“Tết Độc lập” ở bản Lác - nơi tình thân bền chặt như sợi chỉ đỏ

Mỗi dịp Quốc khánh 2/9, khi khắp nơi rợp trời cờ đỏ sao vàng thì ở bản Lác, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ lại bừng lên một sức sống đặc biệt. Những nếp nhà sàn của người Thái nơi đây không chỉ được trang hoàng cờ hoa, mà còn vang vọng tiếng cười, tiếng khèn, tiếng trống rộn ràng trong một cái Tết rất riêng - “Tết Độc lập”.

Trong dịp “Tết độc lập” cả bản Lác như được khoác thêm tấm áo mới lung linh sắc cờ

Tết bản

Theo lời kể của các bậc cao niên trong bản, “Tết Độc lập” đã gắn bó với đời sống đồng bào nơi đây ngay từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Đến nay đã tròn 80 năm. Thuở ban đầu, đời sống bà con còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. “Tết Độc lập” khi ấy chỉ là mấy mâm cơm giản dị, vài điệu xòe, trò chơi dân gian nhưng chan chứa nghĩa tình.

Dẫu không có mâm cao cỗ đầy, người dân vẫn quây quần bên nhau, hát múa, cười nói, trao gửi tình thân. Ngày nay, đời sống khấm khá hơn, nhiều hộ tham gia làm du lịch cộng đồng, song bản sắc “Tết Độc lập” vẫn được giữ nguyên. “Đó là một cái Tết đặc biệt, vừa để chào mừng ngày Quốc khánh của đất nước, vừa để gắn kết tình làng nghĩa xóm”, chị Vì Thị Thiên - một người dân ở bản Lác chia sẻ. Dù thời gian có đổi thay, “Tết Độc lập” vẫn là sợi dây gắn kết cộng đồng, là niềm tự hào về tinh thần yêu nước của người Thái ở xã Mai Hạ.

Mỗi con đường, mỗi góc nhà ở bản Lác như bừng lên một sức sống mới trong dịp “Tết độc lập”

Cả bản Lác hiện có hơn 140 hộ dân, được chia thành 3 “tổ liên gia tự quản”. Trong đó, có 90 hộ làm du lịch cộng đồng. Song nếp sống gắn bó với ruộng nương, chăn nuôi vẫn là chủ đạo. Chính vì thế, mâm cơm “Tết Độc lập” ở đây không phải cao lương mỹ vị mà là sản vật địa phương với những món ăn làm từ thịt gà, thịt lợn tự nuôi, rau hái trong vườn, cá bắt dưới suối, gạo nếp từ nương.

Anh Hà Công Giang, Tổ trưởng “tổ liên gia số 2” chia sẻ: Ở bản Lác, người ta ăn “Tết Độc lập” là ăn Tết cả làng. Mỗi gia đình góp một phần. Người dăm ba cân thịt, người một con gà, cân gạo nếp, mớ rau, con cá... để làm cỗ chung. Khi ăn uống sẽ mời các tổ liên gia khác đến cùng. Cứ xoay vòng như vậy để cả bản cùng chung vui. Không khí đông vui, rộn ràng như ngày hội lớn.

Nhiều du khách phương xa khi đến bản Lác đã vô cùng thích thú và choáng ngợp với những “tuyến cờ” hiện diện khắp nơi trong bản

Bên mâm cỗ ấy, rượu cần được chuyền tay, khèn trống rộn ràng, trai gái múa hát, trẻ nhỏ cười vang. Đó không chỉ là cuộc vui, mà còn là dịp để mỗi người trao gửi, sẻ chia tình thân. Người bản Lác tự hào bởi cái tình luôn đong đầy trong cuộc sống thường ngày.

Chị Vì Thị Thiên chia sẻ thêm: Ở đây, người dân có thể khác họ như Hà, Khà, Vì... nhưng tất thay luôn sống đoàn kết, gắn bó, coi nhau như anh em một nhà. Còn chị Hà Thị Mơ thì tâm sự: Dân bản Lác dù tiền bạc không nhiều, nhưng tình cảm là thứ giàu có nhất. Hễ nhà ai có việc, hàng xóm đều xúm lại giúp đỡ, mỗi người một tay. Nhà nào cũng có cửa, nhưng chẳng bao giờ khóa vì không lo mất cắp. Ngay cả ngọn rau, sợi tơ, cái kén cũng không ai lấy của nhau bao giờ.

Tình thân là thứ không bao giờ thiếu trong cuộc sống của những con người ở bản Lác (ảnh: chị Hà Thị Tin (phải) ở tổ Liên gia số 3 chúc mừng người cao tuổi trong bản trong bữa cơm đoàn viên “Tết độc lập”)

Cái tình ấy còn thể hiện trong cách làm du lịch. Ông Hà Công Tui, Tổ trưởng “tổ liên gia số 3”, cho biết: Người dân làm du lịch nhưng sống hòa thuận, không tranh giành khách. Nhiều khi chủ nhà đi vắng, hàng xóm sẵn sàng đón khách giúp, nấu nướng, dọn dẹp mà không hề nề hà.

