Ngăn chặn sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng gia tăng nhanh trong cộng đồng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng và người xung quanh. Trong những năm qua, thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá. Các bộ, ngành, địa phương cũng đã tích cực triển khai các hoạt động theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Để tăng cường kiểm soát, ngăn chặn kịp thời, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trên địa bàn tỉnh việc kiểm soát, ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên cũng đã được các cấp, các ngành quan tâm, triển khai thực hiện có hiệu quả.

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh thông qua Phiên tòa giả định tại Trường Phổ thông chất lượng cao Hùng Vương.

Hồi chuông cảnh báo

Tại Việt Nam tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh một cách đáng báo động, dưới nhiều hình thức chiêu trò dụ dỗ tinh vi, đặc biệt đã ghi nhận tình trạng thuốc lá điện tử bị lợi dụng để pha trộn ma túy và các chất gây nghiện khác. Đáng chú ý, hầu hết các trường hợp sử dụng thuốc lá điện tử xảy ra ở lứa tuổi học sinh (có cả nữ sinh).

Năm 2023, toàn tỉnh đã phát hiện 3 vụ thuốc lá điện tử có chứa ma túy. Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma tuý, Công an tỉnh đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với hai đối tượng sinh năm 2002, về hành vi Mua bán trái phép chất ma tuý. Điều này cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá điện tử đến đời sống xã hội nói chung và với thanh thiếu niên nói riêng.

Dạo quanh các quán nước, các điểm vui chơi... có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh một nhóm hoặc một vài thanh niên đang sử dụng thuốc lá điện tử. Thực tế cho thấy dù nhà trường đã tuyên truyền, cảnh báo tác hại của thuốc lá, đồng thời nghiêm cấm không hút trong trường học nhưng việc hút thuốc lá, nhất là thuốc lá điện tử vẫn được nhiều học sinh lén lút sử dụng tại nơi vắng người hoặc tại quán xá.

Trao đổi với chúng tôi, chị Võ Thanh Trà, xã Phù Ninh, huyện Phù Ninh chia sẻ: “Khi con mình bắt đầu bước vào bậc học THCS hai vợ chồng cũng quan tâm thường xuyên nói chuyện với con về những vấn đề liên quan đến giáo dục giới tính cũng như việc tự bảo vệ mình trước những cám dỗ của game, của các chất gây nghiện. Gia đình cũng trao đổi với giáo viên để cùng quản lý các cháu. Tuy nhiên ngoài giờ học con cũng có nhu cầu vui chơi giải trí, nếu bạn bè có tụ tập, lôi kéo sử dụng thuốc lá điện tử mình cũng rất khó để kiểm soát”.

Nhiều năm nay, trên thị trường đã xuất hiện các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và việc sử dụng các sản phẩm này thời gian gần đây có nhiều diễn biến phức tạp, tỷ lệ sử dụng có xu hướng gia tăng nhanh trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ và có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng.

Bác sĩ CKII Bùi Mạnh Cường -Trưởng khoa Nội - Hô hấp, Tiêu hoá, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết: Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã từng tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân 16 tuổi có tiền sử hút thuốc lá điện tử 3 năm bị tổn thương phổi nặng như người hút thuốc lá truyền thống hàng chục năm. Hút thuốc lá điện tử có thể gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển não bộ của thanh thiếu niên, gây giảm sự tập trung, giảm trí nhớ và khả năng điều khiển cảm xúc. Nicotine có trong thuốc lá điện tử cũng gây nghiện, về lâu dài các chất độc sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, tổn thương phổi dẫn đến giãn phế nang, viêm phế quản mãn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, thậm chí có thể gây hen phế quản, đau ngực, nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều loại hương liệu, hóa chất, có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Điều này rất nguy hiểm và trên thực tế, cơ quan công an tại một số địa phương trong cả nước đã phát hiện và xử lý nhiều trường hợp trộn ma túy tổng hợp vào thuốc lá điện tử. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng thuốc lá điện tử, các thiết bị điện tử có thể bị hỏng, lỗi, gây cháy nổ, gây thương tích vùng mặt, cổ, mắt, mũi, xương hàm cho người sử dụng.

Người không hút thuốc lá điện tử nhưng hít phải khói, khí tỏa ra từ thuốc lá điện tử cũng bị ảnh hưởng đến sức khỏe. Phơi nhiễm nicotine tác động bất lợi cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kỳ thai nghén, gây ra đẻ non, thai chết lưu, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, gây hậu quả nghiêm trọng kéo dài đối với sự phát triển não bộ bào thai, trẻ em và vị thành niên.

