Mường Bi phát huy giá trị văn hóa tạo động lực phát triển KT - XH

Xã Mường Bi được thành lập từ việc sáp nhập 3 xã Phong Phú, Mỹ Hoà và Phú Cường. Nơi đây hiện đang lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống vô cùng độc đáo và phong phú của người Mường. Với mục tiêu khai thác tiềm năng, lợi thế, huy động mọi nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, một trong 4 khâu đột phá quan trọng mà Mường Bi tập trung thực hiện trong nhiệm kỳ 2025 – 2030 chính là bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, đặc biệt là dân tộc Mường, góp phần xây dựng nền Văn hóa Hòa Bình để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Tự hào đất Mường cổ

Mường Bi hiện vẫn đang bảo tồn được khá nguyên vẹn những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể như: Mo Mường, Chiêng Mường, dân ca Mường, nghệ thuật trình diễn nhạc cụ dân tộc và các nét đặc sắc trong đời sống văn hóa bà con dân tộc Mường như nhà sàn, ẩm thực, trang phục dân tộc... Ngoài ra, Mường Bi còn có những di tích văn hóa như Miếu thờ xóm Lũy Ải, Núi Cột cờ...cùng cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp là tiềm năng quý để phát triển du lịch.

Xã Mường Bi có xóm Lũy Ải năm 2008 đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là làng truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người và là xóm đại diện dân tộc Mường. Nét nổi bật tại Lũy Ải là còn lưu giữ được nhiều nhà sàn cổ truyền thống, là điểm đến hấp dẫn đối với du khách thích trải nghiệm về các hoạt động văn hóa, di sản dân tộc Mường.

Những năm gần đây, người dân xóm Lũy Ải đã chung sức, đồng lòng cải tạo cảnh quan sạch đẹp, trồng hoa dọc các lối đi, tích cực giữ gìn vệ sinh môi trường. Một số hộ gia đình đã đầu tư mô hình homestay thu hút du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm. Lũy Ải đã được công nhận là điểm du lịch cộng đồng OCOP 3 sao.

Nhà văn hóa xóm Lũy Ải trưng bày Chiêng cổ - nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mường

Đến với Lũy Ải, Mường Bi, du khách không chỉ được tham quan mà còn có cơ hội hòa mình vào đời sống của người Mường: mặc trang phục truyền thống, tham gia các hoạt động như cấy lúa, bắt cá, cùng người dân chế biến món ăn truyền thống, trải nghiệm các nghề thủ công....

Ngoài ra, là mảnh đất giàu bản sắc văn hóa, 100% xóm bản của Mường Bi hiện nay đều có đội văn nghệ hoạt động thường xuyên. Các hội diễn văn nghệ, thể thao hàng năm cũng được tổ chức, góp phần quảng bá và gìn giữ những nét đẹp của dân tộc Mường. Có thể nói, Mường Bi là một trong những địa phương mà sắc màu văn hóa dân tộc Mường còn được lưu giữ đậm đà hơn cả. Đây là thế mạnh để thu hút các nhà nghiên cứu, các nhà đầu tư khảo sát, đầu tư vào lĩnh vực du lịch, nhất là du lịch văn hóa.

Đặc biệt, nơi đây vào năm 2017 đã vinh dự được đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về thăm. Điều này khẳng định giá trị, ý nghĩa quý giá của văn hóa Mường Bi.

Đồng chí Bùi Văn Tinh, Bí thư Đảng ủy xã Mường Bi cho biết: Xác định văn hóa là vốn quý nên những năm qua, Mường Bi đã nỗ lực phát huy giá trị di sản văn hóa, danh lam thắng cảnh, bản sắc văn hóa của dân tộc Mường, từng bước gắn kết với phát triển du lịch và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Các thiết chế văn hóa, thể thao được quan tâm xây dựng. Điểm nhấn là hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống Khai hạ dân tộc Mường với quy mô cấp tỉnh được tổ chức định kỳ hằng năm đã tạo sự lan tỏa rộng rãi cho văn hóa dân tộc Mường.

