4 loại thực phẩm “chữa lành” đường ruột sau dùng kháng sinh

Sau một đợt dùng kháng sinh, tham khảo 4 loại thực phẩm chiến lược giúp hệ tiêu hóa phục hồi tốt hơn.

Đường ruột là một bộ phận quan trọng trong hệ tiêu hóa của con người và có vai trò then chốt đối với sức khỏe tổng thể. Việc sử dụng thuốc kháng sinh đi kèm với tác động đáng kể đến hệ vi sinh đường ruột.

1. Những gì có thể xảy ra với cơ thể và đường ruột sau dùng thuốc kháng sinh?

Sau một đợt dùng kháng sinh, cơ thể đặc biệt là hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch, có thể trải qua một số thay đổi đáng kể. Kháng sinh được thiết kế để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh nhưng chúng thường không phân biệt được đâu là vi khuẩn xấu và đâu là vi khuẩn tốt gây ra cho cơ thể những hậu quả như:

Hệ vi sinh vật đường ruột bị suy yếu và mất cân bằng: Đây là tác động rõ rệt và phổ biến nhất. Kháng sinh quét sạch cả những vi khuẩn có lợi (lợi khuẩn) cùng với vi khuẩn gây bệnh. Điều này khiến hệ vi sinh vật đường ruột (microbiome) trở nên nghèo nàn và mất đi sự cân bằng tự nhiên. Hậu quả là vi khuẩn có hại có thể phát triển mạnh mẽ hơn, gây ra các vấn đề.

Rối loạn tiêu hóa: Sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột thường dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy (tiêu chảy liên quan đến kháng sinh), đầy hơi, chướng bụng, đau quặn bụng, hoặc táo bón. Điều này xảy ra vì lợi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn và duy trì sức khỏe đường ruột.

Suy giảm chức năng miễn dịch: Khoảng 70-80% tế bào miễn dịch của cơ thể nằm ở đường ruột. Khi hệ vi sinh vật đường ruột bị tổn thương, khả năng miễn dịch của cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng. Có thể cảm thấy sức đề kháng yếu hơn, dễ bị ốm vặt hơn sau đợt dùng kháng sinh.

Thiếu hụt vitamin: Một số vi khuẩn có lợi trong ruột đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp các vitamin thiết yếu như vitamin K và một số vitamin nhóm B. Khi số lượng lợi khuẩn giảm, quá trình tổng hợp này có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến thiếu hụt các vitamin này.

Cảm giác uể oải, mệt mỏi: Sự mất cân bằng đường ruột và suy giảm miễn dịch có thể khiến cơ thể cảm thấy thiếu năng lượng, uể oải và không được khỏe mạnh như bình thường.

Có thể ảnh hưởng tâm trạng: Nghiên cứu ngày càng chỉ ra mối liên hệ giữa trục não - ruột. Sự mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, có khả năng tác động đến tâm trạng và thậm chí là tăng nguy cơ lo âu, trầm cảm ở một số người.

2. Tham khảo 4 loại thực phẩm giúp đường ruột khỏe mạnh sau dùng thuốc kháng sinh

Bổ sung thực phẩm prebiotics

Prebiotics là các loại chất xơ và hợp chất thực vật không được tiêu hóa trong ruột non của con người nhưng lại là thức ăn cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Việc bổ sung prebiotics giúp nuôi dưỡng và thúc đẩy sự phát triển của hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, đặc biệt quan trọng sau khi dùng kháng sinh.

Những thực phẩm phổ biến chứa nhiều prebiotics có thể dễ dàng bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày như tỏi, hành tây, tỏi tây, yến mạch, khoai tây đã nấu chín và để nguội (quá trình làm nguội khoai tây sau khi nấu chín sẽ tạo ra tinh bột kháng, một dạng prebiotic), chuối xanh (hàm lượng tinh bột kháng trong chuối xanh rất cao, biến nó thành một prebiotic mạnh mẽ), atisô, táo, hạt chia, hạt lanh...

Thực phẩm giàu prebiotics

Probiotics đóng vai trò rất quan trọng và có lợi cho sức khỏe đường ruột, đặc biệt là sau khi đã dùng kháng sinh.

