Phú Thọ chủ động thực thi EVFTA - cơ hội mới cho phát triển bền vững

Sau hơn 5 năm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, Phú Thọ đang từng bước khai thác hiệu quả những lợi thế mà hiệp định mang lại, mở rộng thị trường xuất khẩu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Việc EU xóa bỏ khoảng 70% dòng thuế đối với hàng hóa Việt Nam ngay từ khi hiệp định có hiệu lực đã mở ra cơ hội lớn cho các ngành thế mạnh của tỉnh như chè, gỗ, linh kiện điện tử, may mặc và nông sản chế biến tiếp cận thị trường hơn 450 triệu dân với tiêu chuẩn chất lượng cao.

EVFTA là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới giữa Việt Nam và 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu - khu vực kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, với thu nhập bình quân trên 40.000 USD/người/năm. Theo lộ trình, các dòng thuế còn lại sẽ tiếp tục được cắt giảm mạnh trong giai đoạn từ năm 2027 đến 2030. Không chỉ mang lại lợi ích về thuế quan, EVFTA còn thúc đẩy cải cách thể chế, nâng cao tiêu chuẩn lao động, môi trường, chất lượng sản phẩm, qua đó tạo nền tảng cho phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng.

Lãnh đạo Sở Công Thương thăm Công ty TNHH COSMOS

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động do xung đột Nga - Ucraina, xu hướng gia tăng các biện pháp bảo hộ thương mại và đứt gãy chuỗi cung ứng, EVFTA tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng đối với quá trình phục hồi và tăng trưởng của kinh tế Việt Nam. Theo báo cáo 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đạt khoảng 762,44 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm trước; trong đó xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, nhập khẩu đạt 371,44 tỷ USD, cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu gần 19,6 tỷ USD. Những con số này cho thấy xuất khẩu vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế trong bối cảnh nhiều thách thức đan xen.

Đặc biệt, EVFTA đã góp phần giúp Việt Nam giữ vững thị trường EU - một thị trường lớn, ổn định và có tính dự báo cao. Không chỉ đem lại lợi thế về thuế quan, EVFTA còn tạo niềm tin cho các nhà đầu tư châu Âu, thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh và bền vững ngày càng khắt khe của EU.

Tại Phú Thọ - địa phương có tốc độ công nghiệp hóa nhanh và năng lực sản xuất ngày càng được nâng cao - hoạt động xuất nhập khẩu trong 10 tháng năm 2025 tiếp tục ghi nhận kết quả ấn tượng. Kim ngạch xuất khẩu đạt 29,684 tỷ USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 30,642 tỷ USD. Với quy mô giao thương trên 60 tỷ USD chỉ trong 10 tháng, Phú Thọ ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng quốc gia.

Ngay từ khi EVFTA có hiệu lực từ năm 2020, các tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình và Phú Thọ (cũ) đã chủ động ban hành kế hoạch thực thi, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu của thị trường EU. Sau khi sáp nhập tỉnh từ ngày 1/7/2025, Phú Thọ tiếp tục kiện toàn Ban Hội nhập kinh tế quốc tế và Tổ giúp việc, triển khai đồng bộ các giải pháp từ cơ chế chính sách, đào tạo nguồn nhân lực đến xúc tiến thương mại và thu hút đầu tư.

Theo ông Hoàng Xuân Phú - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Phú Thọ, EVFTA đã và đang phát huy vai trò là động lực quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Hiệp định không chỉ mở ra một thị trường lớn và ổn định với hơn 450 triệu dân, mà còn thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao từ châu Âu, hỗ trợ nâng cấp công nghệ, mở rộng sản xuất và tạo thêm việc làm. Bên cạnh đó, EVFTA giúp ổn định chuỗi cung ứng, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn nguyên liệu, máy móc, thiết bị hiện đại từ EU, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, nâng cao tiêu chuẩn sản xuất theo yêu cầu của thị trường quốc tế.

Ngành chè là một trong những lĩnh vực tiêu biểu tận dụng tốt cơ hội từ EVFTA. Công ty TNHH Chè Hoài Trung (xã Chí Tiên) hiện sản xuất khoảng 1.000 tấn chè thành phẩm mỗi năm. Bên cạnh sản phẩm chè đen truyền thống, doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền sản xuất chè xanh, có sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia và xuất khẩu sang nhiều thị trường châu Âu. Theo bà Bùi Thị Mão - Giám đốc Công ty, để có sản phẩm chất lượng cao, doanh nghiệp đặc biệt chú trọng phát triển vùng nguyên liệu bền vững, lựa chọn giống chè tốt, áp dụng quy trình chăm sóc theo hướng hữu cơ, bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn và truy xuất nguồn gốc.

Công ty TNHH Chè Hoài Trung (xã Chí Tiên) hiện sản xuất khoảng 1.000 tấn chè thành phẩm mỗi năm

Ngành gỗ Phú Thọ cũng đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với hơn 123.000 ha rừng trồng và khoảng 200 doanh nghiệp, hợp tác xã chế biến gỗ, Phú Thọ trở thành trung tâm sản xuất gỗ quan trọng của khu vực Trung du miền núi phía Bắc. Các sản phẩm gỗ của tỉnh rất đa dạng, từ dăm mảnh, ván bóc đến các sản phẩm tinh chế có giá trị gia tăng cao. Nhiều doanh nghiệp đã xuất khẩu sản phẩm sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và các nước EU. Theo ông Nguyễn Thành Minh - Giám đốc Công ty TNHH Thành Minh MN Phú Thọ, các doanh nghiệp đang tích cực đầu tư đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất và hướng tới các dòng sản phẩm có giá trị cao phục vụ xuất khẩu bền vững.

