hàng để phục vụ khách hàng trực tiếp và liên kết với một số cửa hàng nông sản sạch, cửa hàng tiện lợi trong và ngoài tỉnh, đều đặn mỗi tuần từ 2 - 3 lần vào các khung giờ buổi trưa và buổi tối, thành viên HTX lại tất bật chuẩn bị máy móc, thiết bị ánh sáng, hàng hóa, xây dựng “kịch bản” về sản phẩm thực hiện livetream trên các nền tảng mạng xã hội Facebook, TikTok. Trung bình mỗi phiên livetream, HTX bán được từ 200 - 250 sản phẩm thịt chua hộp, thịt chua ống nứa, cá thính, thịt thính, nem sợi... Nhờ linh hoạt trong khâu bán hàng, quy mô sản xuất của HTX được duy trì ổn định, doanh thu bán hàng liên tục tăng, trong đó doanh thu từ bán hàng trực tuyến chiếm khoảng 30%.

Bên cạnh việc livetream bán hàng trên mạng xã hội, nhiều doanh nghiệp, HTX cũng quan tâm xây dựng website, thành lập tài khoản bán hàng trên các sàn TMĐT như: Shope, Laza, Sendo... Công ty TNHH Maika Food, khu 5, xã Xuân Lộc, huyện Thanh Thủy là một minh chứng rõ nét trong việc xây dựng thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại. Nhờ việc đưa sản phẩm lên sàn TMĐT, các sản phẩm: Bột trà xanh Matcha, trà đinh lăng, trà gạo lứt, trà matcha sữa... đã được nhiều khách hàng trong, ngoài tỉnh đặt mua.

Giám đốc Công ty TNHH Maika Food Nguyễn Thị Hương cho biết: “Bán hàng trực tuyến là giải pháp hữu ích trong thời đại công nghệ số không chỉ giúp mở rộng thị trường, tiếp cận được với nhiều khách hàng hơn, mà còn mang lại những lợi ích vượt trội về chi phí, hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh”.

Chuyển đổi số đã tạo ra “làn gió mới” thúc đẩy các thành phần kinh tế phát triển, trong đó có ngành thương mại - dịch vụ khi các doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh biết cách ứng dụng công nghệ số để chuyển đổi mô hình từ bán hàng truyền thống sang bán hàng đa kênh. TMĐT sẽ dần khẳng định được tính ưu việt trong việc thay đổi thói quen, hành vi mua sắm của người tiêu dùng và là công cụ, phương thức kinh doanh quan trọng giúp các doanh nghiệp và người tiêu dùng trong tỉnh tiếp cận được thông tin thị trường, tiết kiệm thời gian giao dịch, chi phí sản xuất, thanh toán nhanh chóng, tiện lợi...

HTX thịt chua Thanh Sơn - Phú Thọ, thị trấn Thanh Sơn, huyện Thanh Sơn thực hiện livetream tìm kiếm khách hàng trên nền tảng số.

Tạo đà phát triển thương mại điện tử

Thời gian qua, tỉnh luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất trong quá trình chuyển đổi số, thông qua việc triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm “tạo đà” phát triển TMĐT, góp phần nâng cao năng lực thích ứng với những xu thế kinh doanh và công nghệ mới. Tỉnh Phú Thọ đã đầu tư, xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, trang bị cơ bản hiện đại với mạng lưới hạ tầng viễn thông, internet phủ kín rộng khắp các vùng miền, tạo tiền đề cho việc thúc đẩy TMĐT. Chỉ trong vài năm gần đây, tỉnh đã đầu tư nâng cấp trên 3.800 trạm BTS; phủ sóng 4G với trên 1.600 trạm và đã triển khai phát sóng 5G. Cáp quang băng rộng được cung cấp đến 100% cơ quan Nhà nước và gần 80% hộ gia đình. Hiện 100% thôn bản thuộc khu vực đặc biệt khó khăn được phủ sóng thông tin di động; trên 80% dân số trong độ tuổi trưởng thành có điện thoại thông minh...

Nền tảng hạ tầng phục vụ hoạt động TMĐT được hoàn thiện, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển TMĐT. Qua rà soát của cơ quan chức năng, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 2 website cung cấp dịch vụ TMĐT đã đăng ký; 85 website TMĐT bán hàng hoạt động và đã thông báo với Bộ Công Thương. Năm 2024, chỉ số TMĐT của tỉnh đạt vị trí thứ 27 trong bảng xếp hạng 58 tỉnh, thành phố.

Để có được kết quả đó, các hoạt động hỗ trợ, ứng dụng TMĐT phát triển sản phẩm, tìm kiếm thị trường tiêu thụ được chú trọng. Điển hình năm 2024, Sở Công thương đã hỗ trợ xây dựng 5 bộ nhận diện thương hiệu cho các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tỉnh nhằm triển khai ứng dụng TMĐT, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả marketing; hỗ trợ xây dựng phần mềm truy xuất nguồn gốc QR Code cho 6 doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất hàng nông sản nhằm giúp các đơn vị công khai, minh bạch thông tin về sản phẩm từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ; tiếp cận, áp dụng phương thức quản lý hiện đại đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của thị trường trong nước, tiêu chuẩn xuất khẩu.

Cùng với đó, hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất, chủ thể OCOP trên địa bàn tỉnh đăng tải thông tin, hình ảnh các sản phẩm OCOP lên Sàn giao dịch TMĐT giaothuong.net.vn; phối hợp tuyên truyền về TMĐT và Sàn giao dịch TMĐT trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đến nay, Sàn Sàn giao dịch TMĐT giaothuong.net.vn đã có 333 gian hàng với 1.013 sản phẩm dịch vụ, tăng 18 gian hàng và 51 sản phẩm dịch vụ so với năm 2023.

Bên cạnh đó, hoạt động tuyên truyền, đào tạo phát triển đào tạo phát triển nguồn nhân lực, phổ biến, nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng TMĐT được đẩy mạnh. Chỉ tính riêng năm 2024, hơn 500 cán bộ các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất và hội viên hội nông dân sản xuất kinh doanh tại huyện Thanh Ba và thị xã Phú Thọ đã được phổ biến kiến thức về TMĐT và tập huấn kỹ năng chuyển đổi số, ứng dụng TMĐT trong tiêu thụ sản phẩm. Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt cũng được khuyến khích với các hình thức như: Sử dụng ví điện tử, chuyển khoản, thanh toán qua thẻ... Hoạt động liên kết giữa các ngân hàng, tổ chức tài chính các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán được triển khai đồng bộ với các giải pháp công nghệ tiên tiến để bảo vệ thông tin khách hàng, ngăn chặn các hành vi gian lận, lừa đảo.

Đồng chí Đặng Việt Phương – Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: “Hoạt động đẩy mạnh kết nối tiêu thụ sản phẩm trên TMĐT, đặc biệt là sản phẩm OCOP của địa phương là giải pháp quan trọng để phát triển kinh tế số, giúp các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất quảng bá, xây dựng và phát triển thương hiệu, mở ra phương thức bán hàng mới, bắt kịp xu hướng tiêu dùng hiện nay. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp, HTX thu được thông tin phong phú về thị trường và đối tác; giảm chi phí tiếp thị và giao dịch; rút ngắn chu kỳ sản xuất, kinh doanh; tạo dựng và củng cố quan hệ bạn hàng, tạo điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa tại thị trường nội địa và xuất khẩu”.

>>> Kỳ 2- Thách thức trong thời kỷ nguyên số

Hà Nhung – Thanh Nga