Người gìn giữ văn hóa dân tộc Tày ở thôn Kiêu

Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, khi các giá trị văn hóa truyền thống có nguy cơ bị lãng quên, Hoàng Xuân Tuyền, sinh năm 1999, người con dân tộc Tày tại thôn Kiêu, xã Xuân Giang (Quang Bình) lại chọn cho mình một con đường đặc biệt. Với tình yêu mãnh liệt dành cho âm nhạc dân tộc, đặc biệt là đàn Tính và sáo, anh đã trở thành hình mẫu tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống.

Sinh ra và lớn lên trong không gian giàu bản sắc văn hóa của dân tộc Tày, âm thanh của đàn Tính và những điệu Then đã gắn bó với tuổi thơ của Tuyền. Nhưng sự phát triển của xã hội khiến những giá trị ấy dần phai nhạt trong mắt thế hệ trẻ, điều đó khiến anh không khỏi trăn trở và quyết tâm làm điều gì đó để thay đổi. Năm 2023, Tuyền bắt đầu hành trình tự học chơi đàn Tính và sáo thông qua các tài liệu trực tuyến. Với sự kiên trì và nỗ lực, anh nhanh chóng nắm vững các kỹ thuật cơ bản, từng bước chinh phục những giai điệu mộc mạc, trong trẻo mà sâu lắng của đàn Tính. Với Tuyền, cây đàn không chỉ là một nhạc cụ mà còn là hiện thân của linh hồn dân tộc Tày, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại.

Anh Hoàng Xuân Tuyền (đứng giữa) cùng các nghệ nhân biểu diễn tiết mục hát Then.

Chia sẻ về quá trình này, Tuyền cho biết: “Ban đầu, việc tự học qua mạng không hề dễ dàng vì không có ai hướng dẫn trực tiếp. Tôi phải xem đi xem lại từng video, để ý từ cách cầm đàn, cách gảy dây đến cách phối hợp nhịp điệu với lời hát. Có những đoạn nhạc khó, tôi mất cả tuần để tập đi tập lại. Nhưng điều đặc biệt là mỗi lần tiếng đàn vang lên, tôi cảm nhận được sự kết nối với cội nguồn. Nó như một lời nhắc nhở tôi đang góp phần bảo tồn một phần di sản quý giá của dân tộc mình. Âm thanh của đàn Tính và tiếng sáo mang lại cảm giác rất đặc biệt. Nó khiến tôi như được trở về với những ký ức tuổi thơ, khi cả nhà cùng quây quần bên ánh lửa, nghe ông bà kể chuyện xưa, hát Then. Đó là một sự yên bình mà tôi muốn chia sẻ với mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ. Tôi mong rằng âm nhạc dân tộc không chỉ là ký ức mà sẽ luôn hiện hữu, đồng hành cùng thế hệ trẻ trong cuộc sống hiện đại.”

Không chỉ dừng lại ở việc tự học, Tuyền còn tích cực tham gia các hoạt động văn hóa tại địa phương. Là hội viên của Hội nghệ nhân dân gian xã Xuân Giang, anh thường xuyên biểu diễn tại các sự kiện, các buổi giao lưu văn nghệ của thôn, xã. Qua mỗi lần biểu diễn, anh kể lại những câu chuyện về nguồn gốc nhạc cụ, cách chế tác đàn tính hay ý nghĩa tâm linh của điệu Then, giúp mọi người thêm hiểu và trân trọng giá trị văn hóa.

Ông Hoàng Văn Bính, Chủ tịch Hội nghệ nhân dân gian xã Xuân Giang, cho biết: “Hoàng Xuân Tuyền là tấm gương sáng trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc Tày. Tuyền không chỉ đam mê nhạc cụ dân tộc như đàn Tính, sáo, mà còn có ý thức sâu sắc trong việc giữ gìn và lan tỏa giá trị truyền thống. Tích cực tham gia các sự kiện văn hóa, biểu diễn và chia sẻ với cộng đồng về ý nghĩa, giá trị của nhạc cụ. Tinh thần kiên trì và trách nhiệm của Tuyền thực sự truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương”.

Với những nỗ lực của mình, Hoàng Xuân Tuyền đã trở thành ngọn lửa truyền cảm hứng, khơi dậy niềm yêu thích âm nhạc dân tộc trong cộng đồng. Tiếng đàn Tính và tiếng sáo của anh không chỉ gợi nhớ vẻ đẹp truyền thống mà còn mở ra cánh cửa để thế hệ trẻ thêm hiểu, thêm yêu di sản văn hóa. Trong thời đại công nghệ số, những nỗ lực của Tuyền giống như một dòng suối trong mát, giữ cho bản sắc văn hóa Tày không bị mai một. Đó cũng là lời nhắc nhở rằng, dù xã hội có phát triển đến đâu, cội nguồn văn hóa vẫn luôn là giá trị không thể thay thế, cần được gìn giữ và truyền lại cho thế hệ mai sau. Hoàng Xuân Tuyền, với tình yêu mãnh liệt và sự cống hiến không ngừng, đã và đang viết nên câu chuyện đẹp về hành trình bảo tồn văn hóa. Một câu chuyện đầy cảm hứng, nối dài giá trị văn hóa từ quá khứ, hiện tại và hướng đến tương lai.

Trung Hậu (Quang Bình)/Báo Hà Giang