Song song với đó, công nghiệp hỗ trợ đang trở thành nền tảng quan trọng cho quá trình hội nhập. Toàn tỉnh hiện có hơn 400 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đang hoạt động, trong đó 24 doanh nghiệp có sản phẩm thuộc danh mục ưu tiên phát triển được Bộ Công Thương xác nhận. Trên 70 doanh nghiệp đã tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của các tập đoàn lớn như Honda, Toyota, Samsung, khẳng định năng lực sản xuất và chất lượng của doanh nghiệp Phú Thọ trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, việc phát triển sản phẩm OCOP và cấp mã số vùng trồng được xác định là giải pháp then chốt để nâng cao giá trị và mở rộng thị trường xuất khẩu. Hiện toàn tỉnh có hơn 609 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên - là nguồn hàng hóa phong phú để tiếp cận các thị trường khó tính. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Phú Thọ, đến nay toàn tỉnh đã cấp hơn 660 mã số vùng trồng cho các sản phẩm như bưởi, cam, chuối, chè, bí xanh, bí đỏ, rau các loại; trong đó có 109 mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu sang các thị trường như EU, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Cùng với phát triển sản xuất, Phú Thọ đẩy mạnh xúc tiến đầu tư, mở rộng hợp tác với các thị trường tiềm năng tại châu Âu, Mỹ, Úc; đồng thời đón đầu xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu từ các quốc gia thành viên CPTPP và EVFTA. Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng xúc tiến đầu tư tại chỗ, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp ổn định sản xuất và mở rộng quy mô. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng 1.000 doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu; kim ngạch xuất khẩu 10 tháng năm 2025 đạt hơn 29 tỷ USD, ước cả năm đạt 36,8 tỷ USD, với các nhóm hàng chủ lực như máy móc, thiết bị, linh kiện điện tử, giày dép, may mặc và nông sản.

Thực tế cho thấy, không chỉ doanh nghiệp trong nước mà cả các doanh nghiệp FDI tại Phú Thọ cũng đang hưởng lợi rõ nét từ EVFTA. Ông Đỗ Đức Thành, Giám đốc Công ty TNHH COSMOS cho biết, dù sản phẩm của doanh nghiệp chủ yếu phục vụ khách hàng Mỹ, tuy nhiên về mặt thực tế giao hàng cho EU rất là nhiều. Bởi khách hàng Mỹ thường kinh doanh ở 2 châu lục: Châu Mỹ và Châu Âu, thì việc xuất khẩu hàng sang Châu Âu với ưu đãi thuế liên quan đến hiệp định EVFTA sẽ giúp cho doanh nghiệp Mỹ rất yên tâm tăng thêm sản lượng đặt hàng tại Việt Nam. Đây là cơ hội để các công ty trên địa bàn tỉnh chúng ta phát triển thêm được các khách hàng.

Tuy vậy, bên cạnh những cơ hội to lớn, doanh nghiệp Phú Thọ vẫn phải đối mặt với không ít thách thức như chi phí logistics còn cao, yêu cầu khắt khe của EU về môi trường, lao động và phát triển bền vững; năng lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp chưa đồng đều. Trước thực tế đó, Phú Thọ xác định các định hướng trọng tâm trong thời gian tới gồm: Phát triển các nhóm sản phẩm chủ lực đạt chuẩn EU; đẩy mạnh đầu tư công nghệ và chuyển đổi số trong kiểm soát chất lượng; chuẩn hóa vùng nguyên liệu gắn với truy xuất nguồn gốc; tăng cường kết nối với các tổ chức xúc tiến thương mại quốc tế để mở rộng thị trường xuất khẩu.

Theo ông Hoàng Xuân Phú, để tận dụng hiệu quả EVFTA, doanh nghiệp cần nắm vững quy tắc xuất xứ - điều kiện tiên quyết để được hưởng ưu đãi thuế quan; chủ động cập nhật biểu thuế, tiêu chuẩn kỹ thuật và các quy định mới của thị trường EU; đồng thời đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng chuỗi cung ứng đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, bền vững. Ngành Công Thương tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua các hoạt động tập huấn, tư vấn, kết nối đối tác và hỗ trợ xử lý những vướng mắc phát sinh trong quá trình xuất khẩu.

Có thể khẳng định, EVFTA đang trở thành “cánh cửa lớn” đưa hàng hóa Phú Thọ vươn ra thị trường quốc tế. Với sự chủ động của chính quyền, tinh thần đổi mới, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp và tiềm năng sẵn có của các ngành kinh tế chủ lực, Phú Thọ đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới một nền kinh tế hiện đại, xanh, bền vững và hội nhập sâu rộng trong giai đoạn phát triển mới.

Trần Minh Thuật