Mường Vó lưu giữ phong tục ăn Tết Độc lập

Hàng năm, cứ vào dịp kỷ niệm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9), cộng đồng Mường ở vùng Mường Vó – xã Nhân Nghĩa lại tổ chức “ăn to”. Không khí đón Tết Độc lập tưng bừng, rộn rã như dịp đón Tết cổ truyền.

Các gia đình ở vùng Mường Vó - xã Nhân Nghĩa treo cờ Tổ quốc dịp Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Không khí Tết Độc lập rộn rã khắp các xóm, bản Mường xã Nhân Nghĩa.

Năm nay với dấu mốc 80 năm đón Tết Độc lập, người dân Mường Vó náo nức từ trước đó cả tuần. Nhà nhà treo cờ Tổ quốc, con cháu đi học, đi công tác xa đều tất bật về quê sum họp. Từ người cao tuổi, đến thanh niên, trẻ em đều sắm quần áo mới chờ dịp đi thăm hỏi, chúc tụng nhau. Các loại thực phẩm ăn Tết được chuẩn bị sẵn. Đón ngày trọng đại, đàn ông xắn tay làm thịt lợn, thịt gà, thịt vịt, phụ nữ thì gói bánh uôi, nhóm bếp đồ xôi... Nhà nhà sắp mâm cơm cùng bánh kẹo, hoa quả bày lên bàn thờ Bác Hồ và tổ tiên, cầu xin phù hộ cho con cháu có sức khoẻ, gia đình được hạnh phúc, làng xã được ấm no, quê hương, đất nước luôn yên bình, giàu mạnh.

Theo lời kể của cụ Bùi Văn Thuộm, xóm Vó Trên, phong tục ăn Tết Độc lập xuất phát chính từ vùng Cộng Hòa, cụ thể ở vùng Mường Vang. Vào năm 1945, cùng với lực lượng cách mạng trong toàn tỉnh, lực lượng cách mạng trung đội tự vệ cứu quốc và nhân dân lao động huyện Lạc Sơn từ Mường Khói đã tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền thành công. Khi địch rút khỏi đồn Mường Vang, vùng Cộng Hoà được giải phóng, chế độ nhà Lang sụp đổ.

Bánh uôi là món bánh không thể thiếu trong mâm cỗ dâng cúng tổ tiên và Bác Hồ ở vùng Mường Vó.

Chị em quây quần vừa trò chuyện, vừa làm bánh uôi - bánh đặc sản của người Mường.

Vào dịp Quốc khánh 2/9/1950, Hội các phụ lão cùng chính quyền xã tổ chức mít tinh, vui văn hoá, thể thao, mổ trâu chia cho nhân dân cùng ăn mừng ngày độc lập, tự do. Các gia đình lập bàn thờ Tổ quốc, treo cờ, ảnh Bác Hồ và các vị lãnh tụ. Từ đó thành lệ, cứ ngày 2/9 hằng năm đều tổ chức ăn mừng, rồi dần lan ra thành phong tục như ngày nay.

Cũng trong những ngày đón mừng Tết Độc lập, hoạt động thể thao, văn nghệ diễn ra sôi nổi khắp làng trên, xóm dưới. Các cuộc thi đánh mảng, bóng chuyền tưng bừng trên sân nhà văn hoá, điểm sinh hoạt cộng đồng. Tại các gia đình, mọi người sum vầy, cùng nhau uống chung vò rượu cần, thưởng thức mùi vị thơm ngon của các loại bánh. Ngoài các món ăn chính, 2 món quan trọng không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết Độc lập của cộng đồng người Mường Vó là chả số 8 và bánh uôi.

Đàn ông Mường tất bật vào bếp làm cỗ thết khách đến nhà ăn Tết Độc lập.

Mâm cỗ ăn mừng Tết Độc lập được các gia đình chuẩn bị chu đáo, thịnh soạn.

Bà Bùi Thị Khuyên ở xóm Vó Dò chia sẻ: Để làm bánh uôi, các gia đình chuẩn bị nguyên liệu từ trước. Lá bương lấy từ rừng về được phơi khô, gạo nếp xay kỹ và nhào với nước để tạo thành hỗn hợp bột. Tiếp đó, nặn bột thành chiếc bánh nhỏ, rắc lạc, vừng lên trên rồi quấn lại bằng lá bương. Bánh uôi được gia chủ dùng để tiếp đãi và làm quà cho khách khi đến chơi nhà. Sau khi đã chế biến đủ các món ăn truyền thống, trước khi dọn tiệc đãi khách, gia chủ phải làm lễ dâng cúng tổ tiên, báo cáo với tổ tiên hôm nay là ngày được gia đình chọn tổ chức lễ mừng Tết Độc lập của đất nước...

Theo phong tục, các gia đình ở Mường Vó đi chơi, đến thăm nhà nhau trong dịp Tết Độc lập.

Bữa cơm mừng ngày Quốc khánh của cộng đồng Mường Vó có sự sum vầy của anh em, con cháu trong đại gia đình, hàng xóm, các khách quý trong làng, ngoài xã. Mọi người cùng chuyện trò, thưởng thức hương vị rượu cần và những món ăn đã có trong đời sống ẩm thực của tổ tiên từ bao đời truyền lại. Cùng với đó, các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao, vui chơi dịp Tết giúp tăng thêm tình đoàn kết, tính cố kết cộng đồng, góp phần gìn giữ giá trị văn hoá bản địa, hun đúc thêm truyền thống yêu nước của người dân nơi đây.

Trong dịp này, xã còn tổ chức thi đấu giao lưu bóng chuyền với các đơn vị bạn.

Theo đồng chí Bùi Văn Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Nhân Nghĩa, cộng đồng người Mường ở Mường Vó rất coi trọng bảo tồn giá trị văn hoá truyền thống gắn với thực hiện nếp sống văn hoá trong gia đình, trong việc cưới, việc tang và lễ hội, xây dựng con người mới.

Truyền thống ăn mừng Tết Độc lập của người dân dịp Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 được lưu giữ qua nhiều thập kỷ và trở thành phong tục độc đáo của địa phương. Phong tục tốt đẹp này góp phần làm nên giá trị lịch sử văn hóa của vùng đất, phát huy tinh thần yêu nước, đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, giáo dục truyền thống cách mạng và làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Nhân dân.

Bùi Minh