Vị thế mới từ tiềm năng văn hóa, thể thao và du lịch Đất Tổ

Phú Thọ - vùng đất cội nguồn dân tộc đang đứng trước thời khắc lịch sử. Sau sự kiện hợp nhất mang tính chiến lược, một không gian phát triển rộng lớn hơn, một nguồn lực đa dạng hơn đang mở ra, đòi hỏi tầm nhìn mới để biến tiềm năng thành vị thế, biến di sản thành động lực. Nhìn lại chặng đường đã qua và hướng tới tương lai, bức tranh văn hóa, thể thao và du lịch (VH-TT&DL) của tỉnh đang hiện lên với những gam màu rực rỡ của thành tựu và là bước ngoặt để khai thác tối đa lợi thế, khẳng định vị thế trên bản đồ cả nước.

Di sản văn hóa Tây Thiên ở xã Đại Đình. Ảnh: Dương Chung

Vùng đất hội tụ tinh hoa di sản và bản sắc đa dạng

Phú Thọ được biết đến là vùng đất cội nguồn dân tộc với hệ thống di sản văn hóa phong phú. Toàn tỉnh 2.778 di tích, trong đó có 6 di tích quốc gia đặc biệt, 6 bảo vật quốc gia; gần 2.000 di sản phi vật thể, đặc biệt 5 di sản được UNESCO vinh danh như “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương”, “Hát Xoan Phú Thọ”... đã vượt ra khỏi khuôn khổ bảo tồn đơn thuần. Những di sản này đã thực sự “sống” trong cộng đồng, trở thành điểm tựa tinh thần, niềm tự hào và là nguồn cảm hứng sáng tạo vô tận. Sau sáp nhập, kho tàng di sản này càng thêm phong phú khi hội tụ các sắc thái văn hóa đặc trưng của vùng trung du, miền núi, trong đó có văn hóa Mường Hòa Bình và văn hóa đồng bằng Bắc Bộ.

Giai đoạn vừa qua, ngành VH-TT&DL tỉnh đạt nhiều thành tựu toàn diện. Công tác bảo tồn, tu bổ di tích được đẩy mạnh. Nguồn lực đầu tư khổng lồ lên tới 1.100 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2025, với sự chung tay của Nhà nước và xã hội hoá đã giúp gần 250 lượt di tích được tu bổ, tôn tạo, khoác lên mình tấm áo mới mà vẫn giữ trọn vẹn nét cổ kính, uy nghiêm.

Song song đó, đời sống văn hóa cơ sở đã trở thành một dòng chảy sôi động. Hơn 330 chương trình nghệ thuật phục vụ miền núi, hàng nghìn buổi chiếu phim, tuyên truyền lưu động mỗi năm đã đưa văn hóa len lỏi vào từng thôn xóm, bản làng. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” không còn là khẩu hiệu mà đã hóa thành những hành động cụ thể, người dân hiến đất làm đường, chung tay xây nhà văn hóa, tạo dựng môi trường sống văn minh. Tỷ lệ gia đình văn hóa đạt gần 95% là con số biết nói, phản ánh sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và hành động của mỗi người dân.

Du khách tìm hiểu di sản Hát xoan Phú Thọ được UNESCO vinh danh. Ảnh: Phương Thanh

Không chỉ là nơi gìn giữ “hồn cốt” dân tộc, Phú Thọ còn sở hữu lợi thế lớn về cảnh quan thiên nhiên, khí hậu, hệ thống sông hồ, đồi núi, tạo điều kiện hình thành các sản phẩm du lịch đặc trưng. Hồ Hòa Bình, hồ Tam Đảo, Khu di tích danh thắng Tây Thiên, Khu du lịch quốc gia Đền Hùng... đang trở thành những điểm đến hấp dẫn, kết nối thuận tiện với Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Trên nền tảng văn hóa giàu bản sắc, du lịch Phú Thọ đã có những bước tiến vượt bậc, trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch phía Bắc. Con số ước đón 14,5 triệu lượt khách và tổng thu 14.800 tỷ đồng vào năm 2025, tốc độ tăng trưởng bình quân trên 10%/năm cho thấy một sức hấp dẫn mãnh liệt. Sự thành công này không phải là ngẫu nhiên. Đó là kết quả của một chiến lược đầu tư bài bản vào hạ tầng và đa dạng hóa sản phẩm. Toàn tỉnh hiện có 1.520 cơ sở lưu trú với hơn 20.000 buồng phòng, trong đó có những khách sạn 4-5 sao đẳng cấp, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của dòng khách cao cấp. Các khu du lịch trọng điểm như Khu Di tích lịch sử Đền Hùng, Khu du lịch Tam Đảo đã được định hình rõ nét, trở thành những “thỏi nam châm” hút khách.

Du lịch hồ Hoà Bình thu hút khách du lịch đến thăm quan, trải nghiệm.

