Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9 (1945 - 2025)

Những cuộc đổi mới toàn diện của nền giáo dục

Nền giáo dục Việt Nam đã trải qua chặng đường đầy biến động và đột phá trong 2 thập niên đầu thế kỷ 21, từ củng cố nền tảng đến đổi mới căn bản, toàn diện. Nền giáo dục cũng ngày càng được quan tâm đặc biệt, thể hiện vai trò là quốc sách hàng đầu.

Giai đoạn đầu những năm 2000, giáo dục tập trung mở rộng quy mô; từ năm 2011 - 2020 chuyển hướng sang đổi mới căn bản toàn diện, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và hội nhập quốc tế.

Sau năm 2020, ngành giáo dục có những giải pháp đột phá để khẳng định vai trò then chốt trong sự phát triển của đất nước.

Đến năm 2025, hệ thống giáo dục hình thành mạng lưới đồng bộ từ mầm non đến sau đại học, đa dạng loại hình, tiệm cận chuẩn mực khu vực và quốc tế

Củng cố nền tảng và phổ cập giáo dục

Giai đoạn 2000-2010, giáo dục Việt Nam được định hình bởi những thay đổi triết lý sâu sắc: từ cơ chế quản lý tập trung và nguồn lực chủ yếu từ ngân sách nhà nước sang nền giáo dục được xã hội hóa; từ giáo dục trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; từ ứng dụng công nghệ thông tin đơn thuần sang chuyển đổi số toàn diện... Những chính sách này không chỉ khẳng định quan điểm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” mà còn hướng tới xây dựng một nền giáo dục nhân văn, hiện đại, đảm bảo công bằng và chủ động hội nhập quốc tế.

Đây cũng là giai đoạn tập trung củng cố nền tảng và phổ cập giáo dục. Đến năm 2000, Việt Nam đã hoàn thành phổ cập tiểu học và xóa mù chữ. Đến tháng 6.2010, cả 63 tỉnh, thành phố (cũ) đều đạt chuẩn phổ cập THCS. Giai đoạn này cũng ghi nhận việc triển khai chương trình và sách giáo khoa phổ thông mới từ năm 2002.

Luật Giáo dục 2005 ra đời đã bãi bỏ mô hình bán công, thay thế bằng dân lập, tư thục, tạo khung pháp lý cho xã hội hóa giáo dục. Ở bậc ĐH, luật Giáo dục 2005 lần đầu đưa ra khái niệm “kiểm định chất lượng”, và năm 2007, Bộ GD-ĐT ban hành bộ tiêu chuẩn gồm 10 tiêu chuẩn, 61 tiêu chí, bước khởi đầu cho hệ thống đảm bảo chất lượng theo chuẩn quốc tế.

Cải cách mạnh mẽ

“Giáo dục là quốc sách hàng đầu” là quan điểm nền tảng được thể hiện nhất quán trong các chính sách trong hơn 2 thập niên qua. Điều này được cụ thể hóa bằng việc ưu tiên nguồn lực, đặc biệt là với sự ra đời của Nghị quyết số 29-NQ/TW (năm 2013) của Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XI, trong đó khẳng định tầm quan trọng của việc ưu tiên chi ngân sách nhà nước cho giáo dục, đạt tối thiểu 20% tổng chi.

Nghị quyết 29 được xem là văn bản then chốt định hướng cho cuộc cách mạng “Đổi mới căn bản, toàn diện” GD-ĐT, một trong những chủ trương lớn nhất của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục. Sự đổi mới này nhằm tạo ra con người Việt Nam phát triển toàn diện và xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, tập trung chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế.

Nhiều quyết sách tạo đột phá phát triển GD-ĐT để Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng

Trên cơ sở Nghị quyết 29, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục với nhiều cải cách lớn được triển khai. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được ban hành, chuyển từ tiếp cận nội dung sang phát triển năng lực, phẩm chất; sách giáo khoa lần đầu tiên được xã hội hóa do nhiều nhóm tác giả biên soạn, triển khai từ lớp 1 (2020 - 2021). Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trở thành bắt buộc; nhiều môn học bắt buộc trở thành môn học lựa chọn ở cấp THPT...

Đây cũng là giai đoạn ra đời luật Giáo dục 2019 thể chế hóa nhiều chính sách quan trọng của giáo dục, bổ sung quy định về chương trình, sách giáo khoa, chuẩn giáo viên và chính sách hỗ trợ học sinh khó khăn.

Công bằng giáo dục được cải thiện nhờ chính sách hỗ trợ học sinh nghèo, vùng khó khăn, dân tộc thiểu số, giúp gia tăng tỷ lệ nhập học của nhóm yếu thế.

Hội nhập quốc tế và chuyển đổi số trở thành động lực mới: nhiều cơ sở đào tạo liên kết quốc tế, trong khi chuyển đổi số sau đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy xây dựng kho học liệu số, dạy học trực tuyến và quản trị hiện đại, đặt nền móng cho hệ sinh thái giáo dục số của Việt Nam.

Đến năm 2025, hệ thống giáo dục hình thành mạng lưới đồng bộ từ mầm non đến sau đại học, đa dạng loại hình, tiệm cận chuẩn mực khu vực và quốc tế.

Nhiều quyết sách lớn sẽ được triển khai

Nhấn mạnh chưa bao giờ GD-ĐT được quan tâm như thời điểm hiện nay, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhận định: Ngành giáo dục đang được đặt ra nhiều nhiệm vụ, được kỳ vọng, được phó thác rất lớn. Đất nước đứng trước sự đột phá thì không thể không phát triển GD-ĐT. Thách thức của ngành giáo dục không phải chỉ là ứng phó với khó khăn, với cái nghèo mà là ứng phó trước thách thức của sự phát triển. “Sứ mệnh của chúng ta rất lớn mà không phát triển được là có lỗi lớn”, người đứng đầu ngành giáo dục khẳng định.

Ông Kim Sơn cũng khẳng định từ khóa cho năm học đánh dấu tròn 80 năm ngành GD-ĐT là “triển khai”, rất nhiều quyết sách lớn sẽ được triển khai từ năm học này như: Việc xây dựng, triển khai thực hiện 4 đạo luật quan trọng trong thời gian tới (luật Nhà giáo, luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Giáo dục, luật Giáo dục đại học sửa đổi và luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi); Việc thực hiện các nghị quyết mới được ban hành và dự kiến được ban hành trong thời gian tới về hiện đại hóa GD-ĐT, miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến phổ thông, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi...

Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học mới gần đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng cho biết Bộ Chính trị sẽ ban hành các nghị quyết tạo đột phá phát triển GD-ĐT, đồng thời chỉ đạo: “Hơn lúc nào hết, chúng ta cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực cho phát triển GD-ĐT, tạo ra mọi cơ chế, chính sách thực sự thông thoáng, thuận lợi, hạ tầng hiện đại, thông suốt, con người và quản lý phải thông minh”.

Nguồn thanhnien.vn