Khi bổ sung probiotics, chúng sẽ đưa các chủng vi khuẩn có lợi trở lại đường ruột, từ đó tái thiết lập sự cân bằng hệ vi sinh vật đã bị suy giảm. Điều này giúp giảm đáng kể các tác dụng phụ như tiêu chảy liên quan đến kháng sinh

Hơn nữa, probiotics còn tăng cường chức năng hàng rào ruột, củng cố lớp niêm mạc để bảo vệ chống lại vi khuẩn có hại. Một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh cũng là nền tảng giúp hỗ trợ miễn dịch và cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng của cơ thể.

Hãy tìm các loại thực phẩm lên men như sữa chua, kefir, dưa cải bắp muối chua, kim chi, miso, tempeh, natto, kombucha và dưa muối lên men trong nước muối. Các loại phô mai ủ lâu năm như gouda và Cheddar cũng chứa các chủng vi khuẩn có lợi. Prebiotics có thể tăng cường hiệu quả của probiotics, vì vậy việc kết hợp cả hai có thể mang lại lợi ích.

Để tối ưu hiệu quả, nên bổ sung probiotics cách thời gian uống kháng sinh ít nhất 2-3 giờ và tiếp tục sử dụng trong một vài tuần (hoặc theo khuyến nghị của bác sĩ) sau khi kết thúc liệu trình kháng sinh để đảm bảo hệ vi sinh vật đường ruột được phục hồi hoàn toàn. Việc kết hợp cả prebiotics (thức ăn cho probiotics) và probiotics sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất cho sức khỏe đường ruột.

Thực phẩm chứa chất béo lành mạnh

Để giúp đường ruột phục hồi và khỏe mạnh sau một đợt dùng thuốc kháng sinh, việc bổ sung các loại chất béo lành mạnh vào chế độ ăn là vô cùng cần thiết.

Chất béo lành mạnh không chỉ có lợi cho tim mạch mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột. Chất béo lành mạnh giúp các vi khuẩn có lợi sống sót trong hành trình đi qua hệ tiêu hóa, đặc biệt là vượt qua môi trường acid của dạ dày, để đến được ruột non và ruột già, nơi chúng thực hiện chức năng của mình và ổn định trong niêm mạc ruột. Sự hiện diện của chất béo tạo một môi trường thuận lợi hơn cho sự tồn tại và phát triển của các lợi khuẩn đã bị suy giảm do kháng sinh.

Có thể dễ dàng bổ sung các loại chất béo lành mạnh này vào bữa ăn hàng ngày: Dầu ô liu nguyên chất, quả bơ, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt dẻ cười, hạt điều) là món ăn vặt bổ dưỡng và có thể thêm vào sữa chua, ngũ cốc. Các loại hạt nhỏ (hạt lanh, hạt chia, hạt gai dầu và hạt hướng dương) có thể rắc vào sữa chua, sinh tố, hoặc các món ăn khác để tăng cường chất xơ và chất béo lành mạnh.

Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Việc bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa là vô cùng hữu ích để giúp đường ruột phục hồi. Thực phẩm giàu chất oxy hóa hỗ trợ quá trình phục hồi các tế bào niêm mạc ruột đã bị tổn thương hoặc suy yếu do căng thẳng oxy hóa gây ra bởi thuốc kháng sinh. Chúng vô hiệu hóa các gốc tự do có hại và thúc đẩy quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể. Hơ nữa, bằng cách chống lại căng thẳng oxy hóa, chất chống oxy hóa bảo vệ các tế bào đường ruột khỏi những tổn thương sâu hơn, giúp đường ruột nhanh chóng trở lại trạng thái khỏe mạnh.

Để tăng cường chất chống oxy hóa cho đường ruột sau kháng sinh, nên bổ sung các loại thực phẩm sau vào chế độ ăn:

Các loại trái cây: Các loại quả mọng (việt quất, mâm xôi, dâu tây, mâm xôi đen), cam, chanh, dứa, mận, dưa hấu...

Rau củ màu sắc đậm: Bắp cải tím, cà tím, cải xoăn, rau bina (cải bó xôi), atisô, ớt chuông, cà chua, cà rốt, khoai lang...

T.S (Bs theo suckhoedoisong.vn)