Trăn trở Mường Hoa

Từ đường tỉnh 435, xe chúng tôi rẽ hướng trái, len lỏi gần chục km trên lối hẹp trước đây là đường rừng rồi chạy qua chiếc cầu treo bắc ngang sông để tới trung tâm xã Mường Hoa. Theo anh Bùi Văn Vinh, người dân ở xóm Thăm, cuộc sống của bà con nơi đây tuy được cải thiện hơn nhưng khó khăn, vất vả vẫn còn nhiều...

Con đường mòn chỉ đủ một xe đi qua là “huyết mạch” giao thông, giao thương của xã Mường Hoa

“Rào cản” phát triển KT- XH của địa phương

Thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số 2 xã vùng đặc biệt khó khăn là Phú Vinh và Suối Hoa, điểm xuất phát của xã Mường Hoa thấp, đời sống nhân dân chủ yếu dựa vào nông nghiệp, kinh tế phát triển chưa bền vững. Thêm vào đó, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt là hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, việc khai thác các tiềm năng, lợi thế để phát triển chưa tương xứng.

Tuyến đường gần nhất để đến Mường Hoa phải đi qua cầu treo Trung Hòa - Ngòi Hoa

Đồng chí Đinh Sơn Tùng - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Xã có địa giới hành chính rộng, đa phần diện tích là đồi núi, gây chia cắt, dân cư thưa thớt, phân bố không đều. Hệ thống giao thông liên xã, liên xóm, đường vào khu sản xuất quy mô nhỏ, xuống cấp cũng là bất lợi không nhỏ. Những năm qua, công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi ở địa phương chưa để lại dấu ấn bước ngoặt do thiếu vốn, thiếu kỹ thuật canh tác. Tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu liên kết, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế nên chưa hình thành vùng sản xuất hàng hóa trong Nhân dân.

Toàn xã có 15 xóm, 1.864 hộ với gần 8.600 nhân khẩu, dân tộc Mường chiếm 98,5%. Với đặc điểm kinh tế thuần nông, người dân trong vùng chủ yếu trồng ngô, mía, lạc và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Ngoài ra, tại một số xóm ven hồ như Bưng, Ngòi đang tận dụng lợi thế trồng rừng và đánh bắt, nuôi trồng thủy sản. Trên địa bàn có 7 HTX nông nghiệp, chăn nuôi chế biến thủy sản, dịch vụ, dược liệu và 1 tổ hợp tác nông nghiệp quy mô nhỏ lẻ, hoạt động không thường xuyên nên doanh thu, giá trị sản xuất không cao. Trải qua tiến trình thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM), xã mới có 8/19 tiêu chí đạt chuẩn NTM. Trăn trở lớn nhất là xã vẫn chưa đạt tiêu chí thu nhập và hộ nghèo. Đến năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 12,18%, hộ cận nghèo còn 19,9%.

Người dân xóm Thăm, xã Mường Hoa đang duy trì một số mô hình dự án chăn nuôi để từng bước thoát nghèo

Tạo bước chuyển từ phát triển du lịch, dịch vụ vùng hồ

Cấp ủy, chính quyền xã Mường Hoa đang tập trung huy động mọi nguồn lực, kết hợp phát triển kinh tế gắn với phát triển văn hóa, giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội, củng cố lòng tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước. Đặc biệt, việc được quy hoạch là vùng lõi của Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình được xác định là dư địa phát triển, cơ hội, tiềm năng lớn để xã chuyển dịch kinh tế nông nghiệp thuần nông sang hướng phát triển kinh tế du lịch, dịch vụ.

