Những điểm mới trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ

Ngày 1/7, Luật số 55/2024/QH15-Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) chính thức có hiệu lực. Luật mới có nhiều điều chỉnh quan trọng trong việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực PCCC&CNCH.

Những thay đổi này nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp; đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác phòng ngừa, xử lý sự cố cháy nổ và tai nạn, sự cố. Phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Phú Thọ đã có cuộc trao đổi với Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an tỉnh để làm rõ hơn về nội dung này.

Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an tỉnh.

* Phóng viên: Thưa Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng, từ 1/7, việc tiếp nhận hồ sơ hành chính trong lĩnh vực PCCC&CNCH sẽ có những thay đổi đáng kể. Thượng tá có thể làm rõ hơn về các hình thức tiếp nhận mới và những lợi ích cụ thể mà các hình thức này mang lại cho tổ chức, cá nhân khi thực hiện thủ tục?

* Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng: Từ ngày 1/7/2025, Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ số 55/2024/QH15 ngày 29/11/2024 có hiệu lực, mang đến nhiều điều chỉnh quan trọng trong việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực PCCC và CNCH. Những thay đổi này nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

Theo quy định mới tại Luật PCCC và CNCH, một số thủ tục hành chính trước đây được thực hiện trực tuyến trên Cổng dịch vụ công của Bộ Công an sẽ chính thức ngừng tiếp nhận từ ngày 1/7. Cụ thể, các thủ tục bị bãi bỏ bao gồm: Cấp, cấp lại Chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ PCCC và CNCH; phê duyệt phương án chữa cháy của cơ sở; cấp, cấp lại, cấp đổi giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ PCCC; cấp, cấp lại, cấp đổi chứng chỉ hành nghề tư vấn về PCCC.

Bên cạnh đó, một số thủ tục được chuyển qua cơ quan khác thực hiện như: Nhóm thủ tục cấp giấy phép vật chuyển chất hàng nguy hiểm cháy nổ được chuyển qua ngành Công thương hoặc ngành NN&MT thực hiện; một phần nhóm thủ tục về thẩm định, kiểm tra công tác nghiệm thu về PCCC được chuyển qua các cơ quan chuyên môn về xây dựng hoặc các cơ quan đăng kiểm thực hiện.

Ngoài ra, thực hiện Nghị định số 105/2025/NĐ-CP của Chính phủ, từ ngày 1/7, hồ sơ thủ tục hành chính trong lĩnh vực PCCC và CNCH theo 3 hình thức gồm: Tiếp nhận trực tiếp; tiếp nhận qua dịch vụ bưu chính và tiếp nhận trực tuyến qua cổng dịch vụ công. Để tránh gây nhũng nhiễu, phiền hà cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân; đồng thời tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, chi phí văn phòng phẩm..., có thể theo dõi, giám sát được tình trạng giải quyết hồ sơ ngay trên các thiết bị có kết nối internet Công an tỉnh tiếp nhận trực tuyến qua cổng dịch vụ công Bộ Công an.

* Phóng viên: Đề cập đến việc phân cấp thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực PCCC và CNCH cho các cấp Công an. Thượng tá có thể cho biết chi tiết hơn về việc phân cấp này diễn ra như thế nào và ý nghĩa của việc phân cấp này đối với hiệu quả công tác quản lý nhà nước về PCCC&CNCH?

* Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng: Theo Quyết định số 5461/QĐ-BCA-C07 ngày 27/6/2025 của Bộ Công an về việc công bố thủ tục hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ thuộc phạm vi, chức năng quản lý nhà nước của Bộ Công an gồm 9 thủ tục hành chính cụ thể: Theo Quyết định 5461/QĐ-BCA-C07 của Bộ Công an, các thủ tục hành chính liên quan đến PCCC&CNCH do Cục Cảnh sát PCCC&CNCH và Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH thuộc Công an cấp tỉnh thực hiện bao gồm nhiều nghiệp vụ quan trọng. Cả hai cơ quan này có thẩm quyền thẩm định và nghiệm thu về PCCC, đặc biệt là với những dự án xây dựng và phương tiện giao thông cần điều chỉnh thiết kế trong quá trình thi công. Cụ thể, các thủ tục này giúp đảm bảo rằng mọi thay đổi về thiết kế đều tuân thủ các quy định an toàn PCCC trước khi công trình được chấp thuận đưa vào sử dụng. Ngoài ra, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH cấp tỉnh còn có trách nhiệm cấp giấy chứng nhận kiểm định cho các phương tiện PCCC, đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Ngoài các thủ tục trên, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH cấp tỉnh còn thực hiện thủ tục cấp giấy phép lưu thông cho các phương tiện PCCC&CNCH. Bên cạnh đó, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH cấp tỉnh cũng phối hợp cùng UBND cấp xã để phục hồi hoạt động cho các cơ sở, phương tiện giao thông và hộ gia đình sau khi đã khắc phục các vi phạm về an toàn PCCC. UBND cấp xã là cơ quan trực tiếp giải quyết các chế độ, chính sách cho những người tham gia chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ bị tai nạn, bị thương hoặc tử vong mà chưa tham gia bảo hiểm y tế và xã hội, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm đối với những người cống hiến cho công tác này.