Điều đáng ghi nhận là sự chuyển dịch trong tư duy làm du lịch. Phú Thọ không chỉ khai thác những gì sẵn có mà đã chủ động tạo ra những sản phẩm mới, đặc sắc. Du lịch văn hóa tâm linh với tâm điểm là Đền Hùng, Đền Mẫu Âu Cơ được kết nối với du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái, chăm sóc sức khỏe. Các sự kiện văn hóa, thể thao, lễ hội được tổ chức thường xuyên, tạo ra những lý do mới để du khách quay trở lại. Công tác quảng bá, xúc tiến cũng được đẩy mạnh một cách chuyên nghiệp qua các nền tảng số và các hội chợ du lịch lớn, đưa hình ảnh du lịch Đất Tổ vươn ra cả nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, lĩnh vực thể thao cũng góp một gam màu đầy tự hào vào bức tranh chung. Việc đăng cai thành công các sự kiện tầm cỡ quốc tế như SEA Games 31 (Bóng đá nam, Muay, Golf), vòng loại giải U23 Châu Á đã khẳng định năng lực tổ chức và hạ tầng thể thao hiện đại của tỉnh. Những sự kiện này không chỉ là ngày hội thể thao mà còn là cơ hội vàng để quảng bá hình ảnh Phú Thọ năng động, mến khách. Thành tích cao cũng ghi nhận những bước tiến đáng kể với 1.336 huy chương các loại tại các giải quốc gia và quốc tế.

Thể thao quần chúng phát triển mạnh mẽ, Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” đi vào cuộc sống, góp phần nâng cao sức khỏe và thể chất cho người dân, tạo nền tảng vững chắc cho thể thao đỉnh cao.

Định hướng phát triển – Xây dựng trung tâm sự kiện và điểm đến hàng đầu

Việc hợp nhất tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hoà Bình đã mở ra không gian địa lý rộng lớn, tài nguyên đa dạng và tiềm năng cộng hưởng to lớn. Tuy nhiên cũng đặt ra những thách thức không nhỏ. Đây là lúc Phú Thọ cần một tầm nhìn chiến lược, những giải pháp đột phá để biến cơ hội thành hiện thực.

Theo đồng chí Dương Hoàng Hương - Giám đốc Sở VH-TT&DL, trong giai đoạn tới, tỉnh xác định phát triển văn hóa, con người là khâu đột phá, biến văn hóa thành nguồn lực nội sinh quan trọng cho phát triển bền vững. Các nhiệm vụ trọng tâm tập trung thực hiện gồm: Định hình hệ giá trị và bản sắc văn hóa Phú Thọ mở rộng, trong đó có nghiên cứu, hệ thống hóa, làm rõ những yếu tố cốt lõi của con người Phú Thọ, kết hợp hài hòa các sắc thái văn hóa vùng miền, tạo bản sắc đa dạng nhưng thống nhất.

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản gắn với du lịch, chú trọng xây dựng công viên khảo cổ học tại các di chỉ xóm Trại, làng Vành, xóm Rền, Đồng Đậu; đẩy mạnh lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận thêm các di sản mới như: Mo Mường, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên.

Bên cạnh đó, phát triển sản phẩm du lịch “độc nhất vô nhị” như liên kết các tuyến du lịch tâm linh - lịch sử - sinh thái - nghỉ dưỡng; đầu tư các khu du lịch hồ Hòa Bình, hồ Tam Đảo đạt chuẩn quốc gia; đẩy mạnh du lịch cộng đồng, trải nghiệm, thể thao. Xây dựng Phú Thọ thành “trung tâm sự kiện” quốc gia đăng cai các giải thể thao, festival văn hóa, hội chợ quốc tế; ưu tiên xây dựng các công trình biểu tượng như Tháp Hùng Vương. Chú trọng chuyển đổi số và phát triển công nghiệp văn hóa như số hóa dữ liệu di sản, xây dựng bản đồ số về di sản văn hóa, phát triển các ngành công nghiệp sáng tạo như điện ảnh, biểu diễn, du lịch văn hóa...

Giải Vô địch xe đạp đường trường và địa hình trẻ quốc gia lần thứ 30, năm 2025 được tổ chức tại tỉnh Phú Thọ.

Phú Thọ đang hội tụ đầy đủ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để bứt phá. Vị thế của vùng Đất Tổ linh thiêng, kết hợp với tiềm năng to lớn của một không gian phát triển mới, đang tạo ra một lực đẩy cộng hưởng mạnh mẽ. Bằng một tầm nhìn xa, những bước đi quyết liệt và sự đồng lòng của toàn Đảng bộ và Nhân dân, Phú Thọ hoàn toàn có thể thực hiện được khát vọng trở thành một tỉnh tốp đầu trong khu vực, điểm đến hấp dẫn, trung tâm văn hóa có sức lan tỏa, xứng đáng với với vị thế vùng đất Tổ Hùng Vương - nơi khởi nguồn của dân tộc Việt Nam.

Hương Lan