Chủ động ứng phó, đảm bảo an toàn hồ đập trong mùa mưa bão 2025

Trong bối cảnh thời tiết diễn biến phức tạp, mưa bão ngày càng cực đoan do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, công tác đảm bảo an toàn hồ đập trên địa bàn tỉnh đang được các cấp, ngành và chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm, chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.

Trước mùa mưa bão năm 2025, các cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra, đánh giá hệ số an toàn của các công trình hồ đập trên địa bàn tỉnh

64 công trình hồ đập xuống cấp

Theo thống kê, toàn tỉnh Phú Thọ hiện có 1.541 công trình đập, hồ chứa thủy lợi các loại, trong đó có 16 hồ đập lớn, 60 hồ đập vừa và 1.465 hồ đập nhỏ, với tổng năng lực phục vụ tưới tiêu cho hơn 41.000 ha đất nông nghiệp. Hệ thống hồ đập này đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ sản xuất và sinh hoạt, đồng thời có chức năng điều tiết lũ trong mùa mưa bão.

Tuy nhiên, qua kiểm tra, đánh giá của cơ quan chuyên môn, trên địa bàn tỉnh vẫn còn 64 công trình hồ, đập bị hư hỏng, xuống cấp, cần cải tạo và nâng cấp để đảm bảo an toàn vận hành. Trong đó, nhiều công trình đã tồn tại lâu năm, bị thấm nước, sụt lún, hư hại van cống, nguy cơ vỡ đập cao nếu không được xử lý kịp thời.

Đồng chí Bùi Quốc Hoàn, Chủ tịch UBND xã Liên Sơn (phải) báo cáo tình hình, các vấn đề liên quan đến an toàn công trình hồ Ngành trong cơn bão số 3 (Wipha) với đồng chí Đinh Công Sứ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Điển hình là công trình hồ Ngành tại xã Liên Sơn hiện đang đứng trước nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng. Qua theo dõi, lực lượng chức năng phát hiện tại khu vực Đồi Vòng xuất hiện một khối trượt lớn với diện tích khoảng 100m x 70m, chiều sâu 10m, có xu hướng đẩy trồi về phía tràn xả lũ của hồ. Vết nứt ngang khu vực chân đồi sâu từ 20cm đến 80cm, nơi sâu nhất lên tới 150cm, ước tính tổng khối lượng đất đá có thể sạt lở lên tới 380.000m3. Dưới chân đồi hiện có 29 hộ dân sinh sống. Trong khi bản thân đập của hồ đã xuất hiện hiện tượng thấm nước mạnh, sụt lún quanh khu vực nhà van cống lấy nước. Mực nước chảy qua van điều tiết hiện rất nhỏ, chưa xác định rõ nguyên nhân, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập bất cứ lúc nào.

Đồng chí Bùi Quốc Hoàn, Chủ tịch UBND xã Liên Sơn cho biết: Để đảm bảo an toàn cho người dân khu vực xóm Ngành, UBND huyện Lương Sơn (cũ) đã đưa công trình hồ Ngành vào Kế hoạch đầu tư công năm 2025, với tổng mức đầu tư dự kiến là 30 tỷ đồng. Dự án đã được HĐND huyện thông qua và UBND huyện phê duyệt kế hoạch đầu tư, giao cho Ban quản lý dự án xây dựng huyện làm chủ đầu tư thực hiện các bước tiếp theo.

Chủ động đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão

Không chỉ riêng hồ Ngành, nhiều công trình hồ đập khác trên địa bàn tỉnh cũng đang được các cơ quan chức năng kiểm tra, gia cố và đưa vào kế hoạch cải tạo. Trong đợt kiểm tra thực địa mới đây, đồng chí Đinh Công Sứ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ đã trực tiếp đi kiểm tra một loạt điểm xung yếu có nguy cơ sạt lở, vỡ đập cao trong mùa mưa bão tại các xã Liên Sơn, Cao Dương và Lương Sơn. Qua kiểm tra, đồng chí đã yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm phương châm “4 tại chỗ”, chuẩn bị đầy đủ phương tiện, vật tư cứu hộ, xây dựng phương án sơ tán dân cư ở những khu vực nguy hiểm khi xảy ra các tình huống nguy hiểm về thiên tai.

Như tại xã Cao Dương, hệ thống đê bao và trạm bơm tiêu úng cho hàng trăm ha lúa, hoa màu cũng đang được khẩn trương gia cố. Đồng chí Bùi Xuân Hùng, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Để đảm bảo an toàn đê quai trong mùa mưa bão năm nay, chúng tôi đã chỉ đạo đội quản lý đê nhân dân thường xuyên kiểm tra các điểm yếu, đặc biệt là khu vực đang sửa chữa Trạm bơm tiêu Xuân Dương. Địa phương cũng tổ chức phát quang cây cối trên mái đê để tránh nguy cơ sạt lở, bảo đảm ổn định thân đê khi nước sông Thanh Hà lên cao.

Nhân viên trạm bơm tiêu Xuân Dương vận hành hệ thống máy bơm nhằm tiêu thoát úng khi nước sông Thanh Hà dâng cao

Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, phòng chống thiên tai, các đồng chí lãnh đạo tỉnh cũng đã trực tiếp kiểm tra thực tế tại các địa bàn, điểm xung yếu và có những chỉ đạo sát sao về công tác phòng chống thiên ta, bảo đảm an toàn hồ đập. Như khi kiểm tra trực tiếp tại hồ Đá Mài tại xã Cự Đồng, hồ Suối Cái tại xã Thanh Sơn, đồng chí Phan Trọng Tấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã yêu cầu UBND các xã và Sở NN&MT khẩn trương xử lý các vị trí xung yếu của các công trình. Nhất là sự cố thấm nước ở vai phải đập dâng Suối Cái và thấm mái hạ lưu những điểm có thể gây nguy hiểm lớn nếu xảy ra mưa lớn kéo dài.

Là hồ chứa có dung tích lớn, dù được xây dựng từ lâu nhưng công trình hồ Đồng Chanh xã Lương Sơn đã được gia cố mái đập bằng bê tông nên vẫn được các cơ quan chức năng đánh giá đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão năm 2025

Trước tình hình thiên tai diễn biến ngày càng phức tạp, các cấp, ngành tỉnh Phú Thọ đang tích cực thực hiện chỉ đạo của Chính phủ trong việc rà soát, cập nhật, bổ sung các quy định pháp luật về quản lý an toàn hồ đập. Dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 114/2018/NĐ-CP đang được lấy ý kiến rộng rãi, nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong giám sát, vận hành an toàn hồ chứa phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi cao.

Với sự chủ động vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cùng với những giải pháp kỹ thuật và pháp lý đồng bộ, tỉnh Phú Thọ đang nỗ lực siết chặt công tác đảm bảo an toàn hồ đập không chỉ để bảo vệ mùa màng, tài sản mà còn để gìn giữ sự an toàn và bình yên cho hàng ngàn hộ dân sống quanh các công trình thủy lợi trong mùa mưa bão năm 2025.

Mạnh Hùng