Việc phân cấp thẩm quyền trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước. Trước hết, việc này giúp tăng cường hiệu lực quản lý và phát huy vai trò của chính quyền địa phương. Thay vì tập trung giải quyết ở cấp trung ương, việc phân cấp cho phép các cơ quan cấp tỉnh và cấp xã nắm bắt sát sao hơn tình hình tại địa bàn, từ đó rút ngắn quy trình giải quyết, tránh quá tải và xử lý vi phạm nhanh chóng hơn. Các cấp chính quyền địa phương trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý các công trình, dự án thuộc phạm vi của mình, từ đó nâng cao tính kịp thời và chất lượng của công tác PCCC&CNCH tại cơ sở.

Bên cạnh đó, việc phân cấp cũng tạo thuận lợi lớn cho người dân và doanh nghiệp. Các thủ tục hành chính được giải quyết tại cấp gần nhất, giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí đi lại. Điều này không chỉ giúp đơn giản hóa quy trình mà còn hạn chế tình trạng “xin - cho”, thúc đẩy sự minh bạch và công khai trong công tác quản lý.

Việc phân cấp thẩm quyền là một động lực mạnh mẽ để thúc đẩy cải cách hành chính và chuyển đổi số. Khi phân quyền đi kèm với ứng dụng công nghệ và số hóa hồ sơ, hệ thống quản lý sẽ trở nên minh bạch và hiệu quả hơn. Đồng thời, trách nhiệm theo dõi và đánh giá sẽ được tăng cường ở từng cấp chính quyền, tạo nên một cơ chế quản lý chặt chẽ và chủ động.

Tóm lại, phân cấp thẩm quyền không chỉ là một biện pháp hành chính đơn thuần mà còn là một chiến lược quản lý hiệu quả, hướng đến xây dựng một hệ thống PCCC&CNCH chuyên nghiệp, hiện đại, chủ động và có khả năng phục hồi tốt sau sự cố*

* Phóng viên: Với những điểm mới về thủ tục hành chính và phân cấp phân quyền, đồng chí đánh giá như thế nào về những thuận lợi và khó khăn mà các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh và người dân có thể gặp phải khi thực hiện các quy định PCCC&CNCH từ ngày 1/7/2025? Có những lưu ý đặc biệt nào dành cho họ để thích ứng với những thay đổi này ?

Mỗi cán bộ, chiến sĩ Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an tỉnh luôn phải trau dồi kiến thức pháp luật trong lĩnh vực PCCC&CNCH mới để tuyên truyền, phổ biến cho người dân.

* Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng: Những quy định mới giúp giảm gánh nặng hành chính, tăng tính chủ động và minh bạch, đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ số, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân. Cụ thể, các thủ tục hành chính (TTHC) đã được cắt giảm đáng kể từ 37 xuống còn 9 TTHC, tương đương giảm hơn 75%. Thời gian giải quyết các thủ tục liên quan như thẩm duyệt, thẩm định thiết kế và nghiệm thu PCCC cũng được rút ngắn đáng kể, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Bên cạnh đó, việc phân cấp, phân quyền rõ ràng hơn đã tăng thẩm quyền cho chính quyền địa phương, giúp doanh nghiệp và người dân dễ tiếp cận các cơ quan quản lý hơn, đặc biệt ở các khu vực vùng sâu, vùng xa. Các thủ tục hành chính giờ đây có thể thực hiện trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công, nhận kết quả qua email, tin nhắn hoặc bưu chính, đảm bảo sự minh bạch và thuận tiện. Việc thay thế thủ tục kiểm định phương tiện PCCC bằng việc xác nhận hợp chuẩn, hợp quy cũng góp phần đơn giản hóa các thủ tục cho doanh nghiệp.

