Giữ gìn bản sắc văn hóa người Mường

Thanh Sơn là huyện miền núi, nằm ở phía Nam của tỉnh, nơi cư trú của 32 dân tộc anh em, trong đó dân tộc Mường chiếm 60% dân số. Những năm qua, xác định di sản văn hóa Mường là “sợi dây” bền chặt gắn kết cộng đồng, góp phần làm phong phú thêm sắc màu văn hóa các dân tộc trên quê hương, địa phương đã tập trung triển khai thực hiện nhiều giải pháp thiết thực nhằm vận động, khuyến khích người dân bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc Mường. Nổi bật trong đó là việc thành lập và duy trì hiệu quả mô hình các câu lạc bộ (CLB) bảo tồn văn hóa Mường.

CLB trình diễn văn hóa dân tộc Mường phố 19/5 (TT.Thanh Sơn) luyện tập cồng chiêng tại nhà văn hóa khu.

Ra mắt hoạt động vào năm 2018, CLB trình diễn văn hóa Mường phố 19/5 là “hạt nhân” tiêu biểu trong phong trào văn hóa, văn nghệ tại thị trấn Thanh Sơn, huyện Thanh Sơn. Ông Nguyễn Thế Anh - Chủ nhiệm CLB cho biết: CLB gồm 15 thành viên nòng cốt (trong độ tuổi 30 - 70) có năng khiếu nghệ thuật, am hiểu và say mê văn hóa truyền thống dân tộc Mường.

Để hoạt động CLB tạo sức hút, lan tỏa trong khu phố, chúng tôi đã chủ động đóng góp kinh phí để mua nhạc cụ, trang phục truyền thống; tổ chức luyện tập, sinh hoạt đều đặn vào thứ Bảy và Chủ nhật hằng tuần tại nhà văn hóa khu với nhiều nội dung như: Hướng dẫn, truyền dạy chiêng Mường; tập múa, hát những làn điệu dân ca, dân vũ; trao đổi, hướng dẫn về nghệ thuật diễn xướng văn hóa Mường; tuyên truyền ý nghĩa, vai trò của trang phục truyền thống dân tộc...

Sau 7 năm, các hoạt động của CLB đã đi vào nền nếp, thu hút sự tham gia của người dân trong khu, đặc biệt là các cháu nhỏ. Trung bình mỗi năm CLB tham gia phục vụ khoảng 5-7 sự kiện văn hoá của thị trấn, huyện. Qua đó góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị tốt đẹp của dân tộc Mường; tăng cường mối quan hệ đoàn kết, gắn bó người dân trong thị trấn...

Còn tại Trường PT Dân tộc nội trú THCS Thanh Sơn - nơi tập trung con em đồng bào DTTS học tập, cũng đã thành lập CLB nghệ thuật trình diễn văn hóa Mường với nhiều hoạt động ngoại khóa hấp dẫn, tạo môi trường giáo dục tình yêu văn hóa truyền thống cho học sinh.

Cô Đinh Thị Bích Thủy- Hiệu trưởng nhà trường cho biết: CLB nghệ thuật trình diễn văn hóa Mường là một trong số các mô hình CLB văn hóa các DTTS do nhà trường thành lập nhằm cụ thể hóa các nội dung giáo dục tình yêu di sản văn hóa dân tộc của nhà trường đến học sinh hiệu quả.

Tham gia CLB, các em được tìm hiểu, nghiên cứu về nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mường như: Âm nhạc truyền thống, văn hóa ẩm thực, trang phục, ngôn ngữ, kiến trúc nhà sàn; tham gia nhiều hội thi trang phục dân tộc Mường, thi hát dân ca Mường, thi diễn tấu cồng chiêng, đâm đuống, múa sênh tiền, trống đu, hát ví rang... Qua đó, góp phần đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa cũng như nâng cao nhận thức của học sinh về gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc; tạo động lực để học sinh học tập, rèn luyện tốt hơn nhằm đóng góp công sức, trí tuệ phục vụ quê hương.

Buổi ngoại khóa của các em học sinh Trường PT Dân tộc nội trú THCS Thanh Sơn tìm hiểu nhạc cụ dân tộc Mường của CLB nghệ thuật trình diễn văn hóa Mường.

Thời gian qua, nhờ thực hiện có hiệu quả Đề án kiểm kê, sưu tầm, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường giai đoạn 2017 - 2020, Chương trình Mục tiêu Quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, toàn huyện đã thành lập trên 120 CLB văn hóa dân tộc Mường tại các xã, khu dân cư và trường học; bảo tồn được 634 chiếc chiêng; 123 bộ nhạc cụ khác; trên 1.200 bộ trang phục; 115 nhà sàn truyền thống trong cộng đồng người Mường...

Trong xu thế phát triển của xã hội hiện nay, tình trạng những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc ngày càng bị mai một, vì vậy xây dựng và duy trì hiệu quả các mô hình CLB bảo tồn văn hóa Mường là việc làm cần thiết để tạo môi trường, không gian cho bà con Nhân dân bảo tồn, thực hành và lan tỏa di sản văn hóa dân tộc. Qua đó góp phần nâng cao đời sống tinh thần, tạo sự đoàn kết, gắn bó và sẻ chia trong cộng đồng các dân tộc trên địa bàn huyện Thanh Sơn.

Đồng Niên