7 nguyên tắc xây dựng bữa ăn cho người bệnh đái tháo đường

Trong bữa ăn của người bệnh đái tháo đường, việc lựa chọn thực phẩm, cách ăn và thứ tự ăn uống rất quan trọng. Dưới đây là các nguyên tắc đơn giản mà người bệnh có thể áp dụng để tránh làm tăng đường huyết sau ăn.

1. Người bệnh đái tháo đường cần ăn đủ 4 nhóm thực phẩm

Để kiểm soát đường huyết hiệu quả, người bệnh đái tháo đường nên đảm bảo bữa ăn có đủ bốn nhóm thực phẩm chính là tinh bột, chất đạm, chất béo và vitamin/chất xơ.

Việc kết hợp cân đối các nhóm thực phẩm giúp cung cấp đầy đủ năng lượng và dưỡng chất, làm chậm quá trình hấp thụ đường từ tinh bột, duy trì đường huyết ổn định.

Nếu bữa ăn thiếu chất xơ, thiếu đạm hoặc chất béo dễ khiến đường huyết tăng cao hơn hoặc nhanh bị đói hơn dẫn đến ăn vặt và ăn không kiểm soát.

2. Ăn nhiều chất xơ hòa tan

Chất xơ hòa tan (như rau xanh, yến mạch, hạt chia, đậu lăng...) giúp kiểm soát đường huyết trong bữa ăn bằng cách tạo thành một lớp gel trong ruột làm chậm quá trình hấp thu đường đồng thời hỗ trợ giảm cholesterol.

3. Chọn tinh bột hấp thu chậm (gạo lứt, khoai lang, ngũ cốc nguyên hạt...)

Chọn tinh bột hấp thu chậm giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả nhờ chỉ số đường huyết (GI) thấp. Những thực phẩm này được tiêu hóa và phân giải thành glucose từ từ, giúp đường huyết không tăng đột ngột sau bữa ăn.

Quá trình giải phóng năng lượng chậm còn giúp duy trì cảm giác no lâu, giảm cơn thèm ăn, từ đó hỗ trợ kiểm soát lượng calo nạp vào. Nhờ vậy, người bệnh có thể tránh được tình trạng đường huyết dao động thất thường, góp phần ổn định sức khỏe lâu dài.

4. Mô hình đĩa ăn cân bằng giúp kiểm soát đường huyết

Một đĩa ăn bao gồm: 1⁄2 rau củ quả + 1⁄4 tinh bột + 1⁄4 đạm vừa giúp kiểm soát đường huyết, vừa hỗ trợ duy trì cân nặng hợp lý cho người bệnh đái tháo đường.

5. Thứ tự ăn: rau → đạm → tinh bột

Thứ tự ăn rau → đạm → tinh bột là một chiến lược hiệu quả để kiểm soát đường huyết trong bữa ăn. Nguyên tắc này dựa trên cơ chế tiêu hóa của cơ thể và được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng.

Ăn rau trước giúp tạo lớp chất xơ làm chậm hấp thu đường, sau đó ăn đạm để tăng cảm giác no, cuối cùng mới ăn cơm để hạn chế đường huyết tăng nhanh. Thứ tự ăn này không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn hỗ trợ giảm cân.

Ăn rau trước: Rau củ chứa nhiều chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan. Khi bạn ăn rau trước, chất xơ sẽ tạo thành một lớp gel trong dạ dày. Lớp gel này hoạt động như một "hàng rào" vật lý khiến carbohydrate từ tinh bột được hấp thụ vào máu một cách từ từ hơn.

Ăn đạm sau: Protein trong thịt, cá, trứng hoặc đậu phụ không làm tăng đường huyết. Khi được tiêu thụ sau rau, chúng tiếp tục làm chậm quá trình tiêu hóa và giúp chúng ta cảm thấy no lâu hơn. Điều này giúp giảm lượng tinh bột có thể ăn sau đó.

Ăn tinh bột cuối cùng: Tinh bột được ăn sau cùng sau khi dạ dày đã có rau và đạm, quá trình hấp thụ đường glucose từ tinh bột sẽ diễn ra chậm hơn đáng kể. Việc này giúp ngăn ngừa đường huyết tăng vọt đột ngột sau bữa ăn, một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong việc quản lý bệnh đái tháo đường.

6. Ăn chậm, nhai kỹ, dừng lại khi no khoảng 80%

Ăn chậm, nhai kỹ giúp tiêu hóa tốt hơn. Việc nhai thức ăn một cách chậm rãi giúp dạ dày có đủ thời gian để báo hiệu cho não bộ cảm thấy no. Đây là một mẹo tuyệt vời để giúp chúng ta ăn quá nhiều. Điều này cũng giúp đường được hấp thụ vào máu một cách từ từ, tránh được tình trạng đường huyết tăng vọt đột ngột sau ăn.

7. Ăn trái cây sau cùng

Ăn trái cây sau bữa chính giúp làm chậm hấp thu đường từ trái cây, tránh tăng đường huyết đột ngột.

Khi ăn sau bữa ăn, chất xơ và chất béo từ các món ăn chính đã làm chậm quá trình tiêu hóa giúp lượng đường từ trái cây được hấp thụ từ từ. Cách này không chỉ giúp đường huyết ổn định mà còn hỗ trợ quá trình tiêu hóa, tránh được những biến động đường huyết không mong muốn.

TS (Biên soạn theo suckhoedoisong.vn)