Giữ vững thương hiệu, nâng cao giá trị của rau Su su Tam Đảo

Cây su su từ lâu gắn liền với vùng đất Tam Đảo - nơi có khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng đặc trưng ẩm mát, giúp loại rau xanh này phát triển và trở thành nguồn thu nhập chính của nhiều hộ dân ở các thôn ven chân núi Tam Đảo như Đồng Thanh, Làng Hà. Thế nhưng, giữa thị trường nông sản cạnh tranh gay gắt, sản phẩm rau su su nổi tiếng này vẫn đang khẳng định vị thế, hướng tới xây dựng sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP và xây dựng thương hiệu bền vững cho vùng đất Tam Đảo.

Khẳng định giá trị cây đặc sản địa phương

Không chỉ nổi tiếng ở khu du lịch Tam Đảo núi, cây su su giờ đây đã trở thành cây trồng chủ lực ở nhiều thôn vùng chân núi như Đồng Thanh, Làng Hà (xã Tam Đảo). Người dân nơi đây chủ yếu trồng thu hoạch ngọn su su lấy ngọn được ưa chuộng vì độ giòn, ngọt và dễ chế biến. Ông Lưu Văn Dương, Trưởng thôn Đồng Thanh cho biết: Toàn thôn hiện có 24 ha trồng su su, chiếm hơn 70% diện tích canh tác.

Nông dân Tam Đảo khẩn trương dựng giàn, chăm sóc su su sau ảnh hưởng của cơ bão số 10

Su su được trồng chủ yếu từ tháng đầu tháng 7 – 8 âm lịch, sau 2 đến 3 tháng bắt đầu cho thu hoạch. Tuy nhiên, năm 2025, người trồng su su ở Tam Đảo gặp khó khăn khi liên tiếp chịu ảnh hưởng của 2 cơn bão số 10 và số 11 gây mưa lớn khiến ngập lụt, toàn bộ diện tích hoa màu và cây giống bị hư hại nặng, nhiều hộ trồng su su bị mất trắng phải trồng lại từ đầu. Bà Lưu Thị Thu, thôn Làng Hà - người có hơn 10 năm gắn bó với cây su su chia sẻ: “Nhà tôi có 7 sào, mỗi sào thu về khoảng 50 - 60 triệu đồng/ vụ nếu thuận lợi thời tiết và được mùa. Nhưng năm nay mưa bão phá hỏng hết, giờ phải bỏ ra cả tạ giống su su cho mỗi sào để trồng lại.”

Giống su su chất lượng góp phần đảm bảo năng suất và chất lượng rau vụ mới cuối năm 2025

Cây su su Tam Đảo được trồng theo quy trình VietGAP từ nhiều năm nay. Quy trình sản xuất này đòi hỏi người nông dân phải tuân thủ nghiêm ngặt các bước từ khâu cải tạo đất, sử dụng phân bón hữu cơ, kiểm soát nguồn nước đến thu hái và bảo quản sản phẩm. Trưởng thôn Đồng Thanh Lưu Văn Dương cho biết: Việc canh tác su su theo tiêu chuẩn VietGAP đòi hỏi nhiều thời gian và công sức hơn so với cách trồng truyền thống, bởi bà con phải ủ phân hữu cơ, kiểm soát dịch bệnh và cải tạo đất kỹ lưỡng. Dù vất vả hơn nhưng bù lại sản phẩm su su Tam Đảo đạt chất lượng cao, an toàn cho người tiêu dùng, được thương lái và thị trường tin tưởng thu mua với giá bán cao hơn thông thường từ 10-20%.

Khi thu hoạch rau su su, người dân thường bán tại ruộng cho thương lái đem đi các chợ đầu mối ở trong và ngoài tỉnh, thậm chí xuất bán cho một số khách hàng nước ngoài. Vào tháng Giêng, khi trên núi trời lạnh (thường dưới 10 độ C), cây su su kém phát triển, thì bà con lại vận chuyển rau lên khu du lịch trên núi cung ứng, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của du khách.

Tuy nhiên, dù có chất lượng tốt và thương hiệu địa phương được nhiều người biết đến, su su Tam Đảo vẫn gặp khó trong khâu tiêu thụ và quảng bá bởi sản phẩm, hiện chưa xây dựng được nhãn hiệu riêng hay được chứng nhận sản phẩm OCOP, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu liên kết giữa các hộ, khiến giá cả bấp bênh. Hai năm trở lại đây, đầu ra có dấu hiệu chững lại, trong khi chi phí phân bón, giống lại tăng cao. “Chúng tôi mong được hỗ trợ thêm về giống cây trồng, phân bón vi sinh và các chương trình quảng bá thương hiệu”- ông Dương bày tỏ.

Để phát triển thành cây hàng hóa có giá trị gia tăng cao

Mặc dù cây rau su su Tam Đảo đã được nhiều người biết đến và đem lại giá trị cao. Tuy nhiên, để xây dựng thương hiệu nông sản, hướng tới phát triển cây rau su su trở thành cây hàng hóa, gia tăng giá trị, chính quyền địa phương và người dân Tam Đảo cần nhiều nỗ lực hơn nữa mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng và nâng cao giá trị thương hiệu nông sản này. Mô hình trồng su su sạch theo tiêu chuẩn VietGAP cần tiếp tục được nhân rộng; các hợp tác xã nông nghiệp được khuyến khích thành lập để tăng khả năng liên kết tiêu thụ và tạo uy tín sản phẩm trên thị trường.

Những mầm su su mới xanh trở lại báo hiệu một mùa vụ đầy hy vọng

Hướng phát triển gắn sản xuất su su với du lịch sinh thái là thế mạnh vốn có của Tam Đảo. Nếu như trước đây, du khách chỉ quen với món ăn “su su” ở các nhà hàng trên đỉnh núi, thì nay hoàn toàn có thể mở rộng trải nghiệm tham quan vùng trồng su su sạch, hái rau tại vườn, tìm hiểu quy trình canh tác. Điều này không chỉ giúp quảng bá thương hiệu su su Tam Đảo mà còn góp phần đa dạng hóa nguồn thu cho người dân địa phương.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đang mở ra cơ hội mới để su su Tam Đảo được chứng nhận và nâng tầm giá trị. Hiện nay, các thôn đang phối hợp cùng chính quyền xã hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp trên cấp Giấy chứng nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Khi đạt tiêu chuẩn, được cấp Giấy chứng nhận này, su su Tam Đảo sẽ có cơ hội được bao tiêu, quảng bá rộng rãi và xây dựng thương hiệu bền vững hơn. Không chỉ dừng lại ở cây trồng truyền thống, người dân nơi đây mong muốn được đào tạo, tập huấn kỹ thuật trồng trọt hiện đại, sử dụng phân bón vi sinh, giống năng suất cao để giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất.

Dẫu còn nhiều gian nan trong quá trình xây dựng thương hiệu, sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP nhưng hình ảnh những luống su su xanh mướt đang dần hồi sinh sau bão, người nông dân vẫn miệt mài vun trồng, niềm tin vào một vụ mùa mới. Khi mỗi ngọn rau xanh không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn chứa đựng câu chuyện về lao động, về sự kiên trì và khát vọng vươn lên thì hành trình chinh phục thị trường OCOP của su su Tam Đảo sẽ không còn xa.

Ngọc Ánh