Trăn trở từ làng nghề mộc Minh Đức

Nghề làm mộc ở làng Minh Đức, Thanh Uyên, xã Hiền Quan có từ lâu đời, đến năm 2004 chính thức được UBND tỉnh công nhận là làng nghề. Sản phẩm của làng nghề đa dạng như: Giường, tủ, bàn ghế, khung cửa, án gian... được chế tác bền đẹp, đáp ứng nhu cầu của Nhân dân quanh vùng, mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân địa phương. Tuy nhiên, trước xu thế phát triển làng nghề hiện nay, người dân ở Minh Đức vẫn còn đôi điều trăn trở.

Gia đình anh Nguyễn Văn Tùng ở khu 2 đầu tư máy móc hiện đại vào sản xuất đồ mộc gia dụng, trừ chi phí mỗi năm thu lãi khoảng 400 triệu đồng

Làng nghề mộc Minh Đức hiện có 76 hộ tham gia sản xuất đồ mộc, chủ yếu tập trung ở khu 2 với hàng trăm lao động thường xuyên tham gia sản xuất. Mỗi năm, làng nghề đưa ra thị trường hàng chục nghìn sản phẩm, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân, bình quân từ 300 - 400 triệu đồng/hộ/năm. Nhờ nghề truyền thống đã giúp nhiều gia đình vươn lên khá giả, xây dựng nhà cửa khang trang và có điều kiện đầu tư cho con cái học hành.

Chúng tôi đến thăm gia đình anh Nguyễn Văn Tùng ở khu 2 khi vợ chồng anh cùng 3 công nhân đang miệt mài thực hiện từng công đoạn sản xuất. Sở hữu 2 xưởng sản xuất với diện tích gần 400m2, mỗi năm, gia đình anh cung cấp cho người tiêu dùng trong tỉnh hàng nghìn sản phẩm chủ yếu là án gian, đồ thờ, bàn ghế, trường kỷ... Với kinh nghiệm 10 năm trong nghề, các sản phẩm mộc gia dụng do xưởng của anh làm ra đảm bảo chất lượng và tính thẩm mỹ. Anh Tùng chia sẻ: “Trước đây, sản xuất đồ mộc chủ yếu làm thủ công, ít có máy móc hỗ trợ. Nhưng với yêu cầu ngày càng khắt khe của khách hàng đòi hỏi vừa phải nhanh, đẹp, bền, nên tôi đã đầu tư mua sắm thêm máy đục vi tính để rút ngắn thời gian hoàn thành sản phẩm. Trừ chi phí mỗi năm gia đình tôi còn lãi khoảng 400 triệu đồng”.

Để hoàn thiện mỗi sản phẩm phải trải qua 5 - 7 nước sơn, nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khoẻ người làm nghề

Bên cạnh hiệu quả kinh tế mang lại, người dân làng nghề còn đôi điều trăn trở đó là hệ thống giao thông xuống cấp và ô nhiễm môi trường. Đi một vòng quanh làng nghề, chúng tôi cảm nhận sự chật chội khi các phương tiện dừng đỗ vận chuyển hàng hoá, ảnh hưởng phần nào đến việc lưu thông, đi lại của người dân trong khu. Chị Quản Thị Thuỷ, hộ sản xuất thuộc làng nghề chia sẻ: “Gia đình tôi 8 năm nay chuyên nhận sơn cho các sản phẩm làng nghề, vì thế nhu cầu vận chuyển rất cao. Trong khi các tuyến đường trong làng nhỏ hẹp, mặt đường hư hỏng, bong tróc nhiều, chưa có hệ thống rãnh thoát nước. Mỗi lần gia đình tôi vận chuyển gỗ ra ngoài, thường tốn nhiều thời gian và chi phí. Nếu đường được nâng cấp, công việc sẽ thuận lợi hơn nhiều”. Tình trạng đường xuống cấp không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cho người dân đi lại.

Việc phát triển làng nghề cũng kéo theo ô nhiễm không khí phát sinh từ các khâu sản xuất. Quá trình cưa, xẻ, chà nhám gỗ tạo ra lượng bụi mịn lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người làm nghề và các hộ sống xen kẽ. Tiếng ồn từ máy móc, cùng với mùi sơn, vecni lan tỏa ra khu dân cư khiến cuộc sống sinh hoạt của các hộ lân cận phần nào bị ảnh hưởng. Nhận thấy những bất cập này, ông Nguyễn Văn Liu, Trưởng làng nghề mộc Minh Đức đã nhiều lần kiến nghị với chính quyền địa phương về việc bố trí một khu đất riêng để các hộ làm nghề tập trung. “Nếu có một khu sản xuất tập trung, chúng tôi có thể đầu tư hệ thống xử lý bụi, tiếng ồn và nước thải, vừa bảo vệ môi trường vừa nâng cao hiệu quả sản xuất. Người dân xung quanh sẽ không bị ảnh hưởng, làng nghề cũng phát triển bền vững hơn" - ông Liu chia sẻ.

Đường làng nghề chật hẹp, xuống cấp cần được đầu tư, cải tạo, mở rộng, thúc đẩy làng nghề phát triển

Cùng với giải pháp về mặt không gian sản xuất, nâng cấp hạ tầng giao thông cũng là yêu cầu cấp thiết. Việc mở rộng đường nông thôn, cải tạo mặt đường bị hư hỏng, sẽ giúp giảm tải cho phương tiện, tiết kiệm chi phí vận chuyển, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dân. Theo thông tin từ UBND xã Hiền Quan, trong tháng 10/2025, UBND xã sẽ triển khai thi công công trình cải tạo, nâng cấp đường giao thông nông thôn khu 2 với tổng chiều dài hơn 1,1km nhằm hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông nông thôn, đảm bảo thuận tiện cho việc đi lại và sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội địa phương, nâng cao đời sống Nhân dân. Tín hiệu đáng mừng là ngay sau khi có chủ trương mở rộng, nâng cấp tuyến đường quanh làng nghề, tất cả người dân trong khu đã đồng tình thống nhất sẽ hiến đất để mở rộng mặt đường.

Làng nghề mộc Minh Đức đang ở ngã rẽ quan trọng: Giữa lợi ích kinh tế trước mắt và trách nhiệm bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng lâu dài. Nếu các giải pháp được triển khai đồng bộ, làng nghề sẽ tiếp tục phát triển, tạo việc làm, nâng cao đời sống Nhân dân. Trăn trở hôm nay chính là cơ hội để địa phương đổi mới, hiện đại hóa, mà vẫn giữ được giá trị truyền thống lâu đời của nghề mộc, khẳng định thương hiệu làng nghề mộc Minh Đức trên thị trường.

Hồng Nhung