Chăn gà du mục - Bảo tồn và phát huy nguồn gen gà nhiều cựa Tân Sơn

Sinh ra và lớn lên ở vùng sơn cước, gắn bó với gà nhiều cựa từ nhỏ, chàng trai người Mường Nguyễn Văn Đức (sinh năm 1985 ở xã Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ) luôn tự hào khi địa phương mình có giống gà “chín cựa” trong truyền thuyết “Sơn Tinh, Thủy Tinh" từ thời đại Hùng Vương. Đây là sản vật quý giúp đồng bào địa phương phát triển kinh tế, tăng thu nhập, nâng cao đời sống. Đặc biệt, anh Đức đã nhân giống, nuôi thành công giống gà “chín cựa” quý hiếm có một không hai, đem lại doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm. Không chỉ nuôi tại trang trại, anh còn chăn gà du mục - dùng xe ô tô đưa gà đi chăn thả ngoài thiên nhiên, giúp gà khỏe mạnh, có chất lượng thịt thơm ngon hơn.

Một ngày chăn gà du mục của anh Đức bắt đầu bằng việc thức dậy lúc 6 giờ sáng để chuẩn bị ngô hạt, nước uống cho gà, kiểm tra dầu, xăng, ắc quy của xe để 8 giờ lên đường.

Năm 2013, anh Đức khởi nghiệp với mô hình nuôi gà nhiều cựa sau khi đi khắp các bản làng, gõ cửa từng nhà người dân ở các xã vùng lõi và vùng ven Vườn Quốc gia Xuân Sơn để tìm kiếm, mua lại với mục đích lưu giữ, bảo tồn gà nhiều cựa thuần chủng.

Năm 2021, anh Nguyễn Văn Đức thành lập Công ty TNHH Một thành viên Nắng Trung Du với quyết tâm hồi sinh giống gà trong truyền thuyết. Hiện, công ty đang liên kết, bao tiêu sản phẩm với hơn 10 hộ chăn nuôi gà nhiều cựa tại các xã: Tân Sơn, Lai Đồng, Minh Đài, Xuân Đài..., mở hướng thoát nghèo cho bà con đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương.

Đầu năm 2025, anh Đức mua xe ô tô cũ, hoán cải thành chuồng gà di động đủ không gian chứa 50 con.

Thời gian đầu, anh đậu xe trong vườn, tối nhốt gà vào, sáng thả ra. Sau đó đưa gà di chuyển đến những địa điểm như bờ sông, bờ suối có bãi cát sỏi để gà được sống đúng tập tính tắm cát, ăn sỏi và các loại côn trùng.

Đến nay, mô hình nuôi gà nhiều cựa du mục của anh Đức ngày càng được nhiều người biết đến. Các video ngắn trên mạng xã hội như facebook, youtube, tiktok của anh luôn thu hút nhiều người theo dõi, trong đó có những video đạt 1 - 2,5 triệu lượt xem.

Nhiều du khách nước ngoài (Nhật, Trung Quốc...) đến tham quan, trải nghiệm quy trình chăn nuôi gà; thưởng thức các sản phẩm gà nhiều cựa luộc, ủ muối... khen ngon và muốn tiêu thụ ở những cửa hàng cao cấp của nước họ.

Ngọc Lam