Dinh dưỡng đầy đủ để phục hồi sức khỏe và nuôi con bằng sữa mẹ

Sau sinh, người mẹ cần chế độ dinh dưỡng đặc biệt để nhanh chóng phục hồi và duy trì nguồn sữa chất lượng cho con. Ăn đa dạng, đủ chất và nghỉ ngơi hợp lý không chỉ giúp mẹ khỏe mạnh mà còn mang lại khởi đầu tốt nhất cho trẻ.

Sau khi vượt cạn, cơ thể người phụ nữ trải qua những thay đổi lớn, mất nhiều năng lượng, máu và chất dinh dưỡng. Để nhanh chóng phục hồi, đồng thời đảm bảo có đủ sữa chất lượng cho con bú, bà mẹ cần chú trọng chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ và đa dạng dưỡng chất. Đây là yếu tố nền tảng giúp bảo vệ sức khỏe cả mẹ và con, góp phần tạo khởi đầu tốt cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Vai trò của dinh dưỡng trong giai đoạn sau sinh

Thời kỳ cho con bú là giai đoạn đòi hỏi nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt cao. Người mẹ vừa phải bù đắp năng lượng đã mất khi sinh nở, vừa cần bổ sung thêm dưỡng chất để sản xuất sữa nuôi con. Nếu chế độ ăn không đủ, mẹ dễ mệt mỏi, suy nhược, lâu hồi phục và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa.

Các nghiên cứu cho thấy, sữa mẹ chứa nhiều kháng thể, vitamin và dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, chất lượng sữa có thể bị ảnh hưởng nếu khẩu phần ăn của mẹ nghèo dinh dưỡng, đặc biệt thiếu các vi chất như vitamin A, D, B1 hay khoáng chất sắt, kẽm, canxi. Vì vậy, một chế độ ăn khoa học sẽ đồng thời giúp mẹ phục hồi nhanh và duy trì nguồn sữa dồi dào, chất lượng.

Nguyên tắc dinh dưỡng cho mẹ sau sinh

Ăn đa dạng, cân đối các nhóm thực phẩm Mỗi bữa ăn chính của bà mẹ nên có ít nhất 5 trong 8 nhóm thực phẩm: gạo-ngũ cốc; thịt, cá, trứng; sữa và chế phẩm sữa; đậu đỗ và hạt; rau xanh; hoa quả chín; dầu, mỡ; gia vị và thực phẩm khác. Việc đa dạng hóa giúp cung cấp đủ protein, lipid, glucid, vitamin và khoáng chất cần thiết.

Tăng năng lượng so với trước khi mang thai Bà mẹ có chế độ dinh dưỡng tốt, tăng cân đạt chuẩn trong thai kỳ cần thêm khoảng 500 kcal mỗi ngày, tương đương 3 bát cơm kèm thức ăn. Với những bà mẹ thiếu cân hoặc ăn chưa đủ trong thai kỳ, mức tăng năng lượng cần cao hơn (khoảng 675 kcal/ngày).

Chia nhỏ bữa ăn trong ngày Khẩu phần nên chia thành 3–6 bữa/ngày, vừa đảm bảo đủ năng lượng, vừa tránh quá tải cho hệ tiêu hóa vốn còn yếu sau sinh. Các món ăn nên chế biến mềm, dễ tiêu như cháo, súp, canh, hấp, luộc thay vì nhiều chiên xào.

Bổ sung sữa và chế phẩm sữa Sữa tươi, sữa chua, phô mai là nguồn giàu protein và canxi, giúp phục hồi sức khỏe và tăng chất lượng sữa mẹ. Canxi đặc biệt quan trọng để ngăn loãng xương và hỗ trợ sự phát triển xương, răng cho trẻ.

Uống đủ nước Mỗi ngày mẹ cần từ 2–2,5 lít nước, bao gồm cả canh, sữa, nước lọc. Uống đủ nước giúp tăng tiết sữa và ngăn táo bón – vấn đề hay gặp sau sinh.

Thực phẩm nên ưu tiên

Thịt nạc, cá, trứng, sữa: giàu protein chất lượng cao, sắt và kẽm, hỗ trợ tái tạo máu, phục hồi cơ thể.

Các loại hạt và đậu đỗ: cung cấp chất đạm thực vật, chất béo không bão hòa và vi chất.

Rau xanh, hoa quả chín: giàu vitamin C, A, folate và chất xơ, giúp tăng sức đề kháng và cải thiện tiêu hóa.

Ngũ cốc nguyên hạt: gạo, ngô, khoai, mì... cung cấp năng lượng chính cho cơ thể.

Thực phẩm giàu DHA và omega-3: cá biển, hạt lanh, giúp phát triển trí não và thị giác của trẻ.

Thực phẩm cần hạn chế

Rượu, bia, thuốc lá, cà phê và nước uống có gas vì ảnh hưởng đến tiết sữa và sức khỏe của trẻ.

Đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, chế biến sẵn vì ít dinh dưỡng, dễ gây thừa cân, khó tiêu.

Một số thực phẩm dễ gây dị ứng (tôm, cua, lạc...) cần ăn thử với lượng nhỏ và theo dõi phản ứng của trẻ.

Dinh dưỡng và sức khỏe tinh thần

Ngoài thực phẩm, yếu tố tinh thần cũng góp phần quan trọng trong việc tiết sữa. Người mẹ cần nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng. Gia đình nên hỗ trợ việc chăm sóc trẻ và việc nhà để bà mẹ có thời gian phục hồi. Một chế độ ăn uống lành mạnh, kết hợp nghỉ ngơi và vận động nhẹ như đi bộ, tập thở, yoga sau sinh sẽ giúp quá trình tiết sữa diễn ra thuận lợi.

Trong 6 tháng đầu đời, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất và tốt nhất cho trẻ. Nếu mẹ ăn uống hợp lý, sữa không chỉ đủ về số lượng mà còn giàu dưỡng chất, kháng thể, giúp trẻ phát triển thể chất, trí tuệ và phòng tránh bệnh tật. Đây cũng là nền tảng để trẻ có sức khỏe tốt, giảm nguy cơ suy dinh dưỡng, nhiễm khuẩn và tử vong trong năm đầu đời.

Dinh dưỡng sau sinh có vai trò kép: vừa giúp bà mẹ phục hồi nhanh chóng, vừa đảm bảo nguồn sữa dồi dào và chất lượng cho con. Một chế độ ăn khoa học, đa dạng, đầy đủ nhóm chất, kết hợp nghỉ ngơi và chăm sóc tinh thần, chính là bí quyết để nuôi dưỡng thế hệ trẻ em khỏe mạnh, thông minh. Đầu tư cho dinh dưỡng bà mẹ trong giai đoạn này chính là đầu tư cho tương lai.

Theo suckhoedoisong.vn