Dịch vụ công trực tuyến – Ghi ở xã đặc biệt khó khăn

Thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là bước tiến quan trọng nhằm xây dựng chính quyền phục vụ, đồng hành cùng người dân trong thời đại chuyển đổi số. Sau hơn 1 tháng đi vào hoạt động, tại Lạc Lương - xã vùng sâu đặc biệt khó khăn, cấp ủy Đảng, chính quyền đã có nhiều cách làm hiệu quả nhằm triển khai thông suốt các dịch vụ công trực tuyến, tuy nhiên vẫn còn những nút thắt cần tháo gỡ.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Lạc Lương tập trung giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân trên địa bàn.

Ghi nhận nhiều cách làm hiệu quả

Xã Lạc Lương được hình thành trên cơ sở sáp nhập 4 xã vùng đặc biệt khó khăn của huyện Yên Thủy cũ là Lạc Lương, Lạc Sỹ, Bảo Hiệu và Đa Phúc. Xã có diện tích tự nhiên hơn 130 km2, quy mô dân số trên 25 nghìn người.

Ngày 1/7/2025, Trung tâm Phục vụ Hành chính công xã Lạc Lương chính thức đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau sáp nhập. Đây là một bước đi chiến lược nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tại cơ sở, đưa dịch vụ công đến gần hơn với người dân vùng cao. Tuy nhiên, cái khó ở đây là cuộc sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn, nhiều hộ chưa sử dụng điện thoại thông minh và chưa cài đặt VNeID mức độ 2. Đặc biệt, đối tượng người già, trung niên – những người ít tiếp cận công nghệ thông tin trực tiếp đi làm các dịch vụ công rất nhiều, buộc mỗi cán bộ ở đây phải trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ từng người.

Ngay trong tháng 7 vừa qua, nhiều người cao tuổi trên địa bàn xã phải thực hiện thủ tục để hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng theo Nghị định 176/2025 của Chính phủ. Để có thể giải quyết kịp thời chế độ, chính sách cho người dân, xã đà rà soát toàn bộ đối tượng, linh hoạt “chuyển” Trung tâm lên hội trường lớn của xã, huy động cán bộ, đoàn viên thanh niên chia thành các tổ để hỗ trợ người dân trong từng thao tác: từ tra cứu thông tin, nộp hồ sơ đến nhận kết quả qua dịch vụ bưu chính công ích.

Đồng chí Nguyễn Đức Vân – Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Lạc Lương cho biết: Trung tâm đã triển khai đồng bộ các phần mềm hành chính điện tử, sử dụng chứng thư số công vụ, hệ thống mạng, camera giám sát... Việc công khai minh bạch các quy trình, lệ phí, thời gian xử lý giúp người dân an tâm và tin tưởng. Trong suốt quá trình thực hiện các dịch vụ công, xã thoả thuận với VNPT cử cán bộ trực hỗ trợ người dân đăng ký hồ sơ ban đầu. Đặc biệt, Đoàn Thanh niên của xã đã thành lập tổ xung kích để hỗ trợ người dân thực hiện các dịch vụ công trực tuyến.

Với những cách làm linh hoạt, hiệu quả và chủ động, quyết liệt trong triển khai, mặc dù là xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, các dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn được thực hiện thông suốt. Tính đến hết ngày 29/7/2025, Trung tâm đã tiếp nhận khoảng 2.000 lượt tổ chức, cá nhân đến giao dịch, tiếp nhận 880 hồ sơ, trong đó có tới 847 hồ sơ được nộp trực tuyến – một con số ấn tượng cho một địa phương miền núi. Đáng chú ý, không có hồ sơ nào bị quá hạn, 706 hồ sơ được giải quyết trước hạn và 36 hồ sơ đúng hạn.

Để tạo thuận lợi cho người dân làm thủ tục, Trung tâm Phục vụ hành chính công đã trang bị máy lấy số tự động.

Những nút thắt cần tháo gỡ để “số hóa” vùng cao

Nhận những kết quả tích cực sau hơn 1 tháng vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công, tuy nhiên cấp ủy Đảng, chính quyền nơi đây vẫn còn nhiều băn khoăn, lo lắng. Chia sẻ vấn đề này, đồng chí Nguyễn Đức Vân – Phó Giám đốc Trung tâm cho biết: Trong hơn 1 tháng vận hành, chúng tôi chủ yếu tiếp nhận và xử lý các loại thủ tục hành chính thông thường. Thực tế, các thủ tục về đất đai thường chiếm tỷ lệ lớn và đây cũng là loại thủ tục phức tạp, nhiều quy trình.

Trong đó, việc cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay thủ tục giao đất, cho thuê đất đòi hỏi cơ quan giải quyết không chỉ là UBND xã mà liên thông đến Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai với nhiều bước như xác nhận hiện trạng sử dụng đất, trích lục bản đồ, trích đo địa chính, cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu... Về lâu dài, để có thể xử lý được các thủ tục này, đòi hỏi đội ngũ cán bộ xã phải thực sự được tập huấn bài bản, cầm tay chỉ việc mới có thể “thuộc” quy trình và vận hành một cách hiệu quả, thông suốt.

Đặc biệt, xã gặp khó khăn khi thiết bị công nghệ đã cũ (nhiều máy móc được trang bị từ lâu), một số cán bộ chưa có chữ ký số cá nhân, phần mềm một cửa đôi khi bị treo, phần mềm hộ tịch điện tử còn lỗi khiến việc xử lý hồ sơ gặp gián đoạn. Trong bối cảnh đó, nhiều người dân chưa quen sử dụng dịch vụ công trực tuyến, vẫn cần cán bộ hỗ trợ nhiều khâu, dẫn tới quá tải trong những thời điểm nhất định và mất nhiều thời gian.

Ngoài những hạn chế về hạ tầng công nghệ, Lạc Lương cũng đang đối mặt với những khó khăn do thiếu nhân lực về công nghệ thông tin để vận hành hệ thống chính quyền điện tử. Theo đồng chí Nguyễn Đức Vân: 15 cán bộ làm việc tại Trung tâm đều là những người đã có nhiều năm làm việc tại bộ phận 1 cửa của các xã và đã tập tập huấn về công nghệ thông tin. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, kỹ năng công nghệ thông tin của cán bộ, công chức chưa thể xử lý được có sự cố công nghệ thông tin, nhất là những sự cố bất ngờ vốn thường xuyên xảy ra trong khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Chính vì vậy, xã mong muốn được bố trí nguồn nhân lực được đào tạo bài bản về công nghệ thông tin.

Bài toán chuyển đổi số ở vùng cao không phải là bài toán được giải trong một sớm một chiều, nhưng với quyết tâm, sự vào cuộc của chính quyền, Lạc Lương đang dần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng chính quyền phục vụ - minh bạch – thân thiện. Tuy nhiên, theo những cán bộ nơi đây, để có thể đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, đầu tư hạ tầng công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được xác định là nhiệm vụ trọng tâm.

Cùng với đó, công tác tập huấn, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số cần được đẩy mạnh thông qua các buổi tập huấn, cầm tay chỉ việc. Đây là những yếu tố then chốt để xây dựng chính quyền phục vụ, gần dân và sát dân.

Đinh Hòa