Chuyện “gieo chữ” trên non cao

Kỳ 3: Thắp sáng giáo dục vùng khó

Ở xã Pà Cò, đồng bào dân tộc Mông, Thái chiếm đa số, trong đó dân tộc Mông có hơn 6.000 người. Với sự quan tâm của các cấp, ngành, chính quyền cơ sở, nỗ lực của các nhà trường, công tác giáo dục vùng khó đang có nhiều chuyển biến.

Bước tiến về chất lượng

Trường TH & THCS Hang Kia A với cơ sở vật chất khang trang, các thầy cô giáo yêu nghề, mến trẻ luôn đón chào các em nhỏ vùng cao đến lớp.

Cô giáo Ngần Thị Lâm, Hiệu trưởng trường TH & THCS Hang Kia A chia sẻ: Cách đây 7 năm, khi tôi lên nhận nhiệm vụ công tác, học trò ở đây khá rụt rè, ngại giao tiếp kể cả với các thầy, cô. Không riêng các bé lớp 1, 2, nhiều bạn lớp lớn cũng hạn chế về tiếng Việt nên khó khăn trong tiếp thu kiến thức. Điều đáng quan ngại là tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng diễn ra phổ biến. Theo thống kê vào thời điểm đó, nhà trường có gần 200 học sinh tiểu học nhưng đến chuyển cấp, mỗi hệ 6, 7, 8, 9 chỉ duy trì 1 lớp và học sinh lớp 9 chỉ còn 14 em.

Việc học được kết hợp với thực hành giúp các em khám phá thế giới trực quan sinh động.

Tại điểm trường chính có 3 thầy, cô giáo là người bản địa, gồm 2 cô giáo trực tiếp đứng lớp và 1 thầy giáo phó hiệu trưởng. Đây là các thầy, cô giáo có vai trò chính trong việc trang bị tiếng Việt, giảng dạy theo phương pháp “Song ngữ” (Mông - Việt) cho các học sinh. Đặc biệt, lớp học “Tiếng Việt cho em” từ sáng kiến của cô giáo Giàng Thị Sao đang mang lại hiệu ứng tích cực và mô hình đang được nhân rộng trong các trường học.

Kết hợp với chính quyền các xóm, bản, nhà trường tích cực tuyên truyền, vận động các gia đình cho con em trong độ tuổi đi học và không bỏ học giữa chừng; có sự quan tâm, hỗ trợ thiết thực, kịp thời để động viên, khích lệ học sinh đến lớp. Những năm gần đây, nhà trường đứng ra kết nối thiện nguyện, phối hợp tổ chức nhiều chương trình trao quà, tặng học bổng ý nghĩa khích lệ tinh thần hiếu học, vượt khó của các em, nhất là học sinh dân tộc thiểu số nghèo. Nhiều đoàn thiện nguyện huy động nguồn kinh phí mua sách vở, quần áo, chăn ấm, phương tiện đi lại... và phối hợp với các trường tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa cho các em nhân dịp lễ Tết, Trung thu, khai giảng năm học mới...

Các cô giáo trường TH & THCS Hang Kia A thăm các gia đình, động viên trẻ duy trì đi lớp đều đặn.

Từ việc kiên trì vận động học sinh và tăng cường hành trang tiếng Việt, sự học ở vùng đồng bào dân tộc Mông có nhiều tiến bộ, các em được tiếp thêm động lực đến trường và ngày càng hứng thú đến lớp. Biết tiếng Việt, khả năng tiếp thu bài học của học sinh cải thiện rõ rệt. Các thầy, cô giáo lớp trên không vất vả khi truyền thụ kiến thức. Năm học 2024 – 2025, tỷ lệ học sinh tiểu học, THCS cân đối, hạn chế tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng.

Được trang bị tiếng Việt, trẻ tự tin và yêu thích tìm hiểu kiến thức và học tập.

