Cao Phong - miền quê khởi sắc

Nhắc đến Cao Phong, nhiều người nghĩ ngay đến hương vị ngọt ngào của cam, mía. Song vùng quê này không chỉ có đặc sản cây trái, mà còn là nơi lắng đọng nét đẹp văn hóa giàu bản sắc, nơi con người cần cù, mạnh mẽ, dám nghĩ, dám làm để vươn làm giàu từ chính lợi thế của quê hương.

Xã Cao Phong được thành lập trên cơ sở hợp nhất thị trấn Cao Phong, xã Hợp Phong và xã Thu Phong cũ. Xã được thiên nhiên ưu ái với khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ. Trên nền tảng của nông trường Cao Phong xưa, người dân nơi đây đã sớm gắn bó với cây ăn quả có múi, đặc biệt là cây cam. Những năm gần đây, Cao Phong đã có bước chuyển mình mạnh mẽ - từ sản xuất nhỏ lẻ sang vùng trồng tập trung, từ canh tác truyền thống sang ứng dụng khoa học kỹ thuật.

Toàn xã có khoảng 1.000ha cây ăn quả có múi, phủ kín 100% các xóm. Nhiều hộ gia đình trở thành triệu phú, tỷ phú nhờ cam. Đáng chú ý, diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP ngày càng tăng, mở ra cơ hội đưa trái cam Cao Phong chinh phục không chỉ thị trường trong nước mà còn vươn ra thế giới. Từ năm 2023, những lô cam đầu tiên đã có mặt tại Vương quốc Anh - điều mà ít ai nghĩ tới cách đây vài năm.

Chị Bùi Thị Mai, ở tiểu khu 4 chia sẻ: “Gia đình tôi đã chuyển diện tích sản xuất sang theo tiêu chuẩn VietGAP được 2 năm nay. Vụ mùa trước, dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn nhưng chất lượng cam tăng rõ rệt, mẫu mã đẹp, quả ngọt hơn và đặc biệt bán được giá tốt. Cam VietGAP dễ tiêu thụ hơn hẳn, khách quen tìm đến tận vườn mua, có khi còn đặt trước. Năm nay, tôi tin sản lượng sẽ khá hơn nữa, dù vẫn còn lo đầu ra chưa thực sự ổn định. Nhưng tôi nghĩ, sản xuất sạch là xu thế, mình cứ làm đúng kỹ thuật thì sản phẩm sẽ được thị trường đón nhận.”

Dẫu vậy, chặng đường phát triển cây có múi ở Cao Phong vẫn còn nhiều khó khăn. Công tác bảo quản, chế biến, đóng gói sau thu hoạch vẫn manh mún, nhỏ lẻ. Mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ chưa bền chặt; hạ tầng sản xuất chưa đồng bộ với diện tích mở rộng. Người nông dân vẫn phải tự xoay xở với thị trường, thiếu những “đầu tàu” thu mua, phân phối chuyên nghiệp. Chính điều này khiến giá trị gia tăng của cây có múi chưa đạt kỳ vọng và tiềm ẩn rủi ro về giá cả.

Anh Nguyễn Văn Hòa, một hộ trồng cam lâu năm tâm sự: “Làm cam khó nhất là lúc bán. Có năm được mùa mà giá thấp, nhìn cả vườn cam mà xót ruột. Mong Nhà nước và doanh nghiệp có thêm chính sách, đầu mối thu mua để bà con yên tâm sản xuất.”

Theo lãnh đạo UBND xã Cao Phong, địa phương đang triển khai nhiều giải pháp mang tính chiến lược như: tái canh cây ăn quả có múi theo hướng VietGAP, hữu cơ; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư liên kết sản xuất; hình thành chuỗi giá trị khép kín từ trồng, chăm sóc đến tiêu thụ và chế biến. Mục tiêu đặt ra là phần lớn hộ trồng cam sẽ tham gia hợp tác xã hoặc doanh nghiệp; 100% diện tích kinh doanh được chứng nhận an toàn thực phẩm, trong đó hơn 85% đạt chuẩn.

Không dừng lại ở đó, Cao Phong còn chú trọng nghiên cứu, lai tạo giống mới - cam ít hạt, chín rải vụ, thích ứng biến đổi khí hậu để không chỉ “được mùa, được giá” mà còn giữ vững thương hiệu, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Cao Phong không chỉ là vùng cây ăn quả mà còn là miền đất hội tụ sắc màu văn hóa. Trên địa bàn còn có quần thể hang động núi Đầu Rồng - di tích danh thắng cấp quốc gia, hấp dẫn du khách khám phá. Trong đó, xóm Mừng là điểm du lịch cộng đồng sinh thái hấp dẫn, thu hút hàng nghìn lượt khách đến với "vùng đất gió” Cao Phong để check-in đồi hoa đầy màu sắc, tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ và trải nghiệm bản sắc văn hóa độc đáo. Chính sự giao hòa này mở ra hướng phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái, tạo thêm giá trị cho mỗi mùa cam chín.

Cao Phong đang đứng trước cơ hội trở thành vùng cây có múi lớn khu vực với những sản phẩm đạt chuẩn quốc tế. Nếu có dịp đến Cao Phong mùa này, khi những đồi cam căng mọng chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch, bạn sẽ hiểu vì sao nơi đây được gọi là miền đất ngọt lành - không chỉ bởi vị cam ngọt mà còn bởi khát vọng đổi thay chưa bao giờ ngơi.

Những vườn cam sai trĩu quả ở Cao Phong.

Phát triển cây có múi gắn với du lịch trải nghiệm là lựa chọn của nhiều hộ kinh doanh, HTX ở Cao Phong.

Hồng Duyên