Có thể thấy, bản sắc văn hóa dân tộc Mường không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng người Mường, mà còn là tài nguyên quý giá để phát triển kinh tế - xã hội, là điều kiện để phát triển du lịch văn hoá một cách bền vững.

Để bản sắc văn hóa trở thành động lực phát triển KT – XH

Đại hội Đảng bộ xã Mường Bi lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã xác định mục tiêu của nhiệm kỳ mới là khai thác tiềm năng, lợi thế, huy động mọi nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội; bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc; phấn đấu đến năm 2030 xã Mường Bi đạt chuẩn nông thôn mới.

Trong 4 khâu đột phá mà Mường Bi sẽ tập trung thực hiện có một khâu đột phá quan trọng là Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, đặc biệt là dân tộc Mường, góp phần xây dựng Nền Văn hóa Hòa Bình để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Từng bước hiện thực hóa mục tiêu, hiện nay Mường Bi đang thực hiện việc khảo sát, quy hoạch để xây dựng sân vận động mới của xã, bãi đỗ xe; đề nghị nâng cấp tuyến đường từ tỉnh lộ 436 và tuyến từ quốc lộ 6 vào xóm Lũy Ải, kè suối chống sạt lở bờ suối Trọng chạy qua khu bảo tồn không gian văn hóa dân tộc Mường.

Ý tưởng của chính quyền xã Mường Bi là sẽ xây dựng khu bảo tồn không gian văn hoá dân tộc Mường, thuộc xóm Luỹ Ải với định hướng là một ngôi làng Mường truyền thống đang hoạt động, khuyến khích người dân địa phương sống, sinh hoạt trong không gian này và thực hiện các hoạt động hàng ngày như: nghề thủ công, nghi lễ nhỏ, chế biến các món ăn truyền thống...để du khách có thể quan sát, tương tác và trải nghiệm chân thực.

Lễ hội Khai hạ hàng năm được tổ chức thu hút đông đảo du khách đến tham quan, trải nghiệm

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh chuyển đổi số, đồng chí Đồng chí Bùi Minh Hồng, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Xã sẽ tập trung xây dựng kênh truyền thông đa phương tiện như YouTube, TikTok, podcast chuyên biệt về văn hóa Mường; thu hút các bạn trẻ tham gia sáng tạo nội dung, đưa văn hóa Mường đến gần hơn với công chúng trẻ.

Địa phương dành các nguồn lực để phục hồi, số hoá và lưu giữ các loại hình văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một cao như trang phục dân tộc, ngôn ngữ, nghệ thuật trình diễn Mo Mường, hát dân ca cổ, múa cổ, trò chơi dân gian, nghề thủ công truyền thống...

Từng bước nghiên cứu xây dựng Bảo tàng tương tác thực tế ảo (VR/AR) là loại hình bảo tàng số cho phép du khách khám phá không gian văn hóa Mường, các hiện vật, lễ hội, kiến trúc nhà sàn truyền thống thông qua công nghệ thực tế ảo. Kết nối tour du lịch thực tế với nội dung số; khi du khách tham quan các địa điểm văn hóa, họ có thể sử dụng ứng dụng di động để quét mã QR và xem thêm các video, hình ảnh, sự kiện, câu chuyện về lịch sử, ý nghĩa của địa điểm đó.

Tạo ra “lễ hội số” song song với lễ hội truyền thống bằng cách có thể tổ chức một “lễ hội Khai Hạ trực tuyến” với các nội dung livestream, tương tác, giúp những người không thể đến trực tiếp vẫn có thể tham gia và cảm nhận không khí lễ hội.

Xã Mường Bi cũng đang tiến hành khảo sát, xây dựng kế hoạch đào tạo cho người dân địa phương kiến thức, kỹ năng làm du lịch. Định hướng phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Mường, tạo ra mô hình sinh kế bền vững cho người dân, góp phần nâng cao thu nhập, phấn đấu đến năm 2030 xã không còn hộ nghèo và hoàn thành việc xây dựng nông thôn mới.

Dương Liễu