Khởi sắc giáo dục vùng dân tộc Mông

Thời gian qua, công tác giáo dục trên địa bàn xã Pà Cò được quan tâm cả về quy mô, chất lượng, cơ sở vật chất. Xã có đầy đủ các cấp học mầm non, tiểu học, THCS, từng bước được đầu tư theo hướng chuẩn hóa và kiên cố hóa. Các chính sách hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số, học sinh nghèo, gồm miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, học bổng... được thực hiện đầy đủ. Chất lượng giáo dục đại trà được duy trì ổn định. Tỷ lệ huy động học sinh ra lớp đúng độ tuổi đạt 98%; tỷ lệ học sinh bỏ học giảm đáng kể. Nhận thức của cộng đồng được nâng lên, nhiều gia đình tích cực chăm lo việc học tập của con em.

Cùng với đó, chất lượng giáo dục mũi nhọn bước đầu đạt được kết quả đáng khích lệ. Năm học 2024 – 2025, học sinh trường TH & THCS Hang Kia A tích cực tham gia các cuộc thi, hội thi. Theo đó, đạt được 2 giải khuyến khích tại cuộc thi Nghiên cứu Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh. Về hoạt động bề nổi, nhà trường có 1 em giành giải nhất cuộc thi Tiếng hát Thanh thiếu niên; 1 giải ba phần thi biểu diễn nhảy dân vũ tại Hội thi giao lưu Tiếng Anh học sinh tiểu học; 1 giải ba tại Ngày hội Stem cấp THCS cấp tỉnh...

Mong sao không còn học sinh bỏ học giữa chừng

Thông qua vận động hỗ trợ, các học sinh trường TH & THCS Hang Kia A nhận được sự quan tâm, tiếp sức đến trường.

Theo cô giáo Ngần Thị Lâm, Hiệu trưởng trường TH & THCS Hang Kia A, bên cạnh những khởi sắc, công tác giáo dục vùng đồng bào dân tộc Mông vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, như: Một bộ phận người dân do nhận thức hạn chế nên xem việc học không phải là nhu cầu cần thiết. Tập quán lấy vợ, lấy chồng sớm không đúng tuổi vẫn còn xảy ra, làm ảnh hưởng đến việc huy động trẻ trong độ tuổi đến trường và công tác duy trì sĩ số. Nhất là khối THCS, tỷ lệ học sinh chuyên cần còn chưa cao so với mặt bằng chung, học sinh vi phạm luật hôn nhân gia đình, sau đó bỏ bê việc học vẫn còn.

Năm học 2024- 2025, nhà trường có 439 học sinh, trong đó có 4 trường hợp tảo hôn; 40 em học sinh có bố, mẹ hoặc ông bị bắt đi tù hoặc án tử hình liên quan đến buôn bán ma túy. Điều này tác động đến tâm lý học sinh, dễ dẫn đến nguy cơ bỏ học giữa chừng.

Trường TH & THCS Hang Kia A tập dượt để chuẩn bị cho Lễ khai giảng năm học mới.

Bước sang năm học 2025- 2026, nhà trường tập trung triển khai dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng phù hợp với từng đối tượng học sinh, lồng ghép các chương trình giáo dục ngoại khóa, giáo dục kỹ năng sống, đồng thời luôn động viên, khuyến khích tinh thần tự học và ý thức sáng tạo của học sinh. Đặc biệt, để ngăn ngừa tình trạng học sinh bỏ học, nghỉ học, tiến tới không còn tảo hôn trong học sinh, nâng cao chất lượng giáo dục phổ cập, nhà trường tăng cường phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể địa phương tuyên truyền sâu rộng đến phụ huynh, học sinh về việc học tập và thực hiện tốt Luật Hôn nhân và Gia đình; huy động các nguồn lực để phát triển giáo dục; kết hợp cùng Ban đại diện cha mẹ học sinh và cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc vận động và duy trì sĩ số học sinh; tranh thủ sự ủng hộ tích cực của các tổ chức, cá nhân và phụ huynh học sinh giúp hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học.

=>>>Kỳ 1: Thầy giáo của bản

=>>>Kỳ 2: Cô giáo người Mông với lớp học “Tiếng Việt cho em”

Bùi Minh