Những mô hình liên kết, tạo bước đột phá cho nông nghiệp

Sau 5 năm thực hiện Kế hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với nhiệm vụ đảm bảo an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng và an toàn thực phẩm, bức tranh nông nghiệp, diện mạo nông thôn có những thay đổi quan trọng. Trong đó nổi bật là những mô hình, dự án mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội, tạo động lực tăng trưởng bền vững, giúp ngành nông nghiệp hoàn thành xuất sắc các mục tiêu chính trị và cải thiện đời sống người dân.

Thành công nổi bật nhất trong giai đoạn vừa qua là sự chuyển mình mạnh mẽ của các sản phẩm nông nghiệp địa phương, được tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị và gắn liền với các tiêu chuẩn thương hiệu khắt khe. Sự ra đời và nhân rộng của các mô hình liên kết đã chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh của nông sản.

Dự án trồng, sản xuất và chế biến Chè búp tím tại huyện Thanh Ba (cũ) là một điển hình. Dưới sự chủ trì của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Trà UT, dự án đã liên kết chặt chẽ với 1 hợp tác xã và 11 hộ dân tham gia.

Sản phẩm Chè búp tím của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Trà UT. Ảnh: Phương Thanh

Sản phẩm chè búp tím không chỉ chinh phục thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu, trở thành niềm tự hào của nông nghiệp tỉnh. Đặc biệt, UBND tỉnh đã công nhận 2 sản phẩm OCOP chè búp tím đạt 4 sao và đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ đề nghị Hội đồng cấp Trung ương đánh giá, phân hạng OCOP 5 sao. Hiệu quả kinh tế được thể hiện rõ qua mức thu nhập bình quân ổn định của lao động, đạt 7-8 triệu đồng/người/tháng.

Cũng theo mô hình liên kết chặt chẽ, Dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm Bưởi Đoan Hùng tại huyện Đoan Hùng (cũ) do HTX CNC Đoan Hùng chủ trì đã phát triển quy mô sản xuất lên đến 100ha, thu hút sự tham gia của 3 HTX và 136 hộ dân. Với giá trị sản lượng hàng hóa liên kết đạt 30.000 triệu đồng/năm, Bưởi Đoan Hùng đã trở thành cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định cho người lao động, cũng đạt 7-8 triệu đồng/người/tháng và được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao.

Bưởi Đoan Hùng là sản phẩm chủ lực được khách hàng tin dùng. Ảnh: Phương Thanh

Xu hướng chung của các mô hình thành công là áp dụng triệt để các tiêu chuẩn kỹ thuật tiên tiến, từ đó tạo ra sự khác biệt về chất lượng và giá trị gia tăng trên thị trường.

Mô hình Phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm rau an toàn tại xã Liên Châu, huyện Yên Lạc (tỉnh Vĩnh Phúc cũ) đã chứng minh tầm quan trọng của việc kiểm soát chất lượng toàn diện. Công ty TNHH Sản xuất và phân phối nông sản sạch OFP đã xây dựng thành công kỹ thuật canh tác theo hướng hữu cơ, đạt chứng nhận VietGAP cho 40 loại rau, củ, quả. Đáng chú ý, công ty còn đầu tư nhà sơ chế hiện đại và được cấp Giấy chứng nhận ISO 22000:2018 cho phạm vi sơ chế, đảm bảo an toàn thực phẩm ở mức cao nhất. Giá trị sản phẩm gia tăng, các sản phẩm sau khi sơ chế, đóng gói được dán tem nhãn, mã số, mã vạch truy xuất nguồn gốc, giúp người tiêu dùng an tâm, từ đó tạo ra giá bán cao hơn 15 - 20% so với sản phẩm cùng loại sản xuất tự do. Sản phẩm được tiêu thụ tại các thị trường phân khúc cao như siêu thị, nhà hàng, khách sạn, mang lại lợi nhuận bình quân gần 140 triệu đồng/ha/chu kỳ sản xuất, đem lại lợi ích kép cho cả doanh nghiệp, HTX sản xuất và các đơn vị tiêu thụ.

Mô hình chăn nuôi Gà thương phẩm theo quy trình VietGAHP gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm đã tạo ra một cuộc cách mạng trong chăn nuôi quy mô hộ gia đình. Với quy mô 150.000 con và sự tham gia của 128 hộ dân, mô hình đã chứng minh hiệu quả vượt trội so với chăn nuôi đại trà. Các chỉ số kỹ thuật đều cao hơn: tỷ lệ nuôi sống đạt 95,4% (so với 93%); khối lượng gà đạt 2.350g (so với 2.100g); chỉ số tiêu tốn thức ăn (FCR) cộng dồn giảm xuống còn 2,9 (so với 3,1). Việc áp dụng VietGAHP đã giúp tăng hiệu quả kinh tế lên đến 20,61% so với không áp dụng, đồng thời tạo việc làm, nâng cao kiến thức và thay đổi thói quen chăn nuôi truyền thống sang chăn nuôi an toàn, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật.

Các mô hình thành công không chỉ dừng lại ở việc tăng sản lượng, mà còn giải quyết bài toán an ninh dinh dưỡng và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản, mở rộng không gian kinh tế cho khu vực miền núi, hồ chứa.

Tại khu vực tỉnh Vĩnh Phúc cũ, mô hình chăn nuôi bò sữa đã phát triển mạnh với tổng đàn gần 18 nghìn con. Điểm mấu chốt là sự hình thành các chuỗi liên kết tiêu thụ sữa bò tươi giữa các HTX, doanh nghiệp thu mua, chế biến sữa lớn như Công ty TNHH FRIESLANDCAMPINA Hà Nam, Công ty CP sữa Việt Nam (Vinamilk), Công ty CP sữa Ba Vì... và người chăn nuôi.

Mô hình nuôi cá lăng nha trong lồng tại hồ chứa thủy điện Sơn La - Hòa Bình theo tiêu chuẩn VietGAP là một minh chứng cho việc khai thác hiệu quả và bền vững tiềm năng mặt nước lớn. Với quy mô 500m³ lồng nuôi và sự tham gia của 4 hộ dân, mô hình đã đạt các kết quả ấn tượng: tỷ lệ cá sống đạt 91,5%, trọng lượng trung bình trên 1,2 kg/con, năng suất trên 22 kg/m³ và các hộ đều đạt chứng nhận VietGAP.

Qua 5 năm thực hiện, các mô hình và dự án trên đã chứng minh được tính bền vững, hiệu quả và khả năng nhân rộng, là minh chứng rõ nét cho định hướng phát triển nông nghiệp hiện đại. Các cấp chính quyền đã kịp thời ban hành hệ thống kế hoạch, đề án, chính sách phù hợp, lồng ghép mục tiêu an ninh lương thực vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và đề án tái cơ cấu nông nghiệp. Từ đó đã đạt được kết quả toàn diện: Sản xuất lương thực, thực phẩm ổn định, đảm bảo tự cung cấp nhu cầu trong tỉnh và cung ứng một phần cho thị trường ngoài tỉnh. Hình thành các vùng sản xuất tập trung, theo hướng hàng hóa, liên kết chuỗi giá trị. Khoa học, công nghệ được tích cực chuyển giao, ứng dụng từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Giá trị ngành nông nghiệp tăng trưởng bình quân 3,6%/năm.

Những mô hình tiên tiến theo chuỗi giá trị, nông nghiệp hữu cơ được nhân rộng không chỉ góp phần tăng trưởng kinh tế mà còn đảm bảo an ninh lương thực và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, hướng tới mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, sạch, bền vững, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Lê Chung