Nằm ở vùng lõi Khu du lịch hồ Hòa Bình, một số xóm, bản của Mường Hoa có điều kiện phát triển du lịch

Theo đồng chí Ngô Ngọc Mỹ - Chủ tịch UBND xã, trong không gian phát triển mới, xã đẩy mạnh hoạt động sản xuất nông nghiệp hàng hóa, đẩy nhanh tiến độ áp dụng kỹ thuật để tăng năng suất và nâng cao giá trị nông sản. Định hướng cho các hộ dân chuyển đổi từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang mô hình kinh tế tập thể HTX, tổ hợp tác, kinh tế trang trại, gia trại, kết nối thị trường tiêu thụ với các đô thị lớn của tỉnh, thủ đô Hà Nội. Bên cạnh việc xác định các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng (dê núi đá, lợn, gà thả đồi, khoai lòng vàng, mía tím, cá lồng sông Đà...), địa phương chú trọng hình thành vùng nông sản sạch cung cấp cho thị trường đô thị và khách du lịch. Phấn đấu xây dựng từ 2 sản phẩm OCOP 3 sao trở lên (cá tự nhiên sấy khô, mật ong...). Xã cũng duy trì và nâng cao 8 tiêu chí NTM đã đạt, dồn lực thực hiện 11 tiêu chí chưa đạt, nhất là về giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, nghèo đa chiều, thu thập, lao động việc làm...

Trên địa bàn có điểm du lịch cộng đồng bản Ngòi bảo tồn được nét văn hóa Mường và cảnh quan hoang sơ, hấp dẫn khách du lịch

Để từng bước phấn đấu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, xã đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu và tìm kiếm thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm đặc trưng, thế mạnh của địa phương gắn với phát huy, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Mường. Tăng cường thu hút đầu tư phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng trên vùng hồ sông Đà. Hoàn thiện hạ tầng phục vụ du lịch, xây dựng và mở rộng các khu du lịch, điểm du lịch cộng đồng, phát triển hệ thống homestay, resort mang đậm nét văn hóa bản địa. Khai thác hiệu quả tiềm năng tự nhiên thông qua các hoạt động trải nghiệm, tham quan nghỉ dưỡng. Đẩy mạnh quảng bá, liên kết, huy động nguồn lực đón khách du lịch. Chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với lễ hội tâm linh, văn hóa truyền thống nhằm tạo điểm nhấn, nâng cao giá trị trải nghiệm, sức hấp dẫn của điểm đến.

Nghề nuôi cá lồng gắn với hoạt động trải nghiệm du lịch trên vùng hồ đang được địa phương chú trọng phát triển nhằm tạo nhiều việc làm, tăng thu nhập, sinh kế bền vững cho đồng bào vùng dân tộc thiểu số

Trên địa bàn xã hiện có 1 bản du lịch cộng đồng, 5 dự án Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, 1 dự án đi vào hoạt động đón khách, khai thác du lịch. Đồng chí Chủ tịch UBND xã khẳng định: Phát triển du lịch, dịch vụ sẽ mang lại nguồn thu, giảm nghèo bền vững, tạo ra nhiều việc làm và thu nhập thường xuyên cho người lao động. Xã phấn đấu đến năm 2030 đón khoảng trên 100.000 lượt khách, tổng thu khoảng 30 tỷ đồng.

Cùng với đó, du lịch, dịch vụ vùng hồ được thúc đẩy đi đôi với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa cộng đồng người Mường, kết hợp bảo tồn phát huy giá trị văn hóa di tích quốc gia Động Thác Bờ, Động Hoa Tiên, Hang Bưng; kết hợp mô hình du lịch cộng đồng, du lịch tâm linh và du lịch nghỉ dưỡng ở bản Ngòi, Lễ hội Chùa Kè... Xã tập trung làm tốt công tác giải phóng mặt bằng; huy động các nguồn lực xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế, hạ tầng số đồng bộ, phát triển giao thông đường thủy, du lịch thương mại trên vùng hồ nhằm hiện đại hóa các dịch vụ phục vụ du lịch. Tăng cường tổ chức các sự kiện du lịch và hoạt động liên kết để hình thành các tuyến du lịch, quảng bá du lịch đến du khách và nhà đầu tư.

Bùi Minh