Mặc dù có nhiều điểm thuận lợi, việc thay đổi các quy định mới cũng đặt ra một số điểm nghẽn nhất định. Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng và trang thiết bị kỹ thuật phục vụ chuyển đổi số để nộp hồ sơ trực tuyến có thể gây áp lực tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Ngoài ra, doanh nghiệp và người dân cũng cần thời gian để thích nghi với các quy định mới, đặc biệt là việc phân cấp thẩm quyền và cách thức nộp hồ sơ trực tuyến.

Để thích ứng, các doanh nghiệp và người dân cần lưu ý một số điểm quan trọng. Đầu tiên, cần xác định đúng cơ quan có thẩm quyền tại địa phương để nộp hồ sơ, tránh nhầm lẫn và chậm trễ. Thứ hai, nên tận dụng các Cổng dịch vụ công trực tuyến để tiết kiệm thời gian và chi phí. Cuối cùng, việc thường xuyên cập nhật các văn bản hướng dẫn và thông tin từ cơ quan chức năng là rất cần thiết để áp dụng đúng quy trình và biểu mẫu.

Cán bộ Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an tỉnh nghiệm thu công trình PCCC tại doanh nghiệp.

* Phóng viên: Để đảm bảo các quy định mới được triển khai hiệu quả, công tác tuyên truyền và tập huấn đóng vai trò quan trọng. Theo đồng chí, cơ quan chức năng cần có những giải pháp cụ thể nào để tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn chi tiết về các điểm mới này cho người dân, doanh nghiệp và các lực lượng làm công tác PCCC và CNCH trong thời gian tới?

* Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng: Thời gian gần đây, Nhà nước đã ban hành nhiều quy định mới về PCCC&CNCH nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và đảm bảo an toàn trong bối cảnh phát triển KT-XH. Để những quy định này được triển khai hiệu quả, công tác tuyên truyền, phổ biến và tập huấn chính là giải pháp then chốt, cần được thực hiện đồng bộ. Để làm được điều đó, cần đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền bằng cách ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trên các nền tảng số, mạng xã hội, báo điện tử, giúp thông tin lan tỏa nhanh chóng, đặc biệt đến giới trẻ và người lao động. Đồng thời, cần tăng cường các buổi tuyên truyền trực quan tại khu dân cư, trường học, cơ sở sản xuất và phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, các đoàn thể để “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, đảm bảo thông tin đến đúng đối tượng, đúng trọng tâm.

Bên cạnh công tác tuyên truyền, việc đổi mới và nâng cao chất lượng tập huấn cũng đóng vai trò quan trọng. Cần tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu cho cán bộ quản lý doanh nghiệp về trách nhiệm pháp lý mới và các yêu cầu bắt buộc về PCCC. Đối với lực lượng dân phòng và PCCC cơ sở, việc cập nhật kiến thức, quy định mới cần đi đôi với diễn tập thực tế để nâng cao kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp. Ngoài ra, việc xây dựng các tài liệu, cẩm nang phổ biến dễ hiểu, minh họa trực quan sẽ giúp người dân và doanh nghiệp thuận tiện tra cứu và áp dụng.

Song song với đó, công tác kiểm tra, giám sát cần được gắn liền với tuyên truyền, hướng dẫn tận tình, với phương châm “hướng dẫn để làm tốt trước, xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm”. PCCC&CNCH là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn dân, không chỉ của riêng lực lượng chức năng. Do đó, cần huy động sức mạnh tổng hợp, phát huy vai trò nòng cốt của công an, kết hợp với sự tham gia chủ động của từng người dân và doanh nghiệp.

Trong thời gian tới, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục lắng nghe phản hồi để kịp thời tháo gỡ vướng mắc, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, tập huấn, giảm thiểu tối đa thiệt hại do cháy, nổ gây ra.

* Xin cảm ơn Thượng tá Nguyễn Mạnh Hùng về buổi trò chuyện hôm nay !

Thùy Trang