Học sinh Trường THCS Nông Trang, thành phố Việt Trì tham gia trả lời các câu hỏi trong chương trình Ngoại khóa tuyên truyền pháp luật thực hiện an toàn giao thông, phòng chống đuối nước và thuốc lá điện tử.

Quyết liệt vào cuộc

Từ đầu năm đến nay, Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã phát hiện, xử lý một số vụ liên quan đến kinh doanh thuốc lá điện tử. Trước tình trạng đó, Cục QLTT tỉnh tiếp tục chỉ đạo các Đội QLTT trực thuộc thường xuyên giám sát chặt chẽ địa bàn để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi kinh doanh thuốc lá điện tử nhập lậu.

Cùng với việc kiểm tra, xử lý vi phạm, lực lượng QLTT phối hợp với các địa phương đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, góp phần ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng, gây nguy hại đến sức khoẻ của cộng đồng. Các sở, ban ngành, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha tại các cơ sở giáo dục và tại các quán, quầy tạp hóa, căng tin trong và ngoài cổng trường.

Sở GD&ĐT đã chỉ đạo các trường học tăng cường kiểm tra, ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm thuốc lá, bao gồm thuốc lá thế hệ mới trong học sinh. Mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên phát huy tinh thần, trách nhiệm trong việc nắm bắt tâm lý, kịp thời phát hiện, hỗ trợ, ngăn chặn hành vi hút thuốc lá điện tử của học sinh.

Trước tình trạng tỷ lệ học sinh, sinh viên hút thuốc lá điện tử cao, Ban Chỉ đạo Phòng, chống tác hại của thuốc lá tỉnh đã tích cực phối hợp cùng các trường học tăng cường tuyên truyền, tổ chức các cuộc thi, các buổi nói chuyện trực tiếp, ngoại khóa về tác hại của thuốc lá điện tử; tổ chức tập huấn cho cán bộ, giáo viên các cơ sở giáo dục trong tỉnh xây dựng môi trường làm việc, học tập không khói thuốc lá.

Sở GD&ĐT đã ban hành văn bản số 483/SGD&ĐT-GDTrH, ngày 15/4/2024 về việc tăng cường công tác tuyên truyền, phối hợp ngăn ngừa tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh (trong đó yêu cầu các đơn vị trường học tổ chức triển khai, quán triệt, tuyên truyền, phố biến thông tin về tác hại của thuốc lá điện tử đến toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh); đặc biệt là tăng cường giám sát, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng thuốc lá điện tử trong các cơ sở giáo dục (CSGD).

Tích hợp nội dung tuyên truyền, phổ biến thông tin về tác hại của thuốc lá điện tử vào nội dung chương trình các môn học, hoạt động giáo dục ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm... Trang bị kiến thức, kỹ năng và nội dung thông tin về tác hại, phòng ngừa thuốc lá điện tử cho CBQL, GV, NV, HS của nhà trường và gia đình học sinh. Tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức có liên quan và gia đình học sinh trong công tác nắm bắt tình hình, giám sát, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng.

Với vai trò là tổ chức chính trị của ĐVTN, đội viên, Tỉnh đoàn cũng đã triển khai đẩy mạnh tuyên truyền về phòng chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử trong trường học. Tổ chức Đoàn, Đội các trường học triển khai xây dựng mô hình: “Trường học không khói thuốc lá, thuốc lá điện tử”, “Thanh niên nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử”... Cùng với tổ chức tuyên truyền lồng ghép trong các buổi sinh hoạt, các cơ sở Đoàn, Đội đăng tải các nội dung tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử bằng băng zôn, panô, áp phích và trên tất cả các trang mạng xã hội của mình.

Đồng chí Nguyễn Văn Kỳ - Phó Bí thư Tỉnh đoàn cho biết: “Với trách nhiệm của mình, các tổ chức Đoàn, Đội cần phải vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá trong lứa tuổi thanh thiếu niên, học sinh. ĐVTN, cán bộ phụ trách thiếu nhi không những nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng mà còn phải có trách nhiệm phòng ngừa, ngăn chặn thuốc lá điện tử đối với thế hệ trẻ trong và ngoài nhà trường”.

Thu Hà