Mâm cơm ngày “Tết độc lập” ở bản Lác không cầu kỳ nhưng nó chứa đậm tinh thần đoàn kết, sẻ chia, gắn bó

Chính sự chan hòa, đôn hậu ấy đã tạo nên sức hút riêng cho bản Lác. Du khách đến không chỉ vì phong cảnh, văn hóa, mà còn bởi tình người nồng ấm.

Nét văn hóa tỏa sáng

“Tết Độc lập” của người Thái bản Lác không chỉ giữ gìn tinh thần dân tộc mà còn lan tỏa ra bạn bè quốc tế.

Du khách nước ngoài thích thú khi đến khám phá và có những trải nghiệm thú vị về văn hóa, cuộc sống con người ở bản Lác

Từ lâu, bản Lác đã nổi danh là một bản du lịch cộng đồng có tiếng, được du khách trong nước và quốc tế ghi nhận. Cùng với những nét văn hóa bản địa đặc sắc được gìn giữ nguyên vẹn thì “Tết Độc lập” của người dân ở bản Lác cũng đã trở thành “nhịp cầu” để tinh thần Việt lan tỏa tới bạn bè quốc tế. Trong ngày Tết, dù là người trong bản hay du khách phương xa, tất cả đều được đón tiếp như người thân trong gia đình.

Không chỉ du khách nước ngoài mà du khách trong nước cũng vô cùng thích thú khi đến thăm quan, trải nghiệm văn hóa, cuộc sống nơi đây

Bữa cơm chung không phân biệt lạ quen. Anh Jean Martin, một du khách Pháp đến bản Lác trong dịp “Tết Độc lập” đã xúc động thốt lên: Ở đây, tôi không cảm thấy mình là khách. Người dân ở bản Lác tiếp đón tôi như một người trong gia đình, cùng ngồi bên bếp lửa, cùng uống rượu cần, cùng múa hát. Tôi đã đi nhiều nơi, nhưng chưa bao giờ có những trải nghiệm thú vị, ấm áp, chan chứa tình người đến thế.

Trong dịp “Tết độc lập”, bản Lác trở thành điểm đến thú vị cho nhiều bạn trẻ

“Tết Độc lập” ở bản Lác cho tôi thấy tinh thần đoàn kết, niềm tự hào dân tộc của người Việt Nam và đó là điều thật sự đáng ngưỡng mộ. Còn anh bạn đồng hành của Jean Martin là Luc Pierre lần đầu đến bản Lác đúng dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, đã xúc động nói: Tôi thật sự bất ngờ. Khi đến đây chúng tôi được mời vào mâm cơm chung, ăn những món giản dị nhưng ngon đến lạ. Người dân nơi đây coi tôi như một thành viên trong gia đình, không hề có khoảng cách. Qua đó tôi thấy được một Việt Nam nồng hậu, giàu tình người và một tinh thần đoàn kết mạnh mẽ. Đó là trải nghiệm tôi sẽ không bao giờ quên.

Ở nơi đây, nụ cười dường như không bao giờ tắt

Đối với du khách, những trải nghiệm ấy không chỉ là kỷ niệm khó quên. “Tết Độc lập” còn là minh chứng sống động cho sức mạnh của văn hóa cộng đồng. Người Thái ở bản Lác giữ chân du khách không chỉ bằng nét văn hóa bản địa đặc sắc của kiến trúc nhà sàn, điệu xòe rộn ràng hay những bộ váy áo rực rỡ. Mà người dân nơi đây níu bước chân du khách, bạn bè bốn phương bằng sự chân thành, mộc mạc, ấm áp, đôn hậu trong từng cử chỉ, ánh mắt.

Nhìn vào cách người Thái ở bản Lác ăn “Tết Độc lập”, có thể thấy đây không chỉ là một ngày hội của cộng đồng, mà còn là biểu tượng của tinh thần Việt. Trong những ngày “Tết Độc lập”, điều ấy càng rõ nét hơn. Ở mỗi mâm cơm, trong mỗi điệu múa, người ta không chỉ thấy tình thân, mà còn thấy cả một tinh thần Việt Nam đoàn kết, sẻ chia, gắn bó.

Dưới mỗi mái nhà sàn, trong nếp sống bình yên, giai điệu tổ quốc luôn được ngân lên trọn vẹn bởi những người trẻ trở về với bản Lác trong dịp “Tết độc lập”

Trải qua 80 năm, “Tết Độc lập” ở bản Lác vẫn được giữ gìn như một nét văn hóa đặc sắc. Nó không chỉ nuôi dưỡng niềm tự hào của người dân bản địa mà còn trở thành điểm nhấn văn hóa, góp phần làm giàu thêm bản sắc Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Trong tiếng khèn, tiếng trống; trong những bữa cơm “xoay vòng” của người dân bản Lác, người ta thấy rõ sự cố kết cộng đồng, tình thân chan hòa, niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Và cứ thế, mỗi “mùa thu tháng 9”, bản Lác lại vang lên khúc ca “Tết Độc lập”, khúc ca của tình người, tình đất nước, của một dân tộc luôn biết biến gian khó thành niềm vui, biến ký ức lịch sử thành hiện tại rực rỡ.

Mạnh